نگاهي گذرا
نام: فاطمه کبرا (س)
القاب شريف: طاهره، حميده، بره، رشيده، تقيه، نقيه، مرضيه، سيده، رضيه، اختالرضا، صديقه، شفيعه روز محشر، کريمه اهل بيت و معصومه (ع) که لقب مشهور اوست.
انوارالمشعشعين/ج1/ص211
والدين: پدرش امام موسي بن جعفر، باب الحوائج (ع) مادرش جناب نجمه (عليهاالسلام)
تاريخ و محل تولد: اول ذيقعده الحرام سال 173 هجري در مدينه ده ساله بود که پدرش شهيد شد.
ورود به شهر قم: 23 ربيع المولود سال 201 هجري، (17 روز قبل از رحلت)
محل عبادتش در قم: بيت النور (مدرسه ستيه واقع در ميدان مير)
هدف از مسافرت: ديدار برادرش امام رضا (ع) در مرو (خراسان)
رحلت: دهم ربيعالثاني 201هـ.ق به علت بيماري يا در اثر شدت غم و غصه يا بدليل مسمويت!
سن مبارکش: هنگام رحلت 28 سال
پاداش زيارت: بهشت برين است، چنانکه امام صادق و امام رضا و امام جواد (صلواتا... عليهم) فرمودند:
ان زيارتها تعادل الجنه. (بحارالانوار.ج 60/ص 219)
همانا پاداش زيارت فاطمه معصومه در قم بهشت است.
امام رضا (ع) به سعد قمي فرمود:
يا سعد عندکم لنا قبر.
قلت: جعلت فداک، قبر فاطمه بنت موسي (ع)؟
قال: نعم، من زارها عارفا بحقها فله الجنه... (بحار / ج102/ ص 265)
اي سعد ما را قبري در نزد شماست. سعد ميگويد: عرض کردم فدايت شوم! منظورتان قبر فاطمه دختر موسي بن جعفر (ع) است؟ فرمود: آري، هرکس او را زيارت کند در حالي که عارف به حق او باشد، وارد بهشت ميشود. چنانکه زيارت قبور مطهر و متبرک همه معصومين عليهم السلام چنين است که اگر عارفا بحقوقهم باشد! زائر، شايسته پاداش ورود به بهشت ميشود. آنگاه امام هشتم (ع) کيفيت زيارت قبر حضرت معصومه (س) را چنين بيان فرمود: چون وارد حرم حضرت معصومه (س) شدي، نزد قبرش رو به قبله بايست و بگو:
السلام عليک يا بنت رسول ا... السلام عليک يا بنت فاطمه و خديجه السلام عليک يا بنت اميرالمومنين السلام عليک يا بنت الحسن و الحسين السلام عليک يا بنت ولي ا... السلام عليک يا اخت ولي ا... السلام عليک يا عمه ولي ا... السلام عليک يا بنت موسي بن جعفر و رحمه ا... و برکاته و در پايان از او چنين بخواه:... يا فاطمه اشفعي لي في الجنه فان لک عندا... شانا من الشان. (بحارالانوار/ ج 102/ ص 266)
اي فاطمه! براي ورود من به بهشت، تو شفاعتم کن زيرا براي تو در نزد خدا اعتبار و مقام والا و بزرگي است.
و امام هشتم (ع) زيارت حضرت معصومه را معادل زيارت خودش دانسته است چنانکه فرمود:
من زار المعصومه بقم کمن زارني. ناسخ التواريخ (امام کاظم). ج 3/ ص 68
کسي که حضرت معصومه (س) را در قم زيارت کند مثل کسي است که مرا زيارت کرده است. امام صادق (ع) فرمود: ستد فن فيها امراه من اولادي تسمي فاطمه فمن زارها و جبت له الجنه. بحار/ ج 60/ ص 216
به زوردي در آنجا (قم) زني از اولاد من دفن ميشود که نام او فاطمه است. پس هر کس او را زيارت کند بهشت بر او واجب ميشود.
امام جواد (ع) نيز فرمود:
من زار عمتي بقم فله الجنه کامل الريارات / ص 324
هرکس که قبر عمهام حضرت معصومه را در قم زيارت کند بهشت سزاوار اوست.
عظمت و فضيلت حضرت معصومه (س)
طبق نص صريح علماي رجال در ميان فرزندان امام کاظم (ع) بعد از امام رضا (ع) کسي در شرافت و فضيلت همسنگ و همتاي فاطمه معصومه (س) نميباشد. تواريخ النبي والآل/ ص 149
در شان و جلالت و فضيلت او همين بس که وقتي نزد امام صادق (ع) بحث قم و شرافت آن پيش آمد، امام صادق (ع) فرمود: «الا وان قم الکوفه الغيره، الا ان الجنه ثمانيه ابواب، ثلاثه منها الي قم، نقبض فيها امراه هي من ولدي و اسمها فاطمه بنت موسي، و تدخل بشفاعتها الجنه باجمعهم». بحارالانوار/ ج 60/ ص 216
«قم کوفه کوچک است و بهشت هشت در دارد، سه در از آنها به روي قم باز است و بانويي از فرزندان من در آن جا دفن خواهد شد که فاطمه دختر موسي نام دارد و با شفاعت وي همه شيعيان وارد بهشت ميشوند». شفاعت جميع شيعيان مقام والايي است که به اشخاص عادي، اعطا نميشد. چنانکه فراز پاياني زيارتنامه حضرت معصومه (س) طبق نقل امام هشتم (ع) به اين حقيقت اشاره دارد: يا فاطمه اشفعي لي في الجنه فان لک عندا... شان من الشان.
فاطمه ثاني
با آنکه امام موسي بن جعفر (ع) غير از فاطمه معصومه (ع)، دختران ديگري نيز داشت. در ميان همه آنان، تنها اوست که داراي امتيازات والايي بوده است. زيرا او همچون جدهاش حضرت زهرا عليها السلام در علم و عمل و شرافت و قداست و کمالات، گوي سبقت را از ديگران ربود و به راستي حضرت معصومه، فاطمه ثاني و تجلي درباره امالائمه و آينهدار وجود حضرت صديقه طاهره و جلوهگاه جمال و اوصاف برجسته مادر گراميش فاطمه زهرا (س) بوده است. بويژه آنکه هر دو با رنج زيستند، هر دو چون گل محمدي عمري کوتاه داشتند و هر دو فاطمه بودند. آري فاطمه! نامي مقدس و آشنا و محبوب با خاطراتي جانکاه و حزنآلود! و يادآور مظلوميت بزرگ اهل بيت پيامبر تا هميشه تاريخ بوده است.