توی ماشین خسته و کوفته نشستی، دلت از همه‌جا پُره، از زمین و زمان شاکی، تو دلت داری به همه ناسزا می‌گی، بی‌هدف به بیرون ماشین نگاه می‌کنی، چشمت میُ‌افته به نوشته پشت ماشین جلویی؛ با خوندنش برای چند لحظه یه حس خوبی بهت دست می‌ده، یه لبخند ملیح روی لبت می‌شینه.
«گشتم بود ولی مال من نبود»، «عاشق بی‌انتظار، مادر»، «بوق نزن، شاگردم خوابه»، «بوق نزن، سالار خستس»، «شتاب مکن، مقصد خاکه»، «کاش جاده زندگی هم دنده عقب داشت»، «غصه نخور جوجه خاور! بزرگ میشی بنز تک میشی»، «حادثه شرم کن، من بیمه آقا ابوالفضلم»، «خانه بی‌پدر صفا ندارد»، «ظرفیت از پشت تکمیل است، لطفاً از جلو خنجر بزنید»، «به حال آن شخص باید گریست ...که دخلش بود هجده خرجش بیست»، «علم بهتر است یا ثروت؟ هیچ‌کدام فقط ذره‌ای معرفت»، «همیشه یادتم ولی شارژ ندارم»، «به سلامتی مشروطی‌های دانشگاه معدل کل 11.99»، «همه از من (کامیون) می‌ترسند، من از نیسان»، «داداش به خاطر اشک مادر یواش»، «شد شد، نشد نشد»، «لاستیک قلبمو با میخ نگات پنجر نکن»، «یا حضرت علی‌اکبر»، «بنی آدم روی اعصاب یکدیگرند»، «هندونه بده قاچ کنیم، لپتو بده ماچ کنیم».
* * *
اینها بخشی از نوشته‌هایی است که با محتوای عاشقانه، طنز، مذهبی، فلسفی و ... پشت برخی از ماشین‌ها از جمله کامیون، وانت، سواری و ... در سطح شهر و در جاده‌ها به چشم می‌خورد و عموماً رانندگان اینگونه وسایل مبتکران اصلی این «ماشین‌نوشته»ها هستند که در گذشته استفاده از آنها بیشتر رواج داشت.
این رانندگان با توجه به ذوق، سلیقه و ابتکارشان از این ماشین‌نوشته‌ها برای بیان آرزوها، مکنونات قلبی و شاید آنچه به آن اعتقاد یا انتقاد دارند استفاده می‌کنند که برخی از آنها برای خواننده دلچسب و برخی نیز ناراحت‌کننده است؛ گرچه برخی از ماشین‌نوشته‌ها کم‌مایه و فاقد معنای خاصی هستند و عده‌ای از کارشناسان و متخصصان زبان معتقدند اینگونه نوشته‌ها سبب به سُخره گرفتن زبان و ادبیات فارسی می‌شود اما در برابر عده‌ای نیز معتقدند مطالعه و بررسی اینگونه ماشین‌نوشته‌ها در شناخت بیشتر بخشی از فرهنگ عامه مردم مؤثر است و از سوی دیگر شاید بیانگر غنی‌بودن زبان و ادبیات فارسی و جلوه‌گری آن در سطح جاده‌ها باشد.
از این ماشین‌نوشته‌ها به عنوان زبان مخفی رانندگان یا ادبیات جاده‌ای به علت رواج بیشتر در بین ماشین‌های جاده‌ای یاد می‌شود و البته در ایام مذهبی نیز استفاده از این نوشته‌ها با مضامین مذهبی در بین قشری از مردم در سطح شهر نیز رواج دارد که گاه برخلاف انگیزه اصلی آنها، ته‌مایه‌هایی طنز پیدا می‌کنند: «یزدید این چه کاری بود کردی؟!».
طبق ماده 207 قانون راهنمایی و رانندگی استفاده از این ماشین نوشته‌ها در صورتی که باعث از بین رفتن تمرکز سایر رانندگان شود خلاف قانون است و با رانندگان این ماشین‌ها برخورد می‌شود.
* * *
و حالا شما! فارغ از اینکه ماشین دارید یا ندارید یا نوع ماشینتون چیه - که صد البته اگه کامیون باشه بهتره - و در چه سطحی از طبقه اجتماعی یا تحصیلی هستید، اگه می‌خواستید پشت ماشینتون جمله‌ای بنویسید چی می‌نوشتید؟
ایسنا - اکرم احقاقی
