پرسش :
بهترین آیه قرآن کدام آیه است؟
پاسخ :
شرح پرسش
بهترین آیه قرآن کدام است؟ آیا می‌توان گفت به این علت که این آیه یا همه آیات بسته به مقصودی که دارند بهترین‌اند؟
پاسخ :
قبل از پرداختن به اصل پاسخ باید گفت؛ همانگونه که خود قرآن کریم بهترین و برترین کتاب آسمانی است، تمام آیاتش در نهایت حسن و برتری هستند؛ از این رو نمی‌توان فرقی بین آنها قائل شد و گفت این آیات از مقام بالایی برخودارند و آن آیات در درجه پایین‌ترند. قرآن کریم تمام آیاتش سراسر نور است. بر این اساس، نمی‌توان به صورت کلی آیه‌‌ای را به صورت مطلق و از همه جهات برتر از دیگر آیات دانست.
اما در عین حال ممکن تعدادی از آیات یا سوره‌ها از جنبه‌ای بر آیه دیگر برتری داشته باشد. به عنوان نمونه برخی سوره‌های قرآن؛ مانند سورۀ یوسف از جنبۀ ارائۀ زیبای داستان‌های تاریخی، زیباتر از دیگر سوره‌ها است.
در همین راستا برخی سوره‌ها با عنوان «ام الکتاب»، «قلب القرآن» و ... سوره‌های برتر اعلام شده‌اند.
1. «أَنَّ النَّبِیَّ(ص) قَالَ لِجَابِرٍ أَ لَا أُعَلِّمُکَ أَفْضَلَ سُورَةٍ أَنْزَلَهَا اللَّهُ فِی کِتَابِهِ قَالَ (بَلَى) عَلِّمْنِیهَا فَعَلَّمَهُ الْحَمْدَ أُمَّ الْکِتَاب»؛[1]پیامبر اسلام(ص) فرمود: آیا می‌خواهی بدانی با فضیلت‌ترین سوره‌ای که خداوند در کتابش نازل کرده کدام است؟! جابر گفت بلی، آن‌را به من بیاموز، پیامبر فرمود سوره حمد ام الکتاب است.
2. « عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: قَالَ إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ قَلْباً وَ إِنَّ قَلْبَ الْقُرْآنِ یس....»؛[2] از امام صادق(ع) روایت شده است، برای هر چیزی قلبی است و قلب قرآن سوره «یس= یاسین» است.
3. «وَ عَنْهُ (ص) لِکُلِّ شَیْءٍ عَرُوسٌ وَ عَرُوسُ الْقُرْآنِ الرَّحْمَن»؛[3] از پیامبر(ص) نقل شده است برای هر چیزی عروسی است و عروس قرآن سوره الرحمن است.
4. صاحب مجمع البیان روایتی را نقل می‌کند که در آن پیامبر اکرم(ص) برترین آیه را آیه 30 سوره شوری، اعلام می‌فرمایند: «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثیر»؛[4] هر مصیبتى به شما رسد در برابر اعمالى است که انجام دادهاید، و بسیارى را نیز عفو مىکند!
متن روایت این‌گونه است: «و روی عن علی(ع) أنه قال، قال رسول الله(ص) خیر آیة فی کتاب الله هذه الآیة یا علی ما من خدش عود و لا نکبة قدم إلا بذنب و ما عفا الله عنه فی الدنیا فهو أکرم من أن یعود فیه و ما عاقب علیه فی الدنیا فهو أعدل من أن یثنی على عبده»؛[5] امام علی(ع) می‌فرماید: رسول خدا(ص) فرمود بهترین آیه در قرآن این آیه(30، شوری) است. یا علی، هیچ خراش چوبى، و هیچ زمین خوردنى نیست، مگر آن‌که به واسطه گناهى است که انسان انجام داده است. خداوند بزرگ‌تر از آن است که هر گناهى را که در دنیا عفو کرده، در آخرت انسان را برای آن مجازات فرماید، و گناهانى را که در دنیا مکافات فرموده، عادلتر از آن است که در آخرت انسان را دوباره به خاطر آن مجازات نماید.
همانگونه که مشاهده می فرمایید، برتری این آیه بر دیگر متون قرآنی نیز ناظر به جنبۀ رحمانیت پروردگار است .
پی نوشت:
[1]. عیاشى، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، محقق، مصحح، رسولى محلاتى، هاشم، ج 1، ص 20، المطبعة العلمیة، تهران، چاپ اول، 1380 ق.
[2] ابن بابویه، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 111، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق.
[3] کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح للکفعمی (جنة الأمان الواقیة)، ص 446، دارالرضی، قم، چاپ دوم، 1405ق.
[4] شوری، 30.
[5] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 9، ص 47، ناصر خسرو، تهران، 1372ش.
منبع:islamquest.net
شرح پرسش
بهترین آیه قرآن کدام است؟ آیا می‌توان گفت به این علت که این آیه یا همه آیات بسته به مقصودی که دارند بهترین‌اند؟
پاسخ :
قبل از پرداختن به اصل پاسخ باید گفت؛ همانگونه که خود قرآن کریم بهترین و برترین کتاب آسمانی است، تمام آیاتش در نهایت حسن و برتری هستند؛ از این رو نمی‌توان فرقی بین آنها قائل شد و گفت این آیات از مقام بالایی برخودارند و آن آیات در درجه پایین‌ترند. قرآن کریم تمام آیاتش سراسر نور است. بر این اساس، نمی‌توان به صورت کلی آیه‌‌ای را به صورت مطلق و از همه جهات برتر از دیگر آیات دانست.
اما در عین حال ممکن تعدادی از آیات یا سوره‌ها از جنبه‌ای بر آیه دیگر برتری داشته باشد. به عنوان نمونه برخی سوره‌های قرآن؛ مانند سورۀ یوسف از جنبۀ ارائۀ زیبای داستان‌های تاریخی، زیباتر از دیگر سوره‌ها است.
در همین راستا برخی سوره‌ها با عنوان «ام الکتاب»، «قلب القرآن» و ... سوره‌های برتر اعلام شده‌اند.
1. «أَنَّ النَّبِیَّ(ص) قَالَ لِجَابِرٍ أَ لَا أُعَلِّمُکَ أَفْضَلَ سُورَةٍ أَنْزَلَهَا اللَّهُ فِی کِتَابِهِ قَالَ (بَلَى) عَلِّمْنِیهَا فَعَلَّمَهُ الْحَمْدَ أُمَّ الْکِتَاب»؛[1]پیامبر اسلام(ص) فرمود: آیا می‌خواهی بدانی با فضیلت‌ترین سوره‌ای که خداوند در کتابش نازل کرده کدام است؟! جابر گفت بلی، آن‌را به من بیاموز، پیامبر فرمود سوره حمد ام الکتاب است.
2. « عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: قَالَ إِنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ قَلْباً وَ إِنَّ قَلْبَ الْقُرْآنِ یس....»؛[2] از امام صادق(ع) روایت شده است، برای هر چیزی قلبی است و قلب قرآن سوره «یس= یاسین» است.
3. «وَ عَنْهُ (ص) لِکُلِّ شَیْءٍ عَرُوسٌ وَ عَرُوسُ الْقُرْآنِ الرَّحْمَن»؛[3] از پیامبر(ص) نقل شده است برای هر چیزی عروسی است و عروس قرآن سوره الرحمن است.
4. صاحب مجمع البیان روایتی را نقل می‌کند که در آن پیامبر اکرم(ص) برترین آیه را آیه 30 سوره شوری، اعلام می‌فرمایند: «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثیر»؛[4] هر مصیبتى به شما رسد در برابر اعمالى است که انجام دادهاید، و بسیارى را نیز عفو مىکند!
متن روایت این‌گونه است: «و روی عن علی(ع) أنه قال، قال رسول الله(ص) خیر آیة فی کتاب الله هذه الآیة یا علی ما من خدش عود و لا نکبة قدم إلا بذنب و ما عفا الله عنه فی الدنیا فهو أکرم من أن یعود فیه و ما عاقب علیه فی الدنیا فهو أعدل من أن یثنی على عبده»؛[5] امام علی(ع) می‌فرماید: رسول خدا(ص) فرمود بهترین آیه در قرآن این آیه(30، شوری) است. یا علی، هیچ خراش چوبى، و هیچ زمین خوردنى نیست، مگر آن‌که به واسطه گناهى است که انسان انجام داده است. خداوند بزرگ‌تر از آن است که هر گناهى را که در دنیا عفو کرده، در آخرت انسان را برای آن مجازات فرماید، و گناهانى را که در دنیا مکافات فرموده، عادلتر از آن است که در آخرت انسان را دوباره به خاطر آن مجازات نماید.
همانگونه که مشاهده می فرمایید، برتری این آیه بر دیگر متون قرآنی نیز ناظر به جنبۀ رحمانیت پروردگار است .
پی نوشت:
[1]. عیاشى، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، محقق، مصحح، رسولى محلاتى، هاشم، ج 1، ص 20، المطبعة العلمیة، تهران، چاپ اول، 1380 ق.
[2] ابن بابویه، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 111، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق.
[3] کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح للکفعمی (جنة الأمان الواقیة)، ص 446، دارالرضی، قم، چاپ دوم، 1405ق.
[4] شوری، 30.
[5] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 9، ص 47، ناصر خسرو، تهران، 1372ش.
منبع:islamquest.net
