پرسش :

آیا تقدیر الهی قابل تغییر است ؟

پاسخ :
مجموعه ای از عوامل در این قوانین و ضوابط و مقررات مقدر شده ی الهی دخالت دارند . مثلا در مورد سلامتی و بیماری ، مجموعه ی عوامل موثر بر سلامت انسان ، بر پیروزی انسان ، بر شکست انسان ، بر بیماری انسان ،اینها عواملی هستند که خداوند آنها را با معلول تقدیر کرده است. مثلا کسی که سیگار می کشد یا در یک هوای آلوده است بطور طبیعی در معرض سلامت ریه است . این تقدیر الهی است .این یک عامل مادی است . فرق کسی که خدا را قبول ندارد با کسی که خداباور است این است که کسی که خدا را قبول ندارد همه ی عوامل را مادی می بیند ولی من که خدا را قبول دارم ، ضمن قبول عوامل مادی به یکسری عوامل معنوی هم معتقد هستم . منتها آن عوامل معنوی هم تقدیر الهی است . من می خواهم مسافرت بکنم .برای سفر باید یک ماشین سوار بشوم و این ماشین یک راننده ای هم لازم دارد . این ماشین و راننده باید در یک جاده ای هم حرکت بکنند . پس من ماشین ، راننده و راه لازم دارم . من نمی توانم بگویم که ماشین با ترمز خراب سوار می شوم و به سلامت به مقصد می رسم . من باید بدانم که ماشین بی ترمز یا به دره می رود یا به کوه می خورد. من نمی توانم بگویم که راننده ی ناشی استخدام می کنم اما انشاءالله می رسم ، خیر ، به احتمال زیاد راننده ی ناشی من را به مقصد نمی رساند. من نمی توانم بگویم که یک جاده ی ناهموار ، بی ایمنی و بی نقشه انتخاب می کنم و به سلامت می رسم . این امکان ندارد. پس عوامل مادی باید رعایت بشود. اگر من سوار ماشین خوب شدم ، راننده خوب و جاده ی خوب هم انتخاب کردم ،چه تضمینی وجود دارد که ماشینی که از روبرو می آید مشکل ترمز نداشته باشد ؟ چه تضمینی وجود دارد که راننده ای که از روبرو می آید راننده اش ناشی باشد . یعنی یکسری عوامل مادی هستند که در اختیار من هستند که من باید رعایت کنم ویکسری عوامل هستند که از حوزه ی مراقبت من خارج هستند . من که به خدا اعتقاد دارم این امتیاز را دارم . ایمانم به من می گوید که خداوند یک سری عوامل معنوی برای عوامل مادی خارج از کنترل من جایگزین کرده است . مثل اینکه به ما گفته اند که قبل از سفر صدقه بدهید یا هنگام شروع سفر فلان دعا را بخوانید . پس یادمان باشد که این عوامل معنوی جایگزین عوامل مادی در اختیار نیستند یعنی این نیست که من ماشین بی ترمز سوار بشوم و صدقه بدهم . من صدقه می دهم برای اینکه ماشین بی ترمزی که از روبرومی آید به من نزند. برای اینکه من انتخاب درستی داشته باشم لازم است که عوامل مادی را شناسایی کنم ، عوامل معنوی را شناسایی کنم ، با در نظر گرفتن عوامل مادی و معنوی موثر بر آن اقدام یا تصمیم گیری که این را خداوند مقدر کرده است ، من یک انتخاب درست داشته باشم . من می خواهم دانشگاه بروم و انتخاب رشته بکنم ، باید درس بخوانم ، تلاش بکنم ، کنکور بدهم ، در عین حال دعا هم بکنم و مادر من هم دعای اضافی بکند و به دیگران هم کمک بکنم زیرا به تلاش من برکت می دهد و امیدوارم که خدا هم به من کمک بکند. این دیدگاه کلامی شیعه است که در اینجا طرح شد .