پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام کاظم علیه السّلام فرمودند: کَثرَهُ الهَمِّ تُورِثُ الهِرَمَ؛ اندوه بسیار، پیری می آورد. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
غم و غصّه، جسم را نحیف و لاغر می کند، اشتهای خوردن را از انسان می گیرد و در هضم درست غذا اختلال ایجاد می کند.
موضوعاتی که امروز، انسان معاصر را رنج می دهد عبارت از اینهاست:
احساس تنهایی و پوچی
احساس نداشتن پناهگاه و پشتیبان
ترس از مرگ و نابودی و ترس از آینده
غم و غصّه به خاطر ناکامیها و شکستها
حسرت و اندوه برای از دست دادن عزیزان یا اموال و... .
در مقابل آنچه به بشر روحیّه و نشاط و امید می دهد، عبارت است از:
احساس رضایت و خوشبختی از زندگی، آسان گرفتن مشکلات، خوش بینی و پرهیز از بدگمانی، آمادگی برای گذر از مرحله دنیا و ورود به مرحله آخرت، عمل صالح و نیکی به مردم.
در روایات ما آمده است:
وقتی دنیا گذراست، دل بستن به آن چرا؟
وقتی روزی و رزق مقدّر است، حرص و آز چرا؟
پس بی جهت غصه نخوریم و زندگی را به خاطر امور ناچیز و بی ارزش بر خودمان تلخ نسازیم. اندوه بسیار مایه پیری و بیماری است که جسد و بدن را آب می کند. یکی از پزشکان خارجی نوشته است:
«آنچه می خورید، باعث زخم معده نمی شود، بلکه آنچه شما را می خورد، نگرانی است که موجب پیدایش این زخم می شود.(2)».
این حرف آلکسیس کارل هم خواندنی است:
«پیشه وری که نداند چگونه به جنگ نگرانی برود، جوان مرگ خواهد شد.(3)»
پی نوشت:
1. مسند الامام الکاظم(ع)، ج3، ص265
2. محمد جعفر امامی، نگرانی ها و ناامیدی ها، ص34.
3. همان، ص42.
منبع: حکمت های کاظمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام کاظم علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)