پرسش :
تفاوت «أعطی» و «آتی» در چیست؟
پاسخ :
1. «أعطی» و «إعطاء» از ریشۀ «عَطو»، به معنای دادن چیزی به دیگری،[1] گرفتن و به یکدیگر بخشیدن،[2] است. عطاء هر چند مخصوص به بذل و احسان است، ولى در قرآن هم در بذل و هم در مطلق دادن چیزى به کار رفته است.[3] مانند: «حَتَّى یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ»[4] که در مطلق دادن و گرفتن چیزی است و معنا و مفهومِ بذل و بخشش در آن لحاظ نشده است؛[5] امّا در آیاتی مثل: «هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ»[6] و «إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ»[7] به معنای بذل و بخشش از سوی خداوند است.
2. «أتی» و «إتیان» به معنای آمدن به آسانی است؛[8] امّا اگر این کلمه به صورت «آتی» (آتا) و «إیتاء» بیاید، به معنای دادن و عطا کردن است، و «آتیته»، یعنی «أعطیته»؛[9] مانند آیۀ شریفۀ «وَ آتَى الْمالَ عَلى حُبِّه... وَ آتَى الزَّکاةَ».[10]
3. بنابراین، دو کلمۀ «أعطی» و «آتی»، از جهت معنایی با هم مترادف اند، ولی «أتی» با «أعطی» و «إعطاء» تفاوت معنایی دارد.
پی نوشت:
[1]. بستانى، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدى عربی - فارسی، ص 97، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375ش.
[2]. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن (المفردات فی غریب القرآن)، ص 572، دار القلم، الدار الشامیة، بیروت، دمشق، چاپ اول، 1412ق؛ فیومى، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ج 2، ص 417، مؤسسه دار الهجرة، قم، چاپ دوم، 1414ق.
[3]. قرشى بنایى، على اکبر، قاموس قرآن، ج 5، ص 17، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ ششم، 1412ق.
[4]. توبه، 29.
[5]. ر.ک: حسینى همدانى، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج 7، ص 515، کتابفروشى لطفى، تهران، چاپ اول، 1404ق؛ طبرسى، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج 2، ص 49، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1377ش؛ قاموس قرآن، ج 5، ص 17.
[6]. ص، 39.
[7]. کوثر، 1.
[8]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 14، ص 13، دار صادر، بیروت، چاپ سوم، 1414ق؛ مفردات الفاظ القرآن، ص 60.
[9]. طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، ج 1، ص 18، کتابفروشى مرتضوى، تهران، چاپ سوم، 1375ش؛ صاحب بن عباد، کافى الکفاة، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغة، ج 9، ص 487، عالم الکتاب، بیروت، چاپ اول، 1414ق؛ حمیرى، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، محقق و مصحح: العمرى، حسین بن عبد الله، الاریانى، مطهر بن على، یوسف محمد عبد الله، ج 1، ص 169، دار الفکر المعاصر، بیروت، چاپ اول، 1420ق.
[10]. بقره، 177؛ قاموس قرآن، ج 1، ص 21.
منبع:islamquest.net
1. «أعطی» و «إعطاء» از ریشۀ «عَطو»، به معنای دادن چیزی به دیگری،[1] گرفتن و به یکدیگر بخشیدن،[2] است. عطاء هر چند مخصوص به بذل و احسان است، ولى در قرآن هم در بذل و هم در مطلق دادن چیزى به کار رفته است.[3] مانند: «حَتَّى یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ»[4] که در مطلق دادن و گرفتن چیزی است و معنا و مفهومِ بذل و بخشش در آن لحاظ نشده است؛[5] امّا در آیاتی مثل: «هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ»[6] و «إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ»[7] به معنای بذل و بخشش از سوی خداوند است.
2. «أتی» و «إتیان» به معنای آمدن به آسانی است؛[8] امّا اگر این کلمه به صورت «آتی» (آتا) و «إیتاء» بیاید، به معنای دادن و عطا کردن است، و «آتیته»، یعنی «أعطیته»؛[9] مانند آیۀ شریفۀ «وَ آتَى الْمالَ عَلى حُبِّه... وَ آتَى الزَّکاةَ».[10]
3. بنابراین، دو کلمۀ «أعطی» و «آتی»، از جهت معنایی با هم مترادف اند، ولی «أتی» با «أعطی» و «إعطاء» تفاوت معنایی دارد.
پی نوشت:
[1]. بستانى، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدى عربی - فارسی، ص 97، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375ش.
[2]. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن (المفردات فی غریب القرآن)، ص 572، دار القلم، الدار الشامیة، بیروت، دمشق، چاپ اول، 1412ق؛ فیومى، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ج 2، ص 417، مؤسسه دار الهجرة، قم، چاپ دوم، 1414ق.
[3]. قرشى بنایى، على اکبر، قاموس قرآن، ج 5، ص 17، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ ششم، 1412ق.
[4]. توبه، 29.
[5]. ر.ک: حسینى همدانى، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج 7، ص 515، کتابفروشى لطفى، تهران، چاپ اول، 1404ق؛ طبرسى، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج 2، ص 49، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1377ش؛ قاموس قرآن، ج 5، ص 17.
[6]. ص، 39.
[7]. کوثر، 1.
[8]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 14، ص 13، دار صادر، بیروت، چاپ سوم، 1414ق؛ مفردات الفاظ القرآن، ص 60.
[9]. طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، ج 1، ص 18، کتابفروشى مرتضوى، تهران، چاپ سوم، 1375ش؛ صاحب بن عباد، کافى الکفاة، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغة، ج 9، ص 487، عالم الکتاب، بیروت، چاپ اول، 1414ق؛ حمیرى، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، محقق و مصحح: العمرى، حسین بن عبد الله، الاریانى، مطهر بن على، یوسف محمد عبد الله، ج 1، ص 169، دار الفکر المعاصر، بیروت، چاپ اول، 1420ق.
[10]. بقره، 177؛ قاموس قرآن، ج 1، ص 21.
منبع:islamquest.net
