پرسش :
آیا حدیث معتبری وجود دارد مبنی بر این که امام حسین علیه السلام در واقعه عاشورا برای شهادت عزیزانش گریه کرده است؟
پاسخ :
واقعه عاشورای سال 61 هجری از جمله وقایع نادری است که با آن کیفیت به وقوع پیوست و در پی آن عزیزترین افراد خاندان پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ برای برپا ماندن اسلام و نجات آن از تحریفات اموی به شهادت رسیدند که تا حیات و زندگی بشری ادامه دارد این واقعه ماندگار خواهد ماند. در این واقعه علاوه بر اصحاب و یاران امام حسین ـ علیه السلام ـ جمع زیادی از برادران و برادر زادگان و فرزندان و اقوام نزدیک امام حسین ـ علیه السلام ـ به شهادت رسیدند و موقع شهادت امام را بر بالین خود طلبیدند. امام ـ علیه السلام ـ نیز بر بالین اکثر آنها حاضر می شد و لحظات به شهادت رسیدن عزیزان خود را با چشم های خود نظاره می کرد. لذا در مقاتل و منابعی که در باب واقعه عاشورا می باشند به این امر اشاره شده و گریستن آن حضرت در شهادت عزیزان را گزارش کرده اند . در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود ؛
1. وقتی که امام حسین ـ علیه السلام ـ علی اکبر را روانه میدان جنگ نمود و آن بزرگوار عازم میدان گشته و مدّتی جنگید وقتی که عطش بر او غلبه کرد به خیمه برگشت و تحمل تشنگی و سنگینی اسلحه را طاقت فرسا خواند، امام گریست و او را به صبر و مقاومت فرا خواند.[1]
و نیز وقتی علی اکبر ـ علیه السلام ـ دوباره به میدان بازگشت در اثر ضربات شمشیر دشمنان از اسب به زمین افتاد. پدر را به کمک طلبید. امام حسین ـ علیه السلام ـ با سرعت خود را به علی اکبر رساند و صورت به صورت پسر گذاشت فرمود: فرزندم! خدا کشندگان تو را از رحمت خود به دور کند. اینان چه بسیار بر خدا و هتک حرمت حریم رسول خدا گستاخند. اشک دیدگان امام جاری شد.[2]
2. حضرت ابا عبدالله الحسین ـ علیه السلام ـ در شهادت برادر بزرگوارش عباس بن علی ـ علیه السلام ـ نیز به شدت گریستند . چنانچه در منابع نقل شده است که: وقتی که کوفیان ابوالفضل را به شهادت رساندند امام حسین ـ علیه السلام ـ در شهادت برادر گریه شدیدی کرد.[3] در جای دیگر آمده است که بعد از شهادت حضرت ابوالفضل ـ علیه السلام ـ امام بر بالین وی آمد و در حالی که با شدت گریه می کرد می فرمود: اکنون پشتم شکست، و رشته تدبیرم از هم پاشید و دشمن بر من چیره شد و شماتت کرد.[4]
3. هم چنین بر اساس برخی نقل ها امام ـ علیه السلام ـ بعد از آن که تیری از سمت دشمن آمد و گلوی علی اصغر شیرخواره را برید، امام گریه کنان فرمود: خدایا میان ما و گروهی که ما را دعوت کردند تا کمک کنند ، ولی ما را کشتند داوری فرما.[5]
4. امام حسین ـ علیه السلام ـ در شهادت برادر زاده اش قاسم بن حسن نیز گریه کردند. چنان چه در برخی منابع آمده است. وقتی قاسم که نوجوانی بیش نبود به میدان رفت و با دشمنان جنگ سختی نمود و چندین نفر را کشت، در نهایت در اثر شدت جراحات و ضربات دشمن از اسب به زمین افتاد و در این هنگام عمویش را کمک طلبید ، حضرت به سرعت خود را به میدان رسانید و جنگی سخت نمود تا خود را به پیکر بی جان قاسم رسانید که در زیر سم اسبان پامال شده بود. در این حال امام، صدایش به گریه بلند بود و اشک از چشمانش جاری بود، فرمود: ای برادر زاده ام بر عمویت سخت است که تو او را بخوانی و دعوتت را پاسخ ندهد، و اگر پاسخت دهد سودی نداشته باشد. سپس نعش برادر زاده را به سینه چسباند و به سوی خیمه ها برد.[6]
بنابراین با توجه به گزارش برخی از منابع که مورد قبول بزرگان و دانشمندان نیز می باشند روایات و اقوالی درباره گریه امام حسین ـ علیه السلام ـ در شهادت عزیزانش نقل شده است
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ سوگنامه کربلا، محمد طاهر دزفولی.
2ـ سوگنامه آل محمد، محمدی اشتهاردی.
3ـ فرهنگ سخنان جامع امام حسین، علی مؤیدی.
4ـ در کربلا چه گذشت، محمد باقر کمره ای.
پاورقی ها:
[1]. سید بن طاووس، لهوف، ترجمه محمد دزفولی، قم، مؤمنین، 1385ش، ص210.
[2]. اسفراینی، ابواسحاق، نورالعین فی مشهد الحسین، تونس، المنار، بی تا، ص35.
[3]. ابن طاووس، همان، ص218.
[4]. شیخ شریفی، کلمات الامام حسین، قم، دارالمعروف، 1416ق، ص472.
[5]. شیخ عباس قمی، نفس المهموم، قم، انتشارات بصیرتی، 1405ق، ص350.
[6]. اسفراینی، همان، ص43.
منبع : اندیشه قم
واقعه عاشورای سال 61 هجری از جمله وقایع نادری است که با آن کیفیت به وقوع پیوست و در پی آن عزیزترین افراد خاندان پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ برای برپا ماندن اسلام و نجات آن از تحریفات اموی به شهادت رسیدند که تا حیات و زندگی بشری ادامه دارد این واقعه ماندگار خواهد ماند. در این واقعه علاوه بر اصحاب و یاران امام حسین ـ علیه السلام ـ جمع زیادی از برادران و برادر زادگان و فرزندان و اقوام نزدیک امام حسین ـ علیه السلام ـ به شهادت رسیدند و موقع شهادت امام را بر بالین خود طلبیدند. امام ـ علیه السلام ـ نیز بر بالین اکثر آنها حاضر می شد و لحظات به شهادت رسیدن عزیزان خود را با چشم های خود نظاره می کرد. لذا در مقاتل و منابعی که در باب واقعه عاشورا می باشند به این امر اشاره شده و گریستن آن حضرت در شهادت عزیزان را گزارش کرده اند . در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود ؛
1. وقتی که امام حسین ـ علیه السلام ـ علی اکبر را روانه میدان جنگ نمود و آن بزرگوار عازم میدان گشته و مدّتی جنگید وقتی که عطش بر او غلبه کرد به خیمه برگشت و تحمل تشنگی و سنگینی اسلحه را طاقت فرسا خواند، امام گریست و او را به صبر و مقاومت فرا خواند.[1]
و نیز وقتی علی اکبر ـ علیه السلام ـ دوباره به میدان بازگشت در اثر ضربات شمشیر دشمنان از اسب به زمین افتاد. پدر را به کمک طلبید. امام حسین ـ علیه السلام ـ با سرعت خود را به علی اکبر رساند و صورت به صورت پسر گذاشت فرمود: فرزندم! خدا کشندگان تو را از رحمت خود به دور کند. اینان چه بسیار بر خدا و هتک حرمت حریم رسول خدا گستاخند. اشک دیدگان امام جاری شد.[2]
2. حضرت ابا عبدالله الحسین ـ علیه السلام ـ در شهادت برادر بزرگوارش عباس بن علی ـ علیه السلام ـ نیز به شدت گریستند . چنانچه در منابع نقل شده است که: وقتی که کوفیان ابوالفضل را به شهادت رساندند امام حسین ـ علیه السلام ـ در شهادت برادر گریه شدیدی کرد.[3] در جای دیگر آمده است که بعد از شهادت حضرت ابوالفضل ـ علیه السلام ـ امام بر بالین وی آمد و در حالی که با شدت گریه می کرد می فرمود: اکنون پشتم شکست، و رشته تدبیرم از هم پاشید و دشمن بر من چیره شد و شماتت کرد.[4]
3. هم چنین بر اساس برخی نقل ها امام ـ علیه السلام ـ بعد از آن که تیری از سمت دشمن آمد و گلوی علی اصغر شیرخواره را برید، امام گریه کنان فرمود: خدایا میان ما و گروهی که ما را دعوت کردند تا کمک کنند ، ولی ما را کشتند داوری فرما.[5]
4. امام حسین ـ علیه السلام ـ در شهادت برادر زاده اش قاسم بن حسن نیز گریه کردند. چنان چه در برخی منابع آمده است. وقتی قاسم که نوجوانی بیش نبود به میدان رفت و با دشمنان جنگ سختی نمود و چندین نفر را کشت، در نهایت در اثر شدت جراحات و ضربات دشمن از اسب به زمین افتاد و در این هنگام عمویش را کمک طلبید ، حضرت به سرعت خود را به میدان رسانید و جنگی سخت نمود تا خود را به پیکر بی جان قاسم رسانید که در زیر سم اسبان پامال شده بود. در این حال امام، صدایش به گریه بلند بود و اشک از چشمانش جاری بود، فرمود: ای برادر زاده ام بر عمویت سخت است که تو او را بخوانی و دعوتت را پاسخ ندهد، و اگر پاسخت دهد سودی نداشته باشد. سپس نعش برادر زاده را به سینه چسباند و به سوی خیمه ها برد.[6]
بنابراین با توجه به گزارش برخی از منابع که مورد قبول بزرگان و دانشمندان نیز می باشند روایات و اقوالی درباره گریه امام حسین ـ علیه السلام ـ در شهادت عزیزانش نقل شده است
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ سوگنامه کربلا، محمد طاهر دزفولی.
2ـ سوگنامه آل محمد، محمدی اشتهاردی.
3ـ فرهنگ سخنان جامع امام حسین، علی مؤیدی.
4ـ در کربلا چه گذشت، محمد باقر کمره ای.
پاورقی ها:
[1]. سید بن طاووس، لهوف، ترجمه محمد دزفولی، قم، مؤمنین، 1385ش، ص210.
[2]. اسفراینی، ابواسحاق، نورالعین فی مشهد الحسین، تونس، المنار، بی تا، ص35.
[3]. ابن طاووس، همان، ص218.
[4]. شیخ شریفی، کلمات الامام حسین، قم، دارالمعروف، 1416ق، ص472.
[5]. شیخ عباس قمی، نفس المهموم، قم، انتشارات بصیرتی، 1405ق، ص350.
[6]. اسفراینی، همان، ص43.
منبع : اندیشه قم
