پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام صادق علیه السّلام فرمودند: حَقُّ المُسلِمِ عَلَی المُسلِمِ اَن لا یَشبَعَ وَ یَجُوعُ اَخُوهُ؛ حق مسلمان بر مسلمان آن است که خودش سیر نباشد و برادرش گرسنه بماند. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی غمی
نشاید که نامت نهند آدمی(2)
علاوه بر حقّ انسانی و وظیفه ای که در برابر همنوع، بر دوش ماست، تکلیف دینی نیز نسبت به هم کیش و هم آیین دارم.
مسلمان، در برابر مسلمان دیگر وظیفه مند است، ادای این تکلیف نیز واجب است.
یکی از این وظایف، مواسات، ایثار و خدمت است.
پیامبر(ص) فرموده است: «کس که سیر بخوابد، در حالی که همسایه اش گرسنه است، به من ایمان نیاورده است». این سخن اشاره به این گونه حقوق و وظایف دارد.
اگر برادر دینی کسی گرسنه، تشنه عریان و فقیر باشد و او تمکّن مالی داشته باشد و بتواند کمک کند، ولی در عین حال بی خیال باشد، طعم ایمان و مسلمانی را نچشیده است.
اگر این حسّ عاطفی و همبستگی دینی در جامعه زنده باشد، محرومیّت و فقر، از امّت مسلمان رخت برمی بندد.
در سیره ی پیشوایان دین، نمونه های فراوانی دیده می شود که به همنوعان و هم کیشان خود مساعدت و انفاق می کردند و به طور ناشناس و بی خبر، به آنان کمک می رساندند. این است، راه و رسم مسلمانی.
پی نوشت:
1. کافی، ج2، ص170
2. گلستان، سعدی.
منبع: حکمت های صادقی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام صادق علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)