پرسش :

نظر حضرت مهدی (عج) درباره حجّت‌ الهی چیست؟

پاسخ :
شرح پرسش:
لطفا این حدیث را شرح دهید. امام زمان(علیه السلام) می‌فرمایند: «أَنَّ الاَْرْضَ لا تَخْلُو مِنْ حُجَّة إِمّا ظاهِراً وَإِمّا مَغْمُوراً؛ زمین، هیچ گاه، از حجّت خالى نخواهد بود؛ چه آن حجّت ظاهر باشد و چه پنهان.»[1]

شرح حدیث:
این کلام، قسمتى از توقیعى است که امام زمان(علیه السلام) به عثمان بن سعید عمرى و فرزندش محمّد مرقوم داشته اند. حضرت(علیه السلام) بعد از سفارش هاى زیاد، به مطلبى اشاره مى کند و مى فرماید: باید همیشه، در روى زمین، حجّت الهى باشد، و نمى توان حتّى لحظه اى را تصوّر کرد که امام معصوم نباشد.
احتیاج انسان و دیگر موجودات به امام، ادامه ى احتیاج آنان به پیامبر است. نیاز به فرد معصوم ـ چه پیامبر و چه امام ـ را از دیدگاه هاى مختلفى مى توان بررسى کرد. یکى از این وجوه، نیاز به قانون الهى و تفسیر آن از سوى معصوم است. در کتاب هاى کلام، با دلیل هاى عقلى ثابت شده است که بشر براى اصلاح زندگى دنیوى خود و رسیدن به سعادت ابدى و اخروى، نیازمند پیامبر است. نیاز بشر به دین و تفسیر صحیح از آن، ابدى است. پیامبر اسلام(صلى الله علیه و آله) دین اسلام را به عنوان آخرین دین الهى، آورد و همه ى احکام و مسائل آن را بازگو کرد. پس از وفات پیامبر(صلى الله علیه و آله) به همان دلیل هاى عقلى، باید کسانى مانند پیامبر در علم و عصمت و ... وجود داشته باشند. اینان کسانى نیستند جز امامان بزرگوار(علیهم السلام).
حضرت مهدی(علیه السلام) به این نکته ى مهم هم اشاره دارند که به دلیل سستى مردم در پذیرش حق، این طور نیست که همه ى امامان به حکومت برسند و یا در میان مردم حاضر باشند، همان طور که همه ى انبیا و اوصیاى الهى گذشته نیز، به حکومت دست نیافتند و برخى نیز تا مدّتى در غیبت به سر بردند.

پی نوشت:
[1]. کمال الدین، ج2، ص511، ح42 ؛ الخرائج و الجرائح، ج3، ص1110، ح26 ؛ بحارالأنوار، ج53، ص191، ح19.

منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدى علیه السلام، على اصغر رضوانى، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1382).