پرسش :

آیا نوحه سرائی در عزای امام حسین (علیه السلام) در عصر معصومین (علیهم السلام) هم انجام می گرفته است؟

پاسخ :
نوحه سرایى که به صورت خواندن اشعار سوزناک و پرمعنى در مصائب امام حسین(علیه السلام) و یارانش مى باشد و سبب تحریک احساسات و عواطف مسلمین و تبیین حوادث و خاطرات عاشورا است، شیوه اى معمول و مرسوم در عزادارى است. این شیوه، ریشه در عصر ائمّه(علیهم السلام) دارد.
امامان اهل بیت(علیهم السلام) با تشویق نوحه سرایان و مرثیه خوانان، آنان را به سرودن اشعار و نوحه سرایى و بیان حوادث کربلا و فجایع بنى امیّه ترغیب کرده و پاداش فراوانى را براى چنین اعمالى ذکر مى کردند.
امیرمؤمنان(علیه السلام) و حضرت زهرا(علیها السلام) نیز پس از رحلت پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) اشعارى را در رثاى آن حضرت سرودند.(1)
برخى از دانشمندان اهل سنّت نیز اشعارى را از زهراى مرضیّه(علیها السلام) در فراق پدر بزرگوارش نقل کرده اند.
«حاکم نیشابورى» مى نویسد: هنگامى که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) را به خاک سپردند، فاطمه(علیها السلام) خطاب به «اَنس» فرمود: «یا أَنَسُ أَطابَتْ أَنْفُسُکُمْ أَنْ تَحْثُوا التُّرابَ عَلى رَسُولِ اللهِ»; (اى انس آیا قلبتان رضایت داد که بر بدن رسول خدا(ص) خاک بریزید؟).
سپس ادامه داد:
«یا أَبَتاهُ أَجابَ رَبّاً دَعاهُ *** یا أَبَتاهُ مِنْ رَبِّهِ ما أَدْناهُ
یا أَبَتاهُ جَنَّةُ الْفِرْدَوْسِ مَأْواهُ *** یا أَبَتاهُ إِلى جِبْرَئِیلَ أَنْعاهُ»
(پدر جان اى آن که دعوت پروردگارش را اجابت کردى; پدر جان اى آن که به پروردگار خویش نزدیک (و ملحق) شدى.
پدرجان! بهشت برین جایت باد; پدرجان! رحلت تو را به جبرئیل خبر مى دهم).(2)
همچنین «امّ سلمه» در محضر رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در مرگ پسر عمویش، نوحه سرایى کرد و با حزن و اندوه اشعارى را خواند.(3)
امام باقر(علیه السلام) به فرزندش امام صادق(علیه السلام) سفارش کرد که مقدارى از مالم را وقف کن براى آن که به مدّت ده سال جمعى از نوحه سرایان در «منا» برایم نوحه سرایى کنند.(4)(5)

پی نوشت:
(1). رجوع کنید به: بحارالانوار، ج 22، ص 523 و 547 و ج 79، ص 106.
(2). مستدرک حاکم، ج 1، ص 382. همین ماجرا، جملات و اشعار، با اندکى تفاوت در صحیح بخارى، کتاب المغازى، باب مرض النبى و وفاته، حدیث 30 آمده است.
(3). وسائل الشیعة، ج 12، ص 89، ح 2.
(4). وسائل الشیعة، ج 12، ص 88.
(5). گردآوری از کتاب: عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها، زیر نظر آیت الله مکارم شیرازی، ص83.
منبع: makarem.ir