خراسان - نویسنده : عبدالحسین ترابیان – روان شناس
یکی از میدان هایی که همگان می خواهند خود را بروز دهند و شکوفا کنند، میدان علم و دانش است که به یک نیاز فطری تبدیل شده است. بیشتر انسان ها اولا به ادامه تحصیل و ثانیا به موفقیت تحصیلی فکر می کنند ولی آیا همه فعالان حوزه علم و دانش موفقند؟ آیا بدون هدف و ناآگاهانه و بدون اشتهای روانی کافی، تحصیل را شروع کردن و در جا زدن، پیامدی جز افسردگی و سرخوردگی نخواهد داشت؟
در این نوشتار که بیشتر روی سخن با نوجوانان و جوانان عزیز است گام های مهم در موفقیت تحصیلی را به صورت اجمالی مرور می کنیم:
گام اول: به طور واقعی به موفقیت فکر کنید و فراموش نکنید کسانی به موفقیت فکر می کنند که به صورت هدفمند ادامه تحصیل را برگزیده اند اگر تحصیل و ادامه آن هدف واقعی شماست شک در موفقیت و رشد خود نداشته باشید چون با داشتن هدف واقعی، تحصیل اولویت اول شما می شود و هیچ محرک زائد یا مانعی نمی تواند سد راه شما شود.
حال نگاهی به کسانی که در تحصیل به درماندگی و درجا زدن و افت تحصیلی مزمن، گرفتار شده اند، بیندازید و نگاهی آسیب شناسانه در زندگی شخصی و تحصیلی آنان، داشته باشید به وضوح خواهید دید که این افراد کمتر به موفقیت فکر می کنند ثانیا موفقیت تحصیلی و رسیدن به مدارج بالای علمی از آرزوهای آنان است نه اهدافشان! می گویند آرزو بر جوانان عیب نیست! پس یکی از موانع اصلی نبود موفقیت تحصیلی برخی از ما، نداشتن هدف واقعی است.
گام دوم: برای رسیدن به موفقیت علمی قطعا باید پیش نیازهایی رعایت شود. کسانی هستند که تمام وقت و انرژی خود را برای تقویت آمادگی علمی صرف می کنند ولی به نسبت تلاش خود بازده مناسبی ندارند! چرا؟ چون مرحله اول موفقیت تحصیلی، توجه و برنامه ریزی برای حفظ و تقویت آمادگی جسمی است اگر به بهانه مشغله درسی از آمادگی جسمی خود غافل شویم، باید منتظر کوفتگی عصبی و بی اشتهایی روانی خود باشیم. برای رسیدن به آمادگی جسمی مطلوب باید در برنامه روزانه خود پرخوابی به عنوان یک آفت و کم خوابی به عنوان منبع اضطراب را در نظر داشته باشید پس 6 ساعت خواب راحت شبانه و یک ساعت خواب نیم روزی یک ضرورت است و ثانیا برای داشتن خواب و تغذیه به اندازه روزی نیم ساعت ورزش مستمر و جدی بسیار ضروری است.
پس ضرورت اول توجه به آمادگی جسمی است که این خواب و ورزش روزانه می تواند تحمل ما را در حضور کیفی در کلاس و رقابت، تضمین کند پیش نیاز دوم و مهم تر برای رسیدن به آمادگی علمی، آمادگی روحی است. اگر ما از آمادگی روحی- روانی بالایی برخوردار باشیم در این صورت است که میل و رغبت و اشتهای روانی برای یادگیری و تحمل سختی ها را دارا هستیم. ناامیدی ها، درماندگی‌ها، افکار مزاحم، دلسردی ها و به شکست فکر کردن، همه و همه خبر از نبود آمادگی روحی ما می دهد. اگر آمادگی روحی مناسبی نداشته باشیم، مطالعه ما حالت اجباری دارد و نوعی خود آزاری است؛ چون میل به تلاش و مطالعه نداریم ولی مجبوریم درس بخوانیم که این وضع هم سلامت روان ما را تهدید می کند و هم بازدهی ندارد! همان گونه که اشاره شد برای آمادگی روحی مطلوب، باید عزت نفس خود را هر چه بیشتر تقویت کنیم چون افرادی که عزت نفس مناسبی دارند از خود تصویر ذهنی مناسبی دارند، همچنین ادامه تحصیل هدفمندی دارند و خودپذیری مطلوبی نیز دارند. اگر ما توانایی های خود را قبول نداریم و خود را لایق و شایسته پیشرفت نمی دانیم این نوعی خود کم‌بینی و فاجعه است همان گونه که ممکن است برخی به دلیل عزت نفس کاذب، دچار خود بزرگ بینی شوند و این دو حالت، اختلال شخصیتی است. کسی که از اعتماد به نفس واقعی برخوردار است خودپذیری دارد و این خودپذیری ما را به خودباوری و در نهایت به شکوفایی که مطلوب همه ماست، می رساند.
آمادگی سوم، آمادگی علمی است و بیان شد که آمادگی علمی مناسب زمانی محقق می شود که ما به آمادگی جسمی و روحی خود هم توجه ویژه داشته باشیم. برای رسیدن به آمادگی علمی و رضایت از فرآیند تحصیلی خود سه نکته اساسی را همواره باید مدنظر داشته باشیم.
1 – گروه دوستان! فراموش نکنیم در هر مرحله رشد، خصوصا نوجوانی (زیر 21 سال) گروه همسالان تاثیر سرنوشت سازی در روحیه، اعمال و رفتار ما دارند. این دوستان می توانند زمینه موفقیت ما را بیشتر فراهم یا ما را از اهداف و برنامه دور کنند. داشتن دوستان خلاق و هدفمند می تواند مسیر موفقیت تحصیلی ما را هموارتر کند.
2 – برای رشد علمی ضرورت دارد، هنر گوش دادن فعال را به عنوان یک مهارت واجب تحصیلی فراگیریم. ممکن است برخی از دانش پژوهانی که فقط حضور کمی و فیزیکی در کلاس ها دارند و فقط صدای استاد را می‌شنوند، کلاس ها را به عنوان بهترین میدان یادگیری از دست بدهند. برای این گونه افراد یادگیری دروس دشوار و ناممکن می شود و قطعا یکی از عوامل اصلی افت تحصیلی و دلسردی ها نبود مهارت گوش دادن فعال در کلاس است. کسانی که حضور و گوش دادن فعال دارند، می توانند 70 درصد در کلاس یادگیری داشته باشند، لذا در خارج از کلاس کار سختی نخواهند داشت. اگر گوش دادن را به عنوان یک هنر و مهارت مهم تحصیلی تمرین نکرده ایم و از کلاس ها بهره کافی نمی بریم مثل این است که غیرحضوری درس می خوانیم و حضور کمّی در کلاس فقط وقت تلف کردن و فرصت سوزی است!
برای گوش دادن فعال با نیت قطعی استفاده از استاد حاضر شوید و کمترین فاصله با استاد را در کلاس داشته باشید. تمرین کنید افکار مزاحم را حتما پشت در کلاس قرار دهید و برای یادگیری 70 درصد، حتما با مطالعه و آمادگی قبلی در کلاس حاضر شوید.
گام سوم: داشتن برنامه و مدیریت زمان است اگر همه آمادگی های فوق الذکر را داشته باشیم ولی برنامه مناسبی برای استفاده از فرصت ها نداشته باشیم شاید به موفقیت مدنظر خود نرسیم. برنامه شما می تواند استفاده بهینه از 24 ساعت هر شبانه روز را فراهم کند می توانید حداقل 10 ساعت دانش آموز، طلبه یا دانشجو باشید یعنی 6 ساعت حضور در کلاس با گوش دادن فعال را به فرصت یادگیری تبدیل کنید و حداقل 4 ساعت هر روز مطالعه و کنکاش مستمر تحصیلی داشته باشید. 7 ساعت بخوابید و 7 ساعت هم به مسائل مورد علاقه و شخصی خود اهتمام ورزید که در این صورت می توانید در موفقیت خود شک نکنید.
z.jpg "ارسال پیام به khodaeem1")
