پرسش :
لطفا این حدیث را شرح دهید. امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: مَنْ رَضِیَ بِدوُنِ الشَّرَفِ مِن المَجلِسِ لَمْ یَزِلُ اللهُ و ملائِکَتهُ یُصّلونَ علیهِ حَتّی یقوُمَ؛ هرکس در مجلسی به نشستن در جایی پایین تر از شأن خودش راضی باشد، همواره خداوند و فرشتگان بر او درود می فرستند، تا وقتی که از جایش برخیزد. (1)
پاسخ :
شرح حدیث:
یکی از مواردی که تکبّر یا تواضع شخص معلوم می شود، «جایگاه نشستن» است. اهل تکبّر، چون خود را برتر از همه می پندارند، همیشه در پی آن هستند که از دیگران امتیاز بیشتری داشته باشند و در صدر مجلس بنشینند و خانه ی مجلل داشته و شوکت خود را به رخ مردم بکشند. در حالی که هیچ یک از اینها برای انسان رفعت و بزرگی نمی آورد.
من از روییدن خار سر دیوار دانستم
که ناکس، کس نمی گردد به این بالانشینی ها
پس باید تمرین کرد، تا فروتنی به عنوان یک اخلاق خوب در وجود و رفتارمان نهادینه شود. اگر وارد مجلسی می شویم، در جای پایین تر بنشینیم، آن هم به خاطر خدا و برای یافتن تواضع، نه آن که ما را آدم متواضعی بشناسند.
این برنامه ی خودسازی، ارزشمند است. خدا چنین کسی را دوست دارد و پروردگار و فرشتگان بر او درود می فرستند.
انسان یکی هزار شود از فتادگی
هر دانه ای که خاک نشین گشت، خرمن است (2)
پیامبراعظم صلی الله علیه و آله از همه ی مخلوقات خدا برتر و بالاتر است، امّا از همه بیشتر فروتنی و تواضع داشت. با مسکینان نشست و برخاست می کرد؛ جای خاصی برای نشستن خود تعیین نمی کرد؛ اگر وسیله ای نبود پیاده می رفت؛ در تشییع جنازه شرکت می جست؛ به عیادت بیمار می رفت؛ روی زمین می نشست؛ در حال تکیه دادن غذا نمی خورد و... نمونه ی صفات و رفتاری است که همه گویای تواضع آن پیامبر خاتم و اشرف کائنات است. از پیامبر بیاموزیم که متواضع باشیم.
پی نوشت:
1. تحف العقول، ص 486
2. میرسند کاشانی.
منبع: حکمت های عسکری (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسن عسکری علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1391)
شرح حدیث:
یکی از مواردی که تکبّر یا تواضع شخص معلوم می شود، «جایگاه نشستن» است. اهل تکبّر، چون خود را برتر از همه می پندارند، همیشه در پی آن هستند که از دیگران امتیاز بیشتری داشته باشند و در صدر مجلس بنشینند و خانه ی مجلل داشته و شوکت خود را به رخ مردم بکشند. در حالی که هیچ یک از اینها برای انسان رفعت و بزرگی نمی آورد.
من از روییدن خار سر دیوار دانستم
که ناکس، کس نمی گردد به این بالانشینی ها
پس باید تمرین کرد، تا فروتنی به عنوان یک اخلاق خوب در وجود و رفتارمان نهادینه شود. اگر وارد مجلسی می شویم، در جای پایین تر بنشینیم، آن هم به خاطر خدا و برای یافتن تواضع، نه آن که ما را آدم متواضعی بشناسند.
این برنامه ی خودسازی، ارزشمند است. خدا چنین کسی را دوست دارد و پروردگار و فرشتگان بر او درود می فرستند.
انسان یکی هزار شود از فتادگی
هر دانه ای که خاک نشین گشت، خرمن است (2)
پیامبراعظم صلی الله علیه و آله از همه ی مخلوقات خدا برتر و بالاتر است، امّا از همه بیشتر فروتنی و تواضع داشت. با مسکینان نشست و برخاست می کرد؛ جای خاصی برای نشستن خود تعیین نمی کرد؛ اگر وسیله ای نبود پیاده می رفت؛ در تشییع جنازه شرکت می جست؛ به عیادت بیمار می رفت؛ روی زمین می نشست؛ در حال تکیه دادن غذا نمی خورد و... نمونه ی صفات و رفتاری است که همه گویای تواضع آن پیامبر خاتم و اشرف کائنات است. از پیامبر بیاموزیم که متواضع باشیم.
پی نوشت:
1. تحف العقول، ص 486
2. میرسند کاشانی.
منبع: حکمت های عسکری (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسن عسکری علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1391)
