پرسش :
آیا احادیث معصومین مبنی بر این که اگر کسی قطره ای اشک برای امام حسین بریزد بهشت بر او واجب می شود، باعث نمی شود که افراد بیشتر به گناه متمایل شوند ؟
پاسخ :
در باب گریه بر امام حسین ـ علیه السلام ـ و عزاداری برای ایشان روایات متعددی وارد شده که از جمله آنهاست:
1. ابن قولویه به سند معتبر روایت کرده، ابی هارون مکفوف از حضرت صادق ـ علیه السلام ـ نقل می کند: « هر که مرثیه ای بخواند و بگرید و نیز یک نفر را بگریاند بهشت بر او لازم شود»، سپس فرمودند: «هر که یاد کند امام حسین ـ علیه السلام ـ را پس گریه کند، بهشت بر او واجب می شود».
2. شیخ صدوق به سند معتبر از ریّان بن شبیب نقل می کند که امام رضا ـ علیه السلام ـ فرمودند: «ای پسر شبیب اگر گریه می کنی برای چیزی، پس برای حسین بن علی ـ علیه السلام ـ گریه کن که او را مانند گوسفند ذبح کردند .... . ای پسر شبیب اگر گریه کنی بر حسین ـ علیه السلام ـ تا آب دیده بر روی تو جاری شود حق تعالی جمیع گناهان صغیره و کبیره تو را بیامرزد، خواه اندک باشد، خواه بسیار، ای پسر شبیب اگر می خواهی که در غرفه های عالیه بهشت ساکن شوی و با رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و ائمه طاهرین ـ علیهم السلام ـ هم نشین شوی پس لعنت کن قاتلان حسین ـ علیه السلام را.»[1]
در مقابل این روایات، روایات متعددی وارد شده مبنی بر اینکه کسی که یکی از واجبات الهی را ترک کند کافر است به طور مثال:
1. داوود بن کثیر می گوید: به امام صادق ـ علیه السلام ـ عرض کردم: آیا سنت های رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ همانند فرائض خدای عزوجل می باشد؟ حضرت فرمودند: «به درستی که خدای عزوجل فرائضی مقرر نموده که بر بندگان لازم اند، پس هر کس فریضه ای را ترک کند و منکر آن شود کافر است، ولی کارهایی را که رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمان داده خوب است و کسی که آنها را ترک کند کافر نیست تنها فضیلتی را از دست داده.»[2]
2. امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند: « وقتی که سبک شمردن و بی اعتنایی نسبت به نماز حاصل شود به دنبال آن نوعی کفر حاصل شده است.»[3]
3. امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند: «شفاعت ما اهل بیت به کسی که نماز را سبک بشمارد نمی رسد».[4]
4. رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمودند: «از من نیست کسی که نماز را سبک بشمارد به خدا قسم کنار حوض کوثر بر من وارد نمی شود».[5]
در نتیجه هم چون قرآن که بعضی از آن بعض دیگر را تفسیر می کند، روایات اهل بیت ـ علیه السلام ـ نیز بعضی از آن مفسر بعضی دیگر است، لذا شیعه واقعی کسی است که به تمام فرائض الهی عمل کرده و تمام نواهی الهی را ترک کند. شیعه در زبان عرب به معنای « پیرو » و امام به معنای « پیشوا و مقتدا » است لذا زمانی ما در شمار شیعیان امام حسین ـ علیه السلام ـ قرار می گیریم که در عمل پیرو مکتب او و دیگر ائمه طاهرین ـ علیهم السلام ـ باشیم و با این تبعیت است که گریه بر آن امام همام اثرات خاص خود را داراست.
همچنین امام سجاد ـ علیه السلام ـ می فرمایند: « مبغوض ترین مردم برای خداوند عزوجل کسی است که به سنّت امام خود اقتدا کند ولی در عمل به او اقتدا نکند»[6]حال چنین شخصی که در عمل تابع امام نیست، با گریه بر امام حسین ـ علیه السلام ـ آیا راهی بهشت می شود در حالی که مبغوض ترین افراد برای خدای عزوجل است؟
از طرفی آیه قرآن کریم می فرماید: « خداوند سبحان تنها عمل را از متقین می پذیرد »[7]، پس طبق این آیه اصلاً عزاداری و گریه شخص بی تقوا[8] و گناهکار پذیرفته نیست تا آثاری که در روایات آمده بود بر آن مترتب باشد، آیا کسی که مثلاً نماز نمی خواند با گریه بر امام حسین ـ علیه السلام ـ وارد بهشت می شود؟
ممکن است که این سوال مطرح شود که اگر این ثوابهایی که برای عزاداری امام حسین ـ علیه السلام ـ در روایات وارد شده مختص به باتقوایان باشد، یعنی آنان که گناهی مرتکب نشده اند پس چرا در روایات از آمرزش گناهان بسیار آنها صحبت شده است؟
در جواب باید گفت: روایاتی که فرموده اند بهشت بر او واجب می شود، قطعاً مختص به باتقوایان است، آری اگر کاستی در عبادات و بندگی داشته باشند با شفاعت اهل بیت ـ علیهم السلام ـ بخصوص آقا ابا عبدالله جبران شده و در آسایش و راحتی خواهند بود.
اما درباره روایاتی که از بخشش گناهان بزرگ صحبت کرده باید گفت: انسان معصوم نیست و جایز الخطا و دارای گناه است لذا قبل از اینکه به ملکه تقوی دست یابد ممکن است از وی گناهی از روی غفلت نه از روی عناد و سرپیچی سر زند لذا اگر شخص در مقام توبه بر آمد و از امام مدد گرفت بخشش گناهان را به دنبال دارد و از طرفی ممکن است شخصی چندین سال اهل فسق و فجور و گناه باشد و بخواهد توبه کند و مسیر خود را عوض کند و از امام حسین ـ علیه السلام ـ در این امر مدد گیرد و شفاعت بطلبد لذا بخشش گناهان بزرگ بدین امر اختصاص می یابد. زیرا بدون توبه و پشیمانی از گناه و قصد بازگشت، خدای سبحان گناهی را نمی بخشد.
شهید بزرگوار مرتضی مطهری نیز در بحثی پیرامون تحریف فرهنگ عاشورا این بحث را مطرح کرده و می فرماید: یکی از تحریف های معنوی بسیار ماهرانه صورت گرفته در رابطه با کربلا این است که حسین بن علی ـ علیه السلام ـ قیام کرد که کشته شود و کفاره گناهان امت باشد، کشته شد برای این که گناهان ما آمرزیده شود. این تفکر از دنیای مسیحیّت گرفته شد. زیرا آنان بر این باورند که حضرت مسیح به صلیب کشیده شد تا «فادی: فدا شده» باشد و لقب او را نیز «الفادی» گذاشته اند واین مطلب جزء متن مسیحیت است.
می گویند: عیسی به دار رفت تا کفاره گناهان امت باشد. این حرف که حسین ـ علیه السلام ـ کفاره گناهان است. تهمت به ابا عبدالله است و با روح اسلام سازگاری ندارد، و البته اگر کسی در ماه رمضان این را بگوید، روزه او باطل است اباعبدالله برای مبارزه با گناه قیام کرد، نه اینکه قیام کرد تا سنگری برای گنهکاران باشد، یعنی حسین ـ علیه السلام ـ شرکت بیمه تأسیس کرده باشد، آن هم بیمه گناه، شما بر من اشک بریزید من نیز گناهان شما را جبران می کنم، حال هر چه می خواهید باشید، ابن زیاد باشید یا عمر سعد. در این صورت امام حسین ـ علیه السلام ـ خواسته ابن زیاد و عمر سعد و امثال آنها در دنیا زیاد شوند حضرت خودش فریاد کشید که انگیزه من از قیام امر به معروف و نهی از منکر است، قیام کردم تا دین خدا را زنده کنم، برای اینکه با مفاسد مبارزه کنم.[9]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ حماسه حسینی، شهید مرتضی مطهری.
2ـ پرسش ها و پاسخ های محرم.
پاورقی ها:
[1] . شیخ عباس قمی، منتهی الامال، ج1، ص 197، انتشارات نسیم حیات.
[2] . شیخ کلینی، اصول کافی ج 5، ص 394.
[3] . اصول کافی، ج5، ص 400.
[4] . محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج7، ص 3134، باب صلاه.
[5] . میزان الحمکه ، ج7، ص 105 تا 107.
[6] . شیخ صدوق، خصال ، ج1، ص 34، انتشارات نسیم کوثر.
[7] . مائده / 27.
[8] . تقوا : یعنی انجام واجبات و ترک محرمات.
[9] . حماسه حسینی، ج1، ص 103 تا 104. چاپ چهل و هفتم، انتشارات صدرا.
منبع : اندیشه قم
در باب گریه بر امام حسین ـ علیه السلام ـ و عزاداری برای ایشان روایات متعددی وارد شده که از جمله آنهاست:
1. ابن قولویه به سند معتبر روایت کرده، ابی هارون مکفوف از حضرت صادق ـ علیه السلام ـ نقل می کند: « هر که مرثیه ای بخواند و بگرید و نیز یک نفر را بگریاند بهشت بر او لازم شود»، سپس فرمودند: «هر که یاد کند امام حسین ـ علیه السلام ـ را پس گریه کند، بهشت بر او واجب می شود».
2. شیخ صدوق به سند معتبر از ریّان بن شبیب نقل می کند که امام رضا ـ علیه السلام ـ فرمودند: «ای پسر شبیب اگر گریه می کنی برای چیزی، پس برای حسین بن علی ـ علیه السلام ـ گریه کن که او را مانند گوسفند ذبح کردند .... . ای پسر شبیب اگر گریه کنی بر حسین ـ علیه السلام ـ تا آب دیده بر روی تو جاری شود حق تعالی جمیع گناهان صغیره و کبیره تو را بیامرزد، خواه اندک باشد، خواه بسیار، ای پسر شبیب اگر می خواهی که در غرفه های عالیه بهشت ساکن شوی و با رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و ائمه طاهرین ـ علیهم السلام ـ هم نشین شوی پس لعنت کن قاتلان حسین ـ علیه السلام را.»[1]
در مقابل این روایات، روایات متعددی وارد شده مبنی بر اینکه کسی که یکی از واجبات الهی را ترک کند کافر است به طور مثال:
1. داوود بن کثیر می گوید: به امام صادق ـ علیه السلام ـ عرض کردم: آیا سنت های رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ همانند فرائض خدای عزوجل می باشد؟ حضرت فرمودند: «به درستی که خدای عزوجل فرائضی مقرر نموده که بر بندگان لازم اند، پس هر کس فریضه ای را ترک کند و منکر آن شود کافر است، ولی کارهایی را که رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمان داده خوب است و کسی که آنها را ترک کند کافر نیست تنها فضیلتی را از دست داده.»[2]
2. امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند: « وقتی که سبک شمردن و بی اعتنایی نسبت به نماز حاصل شود به دنبال آن نوعی کفر حاصل شده است.»[3]
3. امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند: «شفاعت ما اهل بیت به کسی که نماز را سبک بشمارد نمی رسد».[4]
4. رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمودند: «از من نیست کسی که نماز را سبک بشمارد به خدا قسم کنار حوض کوثر بر من وارد نمی شود».[5]
در نتیجه هم چون قرآن که بعضی از آن بعض دیگر را تفسیر می کند، روایات اهل بیت ـ علیه السلام ـ نیز بعضی از آن مفسر بعضی دیگر است، لذا شیعه واقعی کسی است که به تمام فرائض الهی عمل کرده و تمام نواهی الهی را ترک کند. شیعه در زبان عرب به معنای « پیرو » و امام به معنای « پیشوا و مقتدا » است لذا زمانی ما در شمار شیعیان امام حسین ـ علیه السلام ـ قرار می گیریم که در عمل پیرو مکتب او و دیگر ائمه طاهرین ـ علیهم السلام ـ باشیم و با این تبعیت است که گریه بر آن امام همام اثرات خاص خود را داراست.
همچنین امام سجاد ـ علیه السلام ـ می فرمایند: « مبغوض ترین مردم برای خداوند عزوجل کسی است که به سنّت امام خود اقتدا کند ولی در عمل به او اقتدا نکند»[6]حال چنین شخصی که در عمل تابع امام نیست، با گریه بر امام حسین ـ علیه السلام ـ آیا راهی بهشت می شود در حالی که مبغوض ترین افراد برای خدای عزوجل است؟
از طرفی آیه قرآن کریم می فرماید: « خداوند سبحان تنها عمل را از متقین می پذیرد »[7]، پس طبق این آیه اصلاً عزاداری و گریه شخص بی تقوا[8] و گناهکار پذیرفته نیست تا آثاری که در روایات آمده بود بر آن مترتب باشد، آیا کسی که مثلاً نماز نمی خواند با گریه بر امام حسین ـ علیه السلام ـ وارد بهشت می شود؟
ممکن است که این سوال مطرح شود که اگر این ثوابهایی که برای عزاداری امام حسین ـ علیه السلام ـ در روایات وارد شده مختص به باتقوایان باشد، یعنی آنان که گناهی مرتکب نشده اند پس چرا در روایات از آمرزش گناهان بسیار آنها صحبت شده است؟
در جواب باید گفت: روایاتی که فرموده اند بهشت بر او واجب می شود، قطعاً مختص به باتقوایان است، آری اگر کاستی در عبادات و بندگی داشته باشند با شفاعت اهل بیت ـ علیهم السلام ـ بخصوص آقا ابا عبدالله جبران شده و در آسایش و راحتی خواهند بود.
اما درباره روایاتی که از بخشش گناهان بزرگ صحبت کرده باید گفت: انسان معصوم نیست و جایز الخطا و دارای گناه است لذا قبل از اینکه به ملکه تقوی دست یابد ممکن است از وی گناهی از روی غفلت نه از روی عناد و سرپیچی سر زند لذا اگر شخص در مقام توبه بر آمد و از امام مدد گرفت بخشش گناهان را به دنبال دارد و از طرفی ممکن است شخصی چندین سال اهل فسق و فجور و گناه باشد و بخواهد توبه کند و مسیر خود را عوض کند و از امام حسین ـ علیه السلام ـ در این امر مدد گیرد و شفاعت بطلبد لذا بخشش گناهان بزرگ بدین امر اختصاص می یابد. زیرا بدون توبه و پشیمانی از گناه و قصد بازگشت، خدای سبحان گناهی را نمی بخشد.
شهید بزرگوار مرتضی مطهری نیز در بحثی پیرامون تحریف فرهنگ عاشورا این بحث را مطرح کرده و می فرماید: یکی از تحریف های معنوی بسیار ماهرانه صورت گرفته در رابطه با کربلا این است که حسین بن علی ـ علیه السلام ـ قیام کرد که کشته شود و کفاره گناهان امت باشد، کشته شد برای این که گناهان ما آمرزیده شود. این تفکر از دنیای مسیحیّت گرفته شد. زیرا آنان بر این باورند که حضرت مسیح به صلیب کشیده شد تا «فادی: فدا شده» باشد و لقب او را نیز «الفادی» گذاشته اند واین مطلب جزء متن مسیحیت است.
می گویند: عیسی به دار رفت تا کفاره گناهان امت باشد. این حرف که حسین ـ علیه السلام ـ کفاره گناهان است. تهمت به ابا عبدالله است و با روح اسلام سازگاری ندارد، و البته اگر کسی در ماه رمضان این را بگوید، روزه او باطل است اباعبدالله برای مبارزه با گناه قیام کرد، نه اینکه قیام کرد تا سنگری برای گنهکاران باشد، یعنی حسین ـ علیه السلام ـ شرکت بیمه تأسیس کرده باشد، آن هم بیمه گناه، شما بر من اشک بریزید من نیز گناهان شما را جبران می کنم، حال هر چه می خواهید باشید، ابن زیاد باشید یا عمر سعد. در این صورت امام حسین ـ علیه السلام ـ خواسته ابن زیاد و عمر سعد و امثال آنها در دنیا زیاد شوند حضرت خودش فریاد کشید که انگیزه من از قیام امر به معروف و نهی از منکر است، قیام کردم تا دین خدا را زنده کنم، برای اینکه با مفاسد مبارزه کنم.[9]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ حماسه حسینی، شهید مرتضی مطهری.
2ـ پرسش ها و پاسخ های محرم.
پاورقی ها:
[1] . شیخ عباس قمی، منتهی الامال، ج1، ص 197، انتشارات نسیم حیات.
[2] . شیخ کلینی، اصول کافی ج 5، ص 394.
[3] . اصول کافی، ج5، ص 400.
[4] . محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج7، ص 3134، باب صلاه.
[5] . میزان الحمکه ، ج7، ص 105 تا 107.
[6] . شیخ صدوق، خصال ، ج1، ص 34، انتشارات نسیم کوثر.
[7] . مائده / 27.
[8] . تقوا : یعنی انجام واجبات و ترک محرمات.
[9] . حماسه حسینی، ج1، ص 103 تا 104. چاپ چهل و هفتم، انتشارات صدرا.
منبع : اندیشه قم
