پرسش :

اهمیت خمس را بیان فرمایید.

پاسخ :
«خمس» یکى از فرایض اسلامى است. قرآن مجید در بیان اهمیت آن، ایمان را با آن پیوند داده است: «وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساکِینِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللّهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلى عَبْدِنا یَوْمَ الْفُرْقانِ یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ وَ اللّهُ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»؛ «و بدانید که هر چه غنیمت گرفتید، یک پنجم آن براى خدا و رسول و از آن خویشاوندان [او ]و یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان است؛ اگر به خدا و آنچه بر بنده خود (حضرت محمد) در روز جدایى [حق از باطل ]ـ روزى که آن دو گروه با هم رو به رو شدند ـ نازل کردیم، ایمان آورده اید و خدا بر هر چیزى توانا است».1
خمس و جهاد دو اصل از ریشه ایمان است و صداقت آن به وسیله مبارزه با مال اندوزى و تطهیر نفس خود، از مظاهر فریبنده دنیا و تزکیه آن از آزمندى و حرص تجلّى مى یابد.
خداوند متعال، خمس را به پیامبر اسلام و ذریه گرامى او، جهت اکرام و احترام آنان، اختصاص داده است.
حضرت باقر علیه السلام فرموده است: «براى هیچ کس جایز نیست از مالى که خمس به آن تعلق گرفته، چیزى بخرد؛ مگر اینکه حق ما را به ما برساند».2
عمران بن موسى مى گوید: آیه خمس را بر حضرت خواندم، پس فرمود: «هر آنچه از آن خدا است، به پیامبر مى رسد و هر آنچه از آن پیامبر گردد، به ما (اهل بیت) خواهد رسید». سپس فرمود: «خداوند ارزاق مؤمنان را به پنج قسمت به آنان ارزانى داشته است، تا یکى را در راه خدا انفاق کنند و چهار قسمت را به حلال بخورند ... این دستورها سخت و دشوار است و کسانى به آن عمل مى کنند و سختى ها را تحمل دارند که خداوند آنان را در راه ایمان امتحان کرده است».3
پی نوشت :
1. انفال 8، آیه 21.
2. «لا یحلّ لاحد ان یشترى من الخمس شیئا حتى یصل الینا حقّنا»: وسائل الشیعه، ج 6، باب 1، ح 4.
3. «ما کان للّه فهو لرسوله و ما کان لرسوله فهو لنا ثم کان و اللّه لقد یسّر اللّه على المؤمنین ارزاقهم بخمسة دراهم قبلوا لربّهم واحدا و اکلوا اربعة احلاّء ثم قال هذا من حدیثنا صعب مستصعب لایعمل به و لایصبر على الاّ ممتحن قلبه للایمان»: همان، ابواب ما یجب فیه الخمس، باب 1، ح 6.
منبع: www.porseman.org