پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام صادق علیه السّلام فرمودند: مَلعُونٌ مَلعُونُ عالمٌ یَؤُمُّ سُلطاناً جائِراً مُعینا لَهُ عَلی جَورِهِ؛ ملعون است، ملعون است دانشمندی که سراغ فرمانروای ستمگر برود و یاور او در ستمگریش باشد. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
رسالت عالمان و آگاهان بسی سنگین است.
دانشمندان به دلیل موقعیّت ویژه و جایگاه الگویی که در جامعه دارند، تکلیفشان هم سنگین تر است. اگر خوب باشند، پاداش بهتری دارند و اگر بد باشند، کیفر مضاعف خواهند داشت.
دانشمندی که دنیازده و مقام پرست باشد، سراغ حکومتهای ستمگر برود، دانش خود را در خدمت «سلطان جائر» قرار دهد و به این وسیله، ظلم را یاری کند، درنزد خدا و خلق خدا نکوهیده و منفور است.
هر کاری که به تقویت ستمگر بینجامد حرام است.
مدح و ستایش ظالم، ناپسند است.
کمک به ظالم در ظلمش، آدمی را شریک جرم او می سازد. آنان که یاور جبّاران می شوند و ستمگران را بر گرده ی مردم سوار می کنند، خودشان هم از گزند ظالمان در امان نخواهند ماند.
ظلم، ماری است هر که پروردش
اژدهایی شود فروخوردش
گاهی سخن انسان و گاهی سکوت او به نفع ظالم تمام می شود. گاهی هم کسانی سیاهی لشکر ظالمند و مایه ی شکوه، حشمت و جلال و جبروت آنها می شوند که همه ی این موارد به نوعی تقویت ظالم است و موجب عذاب می شود. پیامبر خدا(ص) فرمود:
«الظَّلَمَهُ وَ اَعوانُهُم فِی النّار»(2)
ستمگران و یاری کنندگان آنان در آتشند.
پی نوشت:
1.کنزالفوائد، ج1، ص150
2. کنزالعمّال، حدیث7589.
منبع: حکمت های صادقی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام صادق علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)