پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام کاظم علیه السّلام فرمودند: اَلمُصیبَهُ لِلصّابِرِ واحِدَهٌ وَ لِلجازِعِ إِثنانِ؛ مصیبت، برای انسان شکیبا و صابر یکی است، و برای بی تابی کننده، دو تا می شود. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
بلاها و مصایبی که برای ما پیش می آید، یا «امتحان الهی» است، یا نتیجه غفلت و جهالت و خطای خودِ ما.
به هر حال، انسان در طول زندگی با انواع مصیبتها، مرگ و میرها، بیماریها، شکستها و ناکامیها و ضررهای مالی و جانی رو به رو می شود. برخورد او با این مصایب، یکی از دو شیوه است: یا صبر و شکیبایی، یا جزع و بی تابی.
آیا بی تابی و داد و فریاد و شکوه و غصّه، مشکل را حلّ می کند؟ خیر.
فرض کنید کسی دچار مرگ یکی از عزیزانش شده است. گریه و داد و بیداد و گریبان چاک زدن و خود را به در و دیوار کوبیدن و موی سر کندن و به سر و سینه زدن، هرگز آن عزیز از دست رفته را برنمی گرداند. این شخص، هم به خودش لطمه می زند، هم آن عزیزش مرده است. پس دو مصیبت دارد.
امّا اگر کسی با روحیه باشد، صبر پیشه کند، به رضای الهی خشنود گردد، و بنا را بر این بگذارد که داغ و مصیبت را تحمّل کند تا به اجر و پاداش الهی برسد، یک مصیبت دارد و آن هم فقدان آن عزیز است.
کلام امام، آموزنده روح صبوری و متانت و شکیبایی است.
روزی اگر غمی رسدت، تنگدل مباش
رو شکر کن مباد که از بد، بتر شود
ای دل صبور باش و مخور غم، که عاقبت
این شام، صبح گردد و این شب سحر شود(2)
ظرفیت خود را در مقابل بلاها و سختیها بالا ببریم.
پی نوشت:
1. بحارالأنوار، ج75، ص326
2. حافظ.
منبع: حکمت های کاظمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام کاظم علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)