پرسش :

در آیه 91 سوره انعام آمده است: «قل الله ثمّ ذرهم»، اگر کلمه «الله» مرفوع یا منصوب باشد، چه تفاوتی در معنا می کند؟

پاسخ :
لفظ جلاله «الله»، در «قل اللهُ ثمّ ذرهم»،[1] باید مرفوع باشد؛ زیرا مرفوع بودن آن از دو حال خارج نیست:
1. یا مبتدا بوده و مبتدا هم مرفوع است و خبر آن -انزل الکتاب-، حذف شده، نه این که «الله» به تنهایی مفعول «قل» بوده تا منصوب باشد، ولی کلّ این جمله، یعنی مبتدا و خبر آن «انزل الکتاب» که محذوف باشد، «مفعولٌ به»، محلاً منصوب بوده و به اصطلاح ادبیات عرب مقول قول «قل» است.
2. یا فاعل برای فعل محذوف «انزل» باشد و فاعل هم مرفوع است.[2]
پس، اگر به معنای آیه شریفه به صورت کامل دقت شود، تفاوت معنایی در مرفوع و منصوب بودن لفظ جلاله الله فهمیده می شود؛ زیرا در صدر آیه این گونه آمده است:«آنها خدا را درست نشناختند که گفتند: «خدا، هیچ چیز بر هیچ انسانى، نفرستاده است!» بگو: «چه کسى کتابى را که موسى آورد، نازل کرد؟! سپس در ذیل آیه شریفه خدای متعال به پیامبر (ص) می فرماید که به قوم یهود بگوید: که الله نازل کرده است. و این با مرفوع بودن الله سازگاری دارد، نه منصوب بودن آن.
پی نوشت:
[1]. انعام، 91.
[2]. صافى، محمود بن عبد الرحیم، ‏الجدول فی اعراب القرآن، ج 7، ص 217، دارالرشید مؤسسة الإیمان، دمشق بیروت، چاپ چهارم، 1418ق.
منبع:islamquest.net