پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام علی (علیه السلام) فرمودند: المَرء یَتَغَیَّرُ فی ثَلاثٍ: اَلقُربُ مِنَ المُلوکِ والوِلایاتِ وَالغنی؛ انسان در سه هنگام عوض می شود و تغییر می یابد: 1- نزدیک شدن به پادشاهان 2- حکومت و ریاست یافتن 3- ثروتمندی (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
این امتحان بزرگ برای همه پیش می آید که در حال ثروت یا داشتن مقام و موقعیّت با مردم چگونه رفتار می کنند؟
بعضی خیلی زود عوض می شوند.
بعضی ظرفیت ثروتمندی و پست و مقام و ریاست را ندارند و به محض رسیدن به جایی، رفتارشان با دیگران حتّی با دوستان و آشنایان عوض می شود و گویا آدم دیگری شده اند که اعتنا به مردم نمی کنند.
وقتی روح کوچک باشد و ظرفیت آدمی اندک خیلی زود تحت تأثیر جلوه های مقام و عنوان قرار می گیرد و خود را می بازد.
«خودباختگی» از آفات نام و مقام و شهرت و ریاست است.
تقرّب به دربار حاکمان و دولتمردان برای بعضی غرورآور است.
بعضی هم سرمست مال و جاه خویش می شوند و میز ریاست یا عنوان و شهرت سبب می شود رفتاری متکبّرانه و مغرورانه با مردم داشته باشند.
قوی کسی است که در حال ریاست و توانگری و مقام هم خودش را نبازد، انسانهای ضعیف را از یاد نبرد و عوض نشود.
پی نوشت:
(1) غررالحکم، ج 2، ص 146
منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی (علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391).