چرا نماز ستون دين است؟

نماز بدين جهت ستون دين است كه بدون آن، دين معنا و مفهومى نخواهد داشت؛ همان‏گونه كه خيمه بدون ستون، برپا نخواهد بود. نماز عبادتى است جامع و فراگير و به مثابه ستون و پايه خيمه است. خاصيت بسيارى از عبادت‏ها و دستورات دينى (مثل زكات، حج، جهاد، روزه و...) در نماز جمع شده است. زكات، امتحان ميزان عدم دلبستگى به ماديات و گذشتن از امور دنيايى است و در نماز نيز نمازگزار از همه چيز درمى‏گذرد و به خدا توجّه مى‏كند «مالك يوم الدين». در روزه، بعضى از امور بر انسان حرام مى‏شود و نماز نيز چنين است.

شايد علت اين كه از نماز به‏عنوان ستون دين ياد شده، اين باشد كه قبولى همه اعمال، بستگى به پذيرش آن دارد و در مقام مثال مانند ستون يك خيمه است كه اگر خيمه، ستون نداشته باشد، هرگز پابرجا نمى‏ماند. مسلمانى كه نماز نخواند و يا به نماز اهميت ندهد، اسلام و مسلمانى‏اش مانند خيمه بى‏ستون است.

نظام تربيتى، سياسى، اقتصادى و اخلاقى اسلام مبتنى بر نظارت درونى و تقوا است؛ يعنى، يك مسلمان بيش از همه چيز، خداى يگانه را مدنظر دارد و او را ناظر بر اعمال خويش مى‏داند و معتقد است معاد و قيامت بر سر راه او قرار داد.

در اين نظام، نماز نقش يادآور و هشدار دهنده‏اى را دارد كه هر روز و هر شب، اين مهم را يادآورى كرده، انسان را از خطر فراموشى حقيقت باز مى‏دارد. در نتيجه نقش بسيار موثرى بر كنترل درونى انسان دارد؛ چنان كه خداوند فرموده است. «اقم الصلاة ان الصلاة تنهى عن الفحشاء و المنكر و لذكر الله اكبر(عنكبوت (29)، آيه 45)؛ نماز را به پادار كه نماز آدمى را از كارهاى زشت و ناپسند باز مى‏دارد و همانا ذكر و ياد خداوند، نتيجه بزرگ‏تر است». بنابراين نماز بدان جهت تشريع شده كه آدمى، خود را فراموش نكند و بداند كه بنده خدا است. نماز مانند چراغ‏هايى است كه در فواصل معينى در تاريكى، روشن مى‏شود؛ تا كسى كه در راه است، آن را گم نكند و دچار لغزش و انحراف نگردد.