پرسش :

مفهوم عفاف را به طور کامل توضیح دهید.

پاسخ :
از مفاهیم مرتبط با حجاب، واژه عفاف است. در مورد عفاف گفته شده: «حالت نفسانی است که انسان را از غلبه شهوت باز دارد.»1 این واژه در قرآن به معنای «خودنگهداری» یا «خویشتن داری» آمده است:
وَ لْیسْتَعْفِفِ الَّذینَ لا یجِدُونَ نِکاحًا (نور:33)
و کسانی که [وسیله] زناشویی نمی یابند باید عفت ورزند... .
خودنگهداری هم در مورد گرایش های شهوانی صدق می کند. مانند آنچه در آیه شریفه فوق آمده و هم در مورد استفاده از مال حرام یا شبهه ناک مانند در آیه شریفه که می فرماید:
وَ مَنْ کانَ غَنِیا فَلْیسْتَعْفِفْ.(نسا:6)
آن کس که توانگر است [از خوردن مال یتیمی که تحت سرپرستی اوست] خودداری ورزد.
همچنین قرآن کریم در سوره بقره در وصف عفت ورزی بعضی فقرا می فرماید:
یَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ أَغْنِیاءَ مِنَ التّعَفّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسیماهُمْ لا یَسْئَلُونَ النّاسَ إِلْحافًا وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَإِنّ اللّهَ بِهِ عَلیمٌ. (بقره: 273)
فرد بی اطلاع، آنان را [از شدت خویشتن داری] توانگر می پندارد. آنها را از سیمایشان می شناسی با اصرار چیزیاز مردم نمی خواهند.
بنابراین دایره معنای عفاف گسترده است، اما مصداق روشن عفاف در تعامل میان زن و مرد مطرح می شود و منظور از آن داشتن حجاب اسلامی، مهار کردن نگاه و پرهیز از خودنمایی در برابر نامحرمان و ارتباط جنسی با آنان است و این اختصاص به زنان ندارد، بلکه امری درونی است که شامل مردان هم می شود. البته چون زنان مظهر زیبایی، جمال و جاذبه هستند، حفظ عفت از آنان بیشتر انتظار می رود.
پی نوشت:
1. قاموس قرآن، ج 5، ص 18.
www.irc.ir