پرسش :
خبرگان رهبرى در انتخاب آیت الله خامنهاى براى رهبرى نظام، چه معیارهایى را مد نظر داشتند؟
پاسخ :
عملکرد خبرگان رهبرى در انتخاب مقام معظم رهبرى، براساس احراز دقیق و کامل شرایط و صلاحیت هاى مذکور در آموزه هاى اسلامى و اصل پنجم و اصل یکصدونهم قانون اساسى، صورت پذیرفت. در اینجا به صورت خلاصه به پاره اى از ویژگى ها و صلاحیت هاى حضرت آیه اللّه خامنه اى براى احراز منصب رهبرى نظام، که مد نظر خبرگان رهبرى در شناسایى و معرفى ایشان به عنوان ولى فقیه جامع الشرایط و شایسته ترین فرد براى رهبرى بود، اشاره مى شود:
یک. صلاحیت علمى
یکم. تأیید اجتهاد از سوى مراجع بزرگوار:
اجتهاد آیه اللّه خامنه اى از سوى بسیارى از مراجع و بزرگان ـ از جمله حضرت امام رحمه الله ـ از قبل تصدیق شده بوده است. چنانکه حضرت امام رحمه الله بارها صلاحیت ها و صفات والاى شخصیت ایشان را در تعابیرى مختلف بیان کرده بودند و مى فرمایند: «... جناب عالى را یکى از بازوهاى تواناى جمهورى اسلامى مى دانم و شما را چون برادرى، که آشنا به مسائل فقه و متعهد به آن هستید و از مبانى فقه مربوط به ولایت مطلقه فقیه جداً جانب دارى مى کنید، مى دانم و در بین دوستان و متعهدان به اسلام و مبانى اسلامى، از جمله افراد نادرى هستید که چون خورشید، روشنى مى دهید»1. و آیه اللّه فاضل لنکرانى، از مراجع عظام تقلید نیز مى فرماید: «بنده به عنوان کسى که هم عضو مجلس خبرگان هستم و هم این که آشنایى با آیه اللّه خامنه اى دارم، عرض مى کنم که ایشان اهل نظر و اهل اجتهاد هستند... به نظر من ایشان یک فقیه و یک مجتهد است»2.
دوّم. تأیید جامعه مدرسین:
همه رساله هاى عملیه نوشته اند که اگر دو نفر عادل خبره به اجتهاد کسى شهادت دهند، اجتهاد او قابل قبول است؛ این در حالى است که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ـ که مرکب از ده ها مجتهد مطلق و چندین مرجع تقلید است ـ ایشان را به مرجعیت پذیرفتند. همچنین در اساسنامه جامعه مدرسین آمده است: چیزى به عنوان نظر آن جامعه معتبر است که حداقل شانزده تن از اعضا آن را امضا کرده باشند. بنابراین اعلامیه جامعه مدرسین به این معنا است که حداقل شانزده تن از مجتهدان و خبرگان در فقه، ایشان را مرجع مى دانند.
سوّم. درس خارج مقام معظم رهبرى:
شرکت بسیارى از فضلاى حوزه در درس خارج ایشان در حالى که همگى به وزانت علمى ایشان شهادت مى دهند؛ دلیل بر بنیه علمى نیرومند و ملکه اجتهاد ایشان است. این توان علمى سابق بر رهبرى و حتى ریاست جمهورى ایشان است؛ نه اینکه ایشان پس از رهبرى، درس خوانده و به این رتبه از دانش رسیده باشند3.
دو. صلاحیت اخلاقى (عدالت و تقواى لازم )
صلاحیت اخلاقى مقام معظم رهبرى نیز از امورى است که در رفتار و عملکردهاى فردى و اجتماعى ایشان ـ از زمان کودکى، جوانى و مبارزات سیاسى ـ و نیز مسؤالیت هاى متعددى که در بعد از انقلاب در شرایط حساس داشته اند به روشنى قابل اثبات بوده و تمام اشخاصى که از نزدیک با معظم له در ارتباط اند، گواه بر این مدعا هستند. چنانکه آیه اللّه العظمى بهاءالدینى رحمه الله از علما و عرفاى بزرگ معاصر مى فرمایند: «... از همان زمان، رهبرى را در آقاى خامنه اى مى دیدم، چرا که ایشان ذخیره الهى براى بعد از امام بوده است. باید او را در اهدافش یارى کنیم.باید توجه داشته باشیم که مخالفت با ولایت فقیه، کار ساده اى نیست»4.
سه. توانایى هاى شخصى
در بند سوم اصل یکصد و نهم «بینش صحیح سیاسى و اجتماعى، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافى براى رهبرى» از جمله شرایط و صفات رهبر دانسته شده است.
یکم. مقصود از «بینش صحیح سیاسى و اجتماعى» آن است که رهبر، آن چنان از مسائل و موضوعات و قضایاى سیاسى آگاه باشد که بر آن اساس، هم قادر به اداره امور جامعه باشد و هم در جهت گیرى هاى ظریف بین المللى، تصمیمات بجا، شایسته و مفید به حال جامعه اتخاذ کند.
دوّم. «مدیریت و تدبیر» عبارت از مجموعه استعدادهایى است که در شرایط خاص، در رهبرى بارز و ظاهر مى شود و او را در اجراى وظایف سنگین خود یارى مى کند. کشف این استعدادها از جمله مواردى است که در تعیین رهبر، به یقین باید مورد توجه خاص قرار گیرد.
سوّم. «قدرت و شجاعت» نیز از جمله شرایطى است که یا از برجستگى هاى علمى و اخلاقى ناشى مى شود و یا آنکه در زمره استعدادهاى درونى رهبر به شمار مى رود. به هر حال مقام شامخ رهبرى چنین مراتبى را مى طلبد و به هنگام تعیین و انتخاب رهبرى، باید به این موضوع توجه جدّى داشت.
مقام معظم رهبرى تاکنون توانایى هاى فوق العاده اى در راستاى رهبرى و مدیریت جامعه، خصوصاً در مواقع بحرانى و سرنوشت ساز، از خود بروز داده اند. از دیگر سو ایشان از بینش صحیح سیاسى و اجتماعى و قدرت و شجاعت بالایى برخوردار مى باشند. این مهم با مرورى بر سوابق و فعالیت هاى فرهنگى، سیاسى و مبارزاتى ایشان در قبل از انقلاب، و همچنین، پیشینه مدیریتى و سوابق درخشان ایشان در شوراى انقلاب، مجلس خبرگان رهبرى، مجلس شوراى اسلامى، دوران ریاست جمهورى، سخت ترین شرایط ناشى از جنگ و محاصره هاى بین المللى، بیش از یک دهه رهبرى نظام و با موفقیت بیرون آمدن از فراز و نشیب ها و مشکلات متعدد داخلى و بین المللى، به خوبى قابل اثبات است و مبین کارآمدى، شجاعت، صلابت در سخن و پایدارى در هدف، تدبیر و مدیریت تواناى ایشان در مسؤالیت هاى خطیر مى باشد5.
آخرین مرحله اى که شایسته است مورد توجه قرار گیرد، انتخاب قانونى ایشان از سوى خبرگان رهبرى است. این انگاره خود متأثر از دو عامل است که هر کدام به تنهایى، مهم ترین دلیل بر شایستگى ایشان براى رهبرى نظام اسلامى است:
1. دارا بودن شرایط لازم براى رهبرى در حضرت آیه اللّه خامنه اى و احراز این شرایط از سوى خبرگان، به عنوان بهترین و شایسته ترین فردى که قدرت و توانایى رهبرى نظام را دارد. این مسئله از سوى اکثریت قاطع اعضاى مجلس خبرگان تأیید شد.
2. تأکید امام خمینى رحمه الله بر شایستگى آیه اللّه خامنه اى براى رهبرى نظام؛ حضرت امام در موارد متعددى به شایستگى ایشان تصریح کرده اند. حجت الاسلام و المسلمین هاشمى رفسنجانى در مجلس خبرگان رهبرى در سال 68 در حضور شاهدان این قضیه را نقل کرد: در قضایاى مهدى هاشمى همراه با آقایان خامنه اى، موسوى اردبیلى و میرحسین موسوى خدمت امام رحمه الله رسیدیم و سید احمد خمینى نیز حضور داشت، در آنجا به امام گفتیم: شما با اقدامات خود ما را درباره رهبرى آینده در بن بست قرار مى دهید. امام با اشاره به آقاى خامنه اى فرمود: «در میان شما کسى است که شایسته رهبرى است و شما در بن بست قرار نخواهید گرفت». مرحوم حجت الاسلام سیداحمد خمینى رحمه الله نیز نقل نموده که امام راحل فرمود: «آقاى خامنه اى شایسته رهبرى است»؛ و همچنین ایشان خطاب به مقام معظم رهبرى مى گویند: «حضرت امام بارها از جناب عالى به عنوان مجتهدى مسلم و بهترین فرد براى رهبرى نام بردند»6.
تبریک و تمجید علما و شخصیت ها
پس از این انتخاب، مراجع بزرگوار تقلید، علما و شخصیت هاى مذهبى، سیاسى، فرهنگى و...، هر یک در پیام ها، سخنرانى ها، مصاحبه ها، با تمجید فراوان از این انتخاب، آن را «هدایتى الهى»، «انتخابى شایسته»، «مایه دل گرمى و امیدوارى ملت ایران و یأس دشمنان» شمرده، از ایشان با عنوان «شخصیتى ممتاز»، «واجد همه شرایط رهبرى» و «صالح ترین فرد براى این منصب» نام بردند7. به عنوان نمونه آیه اللّه العظمى اراکى رحمه الله در پیامى به مقام معظم رهبرى فرمودند: «انتخاب شایسته حضرت عالى به مقام رهبرى جمهورى اسلامى ایران، مایه دلگرمى و امیدوارى ملت قهرمان ایران است»8. و آیه اللّه العظمى گلپایگانى رحمه الله در بخشى از پیام خود خطاب به ایشان چنین مى نگارد: «از خداوند متعال مسألت دارم که تأییدات خود را بر شما در منصب حساس رهبرى جمهورى اسلامى ایران مستدام بدارد»9 و آیه اللّه یوسف صانعى نیز چنین بیان مى نماید: «آیه اللّه خامنه اى، نه تنها مجتهد مسلّم مى باشد، بلکه فقیه جامع الشرایط واجب الاتباع مى باشد»10. و آیه اللّه العظمى میرزا هاشم آملى نیز چنین بیان داشت: «انتخاب شایسته شما از سوى مجلس خبرگان، موجب امید و آرامش گردید؛ چرا که شما شخصیتى متفکر، عارف به اسلام و صاحب درایت و تدبیر هستید»11.
پی نوشت:
1. صحیفه نور، ج 20، ص 173.
2. روزنامه رسالت 22/3/68 ؛ و جهت آشنایى بیشتر با سایر دیدگاه ها ر.ک: زندگینامه مقام معظم رهبرى، مؤسسه فرهنگى قدر ولایت، ص 242.
3. به عنوان نمونه، ر.ک: سخنان آیت اللّه فاضل لنکرانى، پیشین ؛ زندگینامه مقام معظم رهبرى، پیشین.
4. آیت بصیرت، ص 131.
5. احمد جنتى، نشریه دانشگاه امیر کبیر، ویژه مجلس خبرگان دوره سوم، ص38 ؛ حسن صدرىمازندرانى، حکایت نامه سلاله زهرا علیهاالسلام، قم: مشهور، 1381.
6. روزنامه رسالت 16/3/1368.
7. پرسش ها و پاسخ هایى درباره مجلس خبرگان رهبرى، پیشین.
8. روزنامه جمهورى اسلامى 22/3/68.
9. على مؤمن، قیادة آیه اللّه الخامنه اى، ص91.
10. حکایت نامه سلاله زهرا علیهاالسلام، ص225.
11. قیادة آیه اللّه الخامنه اى، پیشین، ص 92.
منبع: www.porseman.org
عملکرد خبرگان رهبرى در انتخاب مقام معظم رهبرى، براساس احراز دقیق و کامل شرایط و صلاحیت هاى مذکور در آموزه هاى اسلامى و اصل پنجم و اصل یکصدونهم قانون اساسى، صورت پذیرفت. در اینجا به صورت خلاصه به پاره اى از ویژگى ها و صلاحیت هاى حضرت آیه اللّه خامنه اى براى احراز منصب رهبرى نظام، که مد نظر خبرگان رهبرى در شناسایى و معرفى ایشان به عنوان ولى فقیه جامع الشرایط و شایسته ترین فرد براى رهبرى بود، اشاره مى شود:
یک. صلاحیت علمى
یکم. تأیید اجتهاد از سوى مراجع بزرگوار:
اجتهاد آیه اللّه خامنه اى از سوى بسیارى از مراجع و بزرگان ـ از جمله حضرت امام رحمه الله ـ از قبل تصدیق شده بوده است. چنانکه حضرت امام رحمه الله بارها صلاحیت ها و صفات والاى شخصیت ایشان را در تعابیرى مختلف بیان کرده بودند و مى فرمایند: «... جناب عالى را یکى از بازوهاى تواناى جمهورى اسلامى مى دانم و شما را چون برادرى، که آشنا به مسائل فقه و متعهد به آن هستید و از مبانى فقه مربوط به ولایت مطلقه فقیه جداً جانب دارى مى کنید، مى دانم و در بین دوستان و متعهدان به اسلام و مبانى اسلامى، از جمله افراد نادرى هستید که چون خورشید، روشنى مى دهید»1. و آیه اللّه فاضل لنکرانى، از مراجع عظام تقلید نیز مى فرماید: «بنده به عنوان کسى که هم عضو مجلس خبرگان هستم و هم این که آشنایى با آیه اللّه خامنه اى دارم، عرض مى کنم که ایشان اهل نظر و اهل اجتهاد هستند... به نظر من ایشان یک فقیه و یک مجتهد است»2.
دوّم. تأیید جامعه مدرسین:
همه رساله هاى عملیه نوشته اند که اگر دو نفر عادل خبره به اجتهاد کسى شهادت دهند، اجتهاد او قابل قبول است؛ این در حالى است که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ـ که مرکب از ده ها مجتهد مطلق و چندین مرجع تقلید است ـ ایشان را به مرجعیت پذیرفتند. همچنین در اساسنامه جامعه مدرسین آمده است: چیزى به عنوان نظر آن جامعه معتبر است که حداقل شانزده تن از اعضا آن را امضا کرده باشند. بنابراین اعلامیه جامعه مدرسین به این معنا است که حداقل شانزده تن از مجتهدان و خبرگان در فقه، ایشان را مرجع مى دانند.
سوّم. درس خارج مقام معظم رهبرى:
شرکت بسیارى از فضلاى حوزه در درس خارج ایشان در حالى که همگى به وزانت علمى ایشان شهادت مى دهند؛ دلیل بر بنیه علمى نیرومند و ملکه اجتهاد ایشان است. این توان علمى سابق بر رهبرى و حتى ریاست جمهورى ایشان است؛ نه اینکه ایشان پس از رهبرى، درس خوانده و به این رتبه از دانش رسیده باشند3.
دو. صلاحیت اخلاقى (عدالت و تقواى لازم )
صلاحیت اخلاقى مقام معظم رهبرى نیز از امورى است که در رفتار و عملکردهاى فردى و اجتماعى ایشان ـ از زمان کودکى، جوانى و مبارزات سیاسى ـ و نیز مسؤالیت هاى متعددى که در بعد از انقلاب در شرایط حساس داشته اند به روشنى قابل اثبات بوده و تمام اشخاصى که از نزدیک با معظم له در ارتباط اند، گواه بر این مدعا هستند. چنانکه آیه اللّه العظمى بهاءالدینى رحمه الله از علما و عرفاى بزرگ معاصر مى فرمایند: «... از همان زمان، رهبرى را در آقاى خامنه اى مى دیدم، چرا که ایشان ذخیره الهى براى بعد از امام بوده است. باید او را در اهدافش یارى کنیم.باید توجه داشته باشیم که مخالفت با ولایت فقیه، کار ساده اى نیست»4.
سه. توانایى هاى شخصى
در بند سوم اصل یکصد و نهم «بینش صحیح سیاسى و اجتماعى، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافى براى رهبرى» از جمله شرایط و صفات رهبر دانسته شده است.
یکم. مقصود از «بینش صحیح سیاسى و اجتماعى» آن است که رهبر، آن چنان از مسائل و موضوعات و قضایاى سیاسى آگاه باشد که بر آن اساس، هم قادر به اداره امور جامعه باشد و هم در جهت گیرى هاى ظریف بین المللى، تصمیمات بجا، شایسته و مفید به حال جامعه اتخاذ کند.
دوّم. «مدیریت و تدبیر» عبارت از مجموعه استعدادهایى است که در شرایط خاص، در رهبرى بارز و ظاهر مى شود و او را در اجراى وظایف سنگین خود یارى مى کند. کشف این استعدادها از جمله مواردى است که در تعیین رهبر، به یقین باید مورد توجه خاص قرار گیرد.
سوّم. «قدرت و شجاعت» نیز از جمله شرایطى است که یا از برجستگى هاى علمى و اخلاقى ناشى مى شود و یا آنکه در زمره استعدادهاى درونى رهبر به شمار مى رود. به هر حال مقام شامخ رهبرى چنین مراتبى را مى طلبد و به هنگام تعیین و انتخاب رهبرى، باید به این موضوع توجه جدّى داشت.
مقام معظم رهبرى تاکنون توانایى هاى فوق العاده اى در راستاى رهبرى و مدیریت جامعه، خصوصاً در مواقع بحرانى و سرنوشت ساز، از خود بروز داده اند. از دیگر سو ایشان از بینش صحیح سیاسى و اجتماعى و قدرت و شجاعت بالایى برخوردار مى باشند. این مهم با مرورى بر سوابق و فعالیت هاى فرهنگى، سیاسى و مبارزاتى ایشان در قبل از انقلاب، و همچنین، پیشینه مدیریتى و سوابق درخشان ایشان در شوراى انقلاب، مجلس خبرگان رهبرى، مجلس شوراى اسلامى، دوران ریاست جمهورى، سخت ترین شرایط ناشى از جنگ و محاصره هاى بین المللى، بیش از یک دهه رهبرى نظام و با موفقیت بیرون آمدن از فراز و نشیب ها و مشکلات متعدد داخلى و بین المللى، به خوبى قابل اثبات است و مبین کارآمدى، شجاعت، صلابت در سخن و پایدارى در هدف، تدبیر و مدیریت تواناى ایشان در مسؤالیت هاى خطیر مى باشد5.
آخرین مرحله اى که شایسته است مورد توجه قرار گیرد، انتخاب قانونى ایشان از سوى خبرگان رهبرى است. این انگاره خود متأثر از دو عامل است که هر کدام به تنهایى، مهم ترین دلیل بر شایستگى ایشان براى رهبرى نظام اسلامى است:
1. دارا بودن شرایط لازم براى رهبرى در حضرت آیه اللّه خامنه اى و احراز این شرایط از سوى خبرگان، به عنوان بهترین و شایسته ترین فردى که قدرت و توانایى رهبرى نظام را دارد. این مسئله از سوى اکثریت قاطع اعضاى مجلس خبرگان تأیید شد.
2. تأکید امام خمینى رحمه الله بر شایستگى آیه اللّه خامنه اى براى رهبرى نظام؛ حضرت امام در موارد متعددى به شایستگى ایشان تصریح کرده اند. حجت الاسلام و المسلمین هاشمى رفسنجانى در مجلس خبرگان رهبرى در سال 68 در حضور شاهدان این قضیه را نقل کرد: در قضایاى مهدى هاشمى همراه با آقایان خامنه اى، موسوى اردبیلى و میرحسین موسوى خدمت امام رحمه الله رسیدیم و سید احمد خمینى نیز حضور داشت، در آنجا به امام گفتیم: شما با اقدامات خود ما را درباره رهبرى آینده در بن بست قرار مى دهید. امام با اشاره به آقاى خامنه اى فرمود: «در میان شما کسى است که شایسته رهبرى است و شما در بن بست قرار نخواهید گرفت». مرحوم حجت الاسلام سیداحمد خمینى رحمه الله نیز نقل نموده که امام راحل فرمود: «آقاى خامنه اى شایسته رهبرى است»؛ و همچنین ایشان خطاب به مقام معظم رهبرى مى گویند: «حضرت امام بارها از جناب عالى به عنوان مجتهدى مسلم و بهترین فرد براى رهبرى نام بردند»6.
تبریک و تمجید علما و شخصیت ها
پس از این انتخاب، مراجع بزرگوار تقلید، علما و شخصیت هاى مذهبى، سیاسى، فرهنگى و...، هر یک در پیام ها، سخنرانى ها، مصاحبه ها، با تمجید فراوان از این انتخاب، آن را «هدایتى الهى»، «انتخابى شایسته»، «مایه دل گرمى و امیدوارى ملت ایران و یأس دشمنان» شمرده، از ایشان با عنوان «شخصیتى ممتاز»، «واجد همه شرایط رهبرى» و «صالح ترین فرد براى این منصب» نام بردند7. به عنوان نمونه آیه اللّه العظمى اراکى رحمه الله در پیامى به مقام معظم رهبرى فرمودند: «انتخاب شایسته حضرت عالى به مقام رهبرى جمهورى اسلامى ایران، مایه دلگرمى و امیدوارى ملت قهرمان ایران است»8. و آیه اللّه العظمى گلپایگانى رحمه الله در بخشى از پیام خود خطاب به ایشان چنین مى نگارد: «از خداوند متعال مسألت دارم که تأییدات خود را بر شما در منصب حساس رهبرى جمهورى اسلامى ایران مستدام بدارد»9 و آیه اللّه یوسف صانعى نیز چنین بیان مى نماید: «آیه اللّه خامنه اى، نه تنها مجتهد مسلّم مى باشد، بلکه فقیه جامع الشرایط واجب الاتباع مى باشد»10. و آیه اللّه العظمى میرزا هاشم آملى نیز چنین بیان داشت: «انتخاب شایسته شما از سوى مجلس خبرگان، موجب امید و آرامش گردید؛ چرا که شما شخصیتى متفکر، عارف به اسلام و صاحب درایت و تدبیر هستید»11.
پی نوشت:
1. صحیفه نور، ج 20، ص 173.
2. روزنامه رسالت 22/3/68 ؛ و جهت آشنایى بیشتر با سایر دیدگاه ها ر.ک: زندگینامه مقام معظم رهبرى، مؤسسه فرهنگى قدر ولایت، ص 242.
3. به عنوان نمونه، ر.ک: سخنان آیت اللّه فاضل لنکرانى، پیشین ؛ زندگینامه مقام معظم رهبرى، پیشین.
4. آیت بصیرت، ص 131.
5. احمد جنتى، نشریه دانشگاه امیر کبیر، ویژه مجلس خبرگان دوره سوم، ص38 ؛ حسن صدرىمازندرانى، حکایت نامه سلاله زهرا علیهاالسلام، قم: مشهور، 1381.
6. روزنامه رسالت 16/3/1368.
7. پرسش ها و پاسخ هایى درباره مجلس خبرگان رهبرى، پیشین.
8. روزنامه جمهورى اسلامى 22/3/68.
9. على مؤمن، قیادة آیه اللّه الخامنه اى، ص91.
10. حکایت نامه سلاله زهرا علیهاالسلام، ص225.
11. قیادة آیه اللّه الخامنه اى، پیشین، ص 92.
منبع: www.porseman.org
.jpg "5 ابزار ضروری برای زنده ماندن در صعودهای زمستانی")
