نشانه های آخر الزمانی
امام علی علیه السلام فرمودند:
یَأْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانٌ لَا یُقَرَّبُ فِیهِ إِلَّا الْمَاحِلُ وَ لَا یُظَرَّفُ فِیهِ إِلَّا الْفَاجِرُ وَ لَا یُضَعَّفُ فِیهِ إِلَّا الْمُنْصِفُ یَعُدُّونَ الصَّدَقَهَ فِیهِ غُرْماً وَ صِلَهَ الرَّحِمِ مَنّاً وَ الْعِبَادَهَ اسْتِطَالَهً عَلَی النَّاسِ فَعِنْدَ ذَلِکَ یَکُونُ السُّلْطَانُ بِمَشُورَهِ النِّسَاءِ وَ إِمَارَهِ الصِّبْیَانِ وَ تَدْبِیرِ الْخِصْیَانِ.
زمانی برای مردم فرا می رسد که جز سخن چین را گرامی ندارند و جز آدم فاجر و فاسق را زیرک نخوانند و جز آدم با انصاف را ضعیف نگویند در آن زمان دادن صدقه را غرامت و تاوان شمارند و در صله رحم کردن منت گذارند و عبادت کردن را وسیله فخر فروشی بر مردم قرار می دهند در این زمانحکومت با مشورت زنان و فرماندهی خردسالان و چاره جویی مردان ننالایق انجام می گیرد.
نهج البلاغه، حکمت 98
شرح حدیث:
پیش بینی امیرالمومنین علی علیه السلام نسبت به زمانی است که محو ارزش ها می شود و همه چیز وارونه می گردد.
نمونه های آشکار فرمایشات آن حضرت در عصر ما مشاهده می شود الماجل یعنی فتنه انگیز و سخن چین که به عنوان مزدور و جاسوس حکومت های ظلم و جور در سطح جهان مشغول به آشوب و به هم زدن آرامش ملت ها هستند و مزد می گیرند تا اختلاف بیندازند و بعد صاحبان زرو زور بر مردم ضعیف حکومت کنند و استقلال کشورها را به خطر اندازند.
جمله دوم بیان امام علیه السلام این است که زمانی فرا می رسد که جز فاجر و فاسق را زیرک نخوانند. آدم های خوب و سلامت کنار گذاشته می شوند و آدم های بد و فاسق جلو می افتند و مردم نادان هم این گروه را هوشمند و نخبه می شمرند و کلام سوم امام علیه السلام آن بود که آدم های با انصاف را ضعیف می شمرند بلی وقتی ارزش ها به ضد ارزش تبدیل شود نتیجه ای غیر از این نخواهد داشت فاسق می شود زیرک و با انصاف می شود ناتوان و ضعیف!
جمله چهارم حضرت آن بود که صدقه و خیرات و کمک به محرومان غرامت و ضرر محسوب می شود یعنی رحم و عاطفه از بین می رود و کسی حاضر نیست به هم نوع خود کمک مالی و اقتصادی کند در حالی که انفاق و احسان باعث توسعه و برکت ثروت می شود و بسیاری از بلاها را از بین می برد.
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم صدقه را کلید روزی می داند و می فرماید:
اَکثِروا مِنَ الصَدَقَهِ تُرزِقُوا (1)
زیاد صدیقه بدهید تا روزی داده شوید.
بیان پنجم حضرت این بود که در صله رحم کردن منت می گذارند انجام تکلیف منت ندارد رسیدگی به ارحام و فامیل یک تکلیف است و اصولا چه در صله رحم و چه در هر کار خیری منت گذاردن باعث ضایع شدن عمل می شود.
درباره همان صدقه که عرض شد خداوند می فرماید
لا تُبطِلوا صَدَقاتِکُم بِالمَنِّ والاَذی (2)
انفاق و صدقه های خودتان را با منت گذاردن و اذیت اشخاص ضایع و باطل نکنید در واقع نیکی و احسان به ارحام اگر همراه با منت باشد حکایت از خودبزرگ بینی و رذیله کبر می کند و آزار دادن ارحام است ما وقتی به فامیل محبت می کنیم قصد داریم که او را از وضع دلخراش نجات دهیم و با تامین احتیاجات او ناراحتی روحی او را برطرف کنیم بنابراین اگر او را با منت بیازاریم چیزی از ناراحتی و تالم روحی اش را رفع ننموده ایم.
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم می فرمود:
اَلمَنّانُ بِما یُعطِی لا یُکَلِّمُهُ اللهُ و لا یَنظُرُ اِلَیهِ و لا یُزَکِّیهِ (3)
کسی که به آنچه می بخشد منت گذارد خداوند به او توجه نمی کند و قلب اورا پاکیزه نمی گرداند.
نکته ششم از گفتار امام علیه السلام این بود که زمانی فرا می رسد که عبادت کردن را وسیله فخر فروشی بر مردم قرار می دهند وقتی عبادت جهت بندگی محض نباشد و خلوص نیت در کار نباشد همان می شود که مولایمان علی علیه السلام فرمود: عبادتی که وسیله تفاخر و به رخ کشیدن مردم شود عبادت نیست جهالت است چون فقط اعضاء و جوارح به عبادت پرداخته اند و دل و روح متوجه غیر معبود بوده و بار معنوی نخواهد داشت.
امام علیه السلام درباره چنین افراد در جای دیگر فرمود:
و مِنْهُمْ مَنْ یَطْلُبُ الدُّنْیا بِعَمَلِ الْآخِرَهِ وَ لا یَطْلُبُ الْآخِرَهَ بِعَمَلِ الدُّنْیا قَدْ طَامَنَ مِنْ شَخْصِهِ وَ قارَبَ مِنْ خَطْوِهِ وَ شَمَّرَ مِنْ ثَوْبِهِ وَ زَخْرَفَ مِنْ نَفْسِهِ لِلْاءَمَانَهِ وَ اتَّخَذَ سِتْرَ اللَّهِ
با اعمال آخرت دنیا را می طلبند و با اعمال دنیا در پی کسب مقام های معنوی اخرت نیستند خود را کوچک و متواضع جلوه می دهند و گام ها را ریاکارانه و کوتاه برمیدارند دامن خود را جمع کرده خود را همانند مومنان واقعی می آرایند و پوشش الهی را وسیله نفاق و دورویی و دنیا طلبی خود قرار می دهند.
و نکته هفتم و در واقع آخرین پیش بینی امام علیه السلام است که در باره نوع حکومت داری است زمانی فرا می رسد که به زنان کاری که مربوط به آنان نیست سپرده می شود و آدم های بی تجربه و نالایق بر مردم حکمران می گردند.
در دو مورد آخر کسی بحث ندارد که آدم های بی تجربه و نالایق نباید زمام امور مملکت را به عهده بگیرند اما در مورد اول که به زنان مربوط می شود لازم به توضیح است این چیزی که امروز به عنوان حمایت از حقوق زنان و با اصطلاح روز رفتار فمینیستی مطرح است بدین خاطر است که واقعا در اروپا و مغرب زمین از قرون وسطی به بعد به زنان ظلم فراوانی شد همان طور که قبل از طلوع اسلام نسبت به حقوق آنها ظلم می شد در کشورهای غربی کار را به جایی رساندند که حتی در انسان بودن زن تشکیک کردند در نتیجه یک نهضت در حمایت و دفاع از حقوق زنان به وجود آمدو متاسفانه این نهضت چون مبنای دینی ووحی نداشت به افراطی گری مبتلا شد و این پندار باطل را القا کرد که با مرد کردن زن می توان به احقاق حق او جامه عمل پوشاند.
قرآن و عترت آنچه را که باعث بالندگی شخصیت زنان می شود به آنها اعطا کرده و خواسته است هر زن به حق طبیعی و آنچه که برای آن آفریده شده برسد که اگر غیر از آن باشد ظلم دیگری در حق او خواهد شد چنان که شاهدیم امروزه دنبال آنند که وجود زنان را به عنوان ابزار و کالاهای اقتصادی و سیاسی به نفع خود مصادره کنند.
پی نوشت:
1- اعلام الدین ص 333
2- بقره 226
3- مجمع البیان ج 1 ص 375
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
نمونه های آشکار فرمایشات آن حضرت در عصر ما مشاهده می شود الماجل یعنی فتنه انگیز و سخن چین که به عنوان مزدور و جاسوس حکومت های ظلم و جور در سطح جهان مشغول به آشوب و به هم زدن آرامش ملت ها هستند و مزد می گیرند تا اختلاف بیندازند و بعد صاحبان زرو زور بر مردم ضعیف حکومت کنند و استقلال کشورها را به خطر اندازند.
جمله دوم بیان امام علیه السلام این است که زمانی فرا می رسد که جز فاجر و فاسق را زیرک نخوانند. آدم های خوب و سلامت کنار گذاشته می شوند و آدم های بد و فاسق جلو می افتند و مردم نادان هم این گروه را هوشمند و نخبه می شمرند و کلام سوم امام علیه السلام آن بود که آدم های با انصاف را ضعیف می شمرند بلی وقتی ارزش ها به ضد ارزش تبدیل شود نتیجه ای غیر از این نخواهد داشت فاسق می شود زیرک و با انصاف می شود ناتوان و ضعیف!
جمله چهارم حضرت آن بود که صدقه و خیرات و کمک به محرومان غرامت و ضرر محسوب می شود یعنی رحم و عاطفه از بین می رود و کسی حاضر نیست به هم نوع خود کمک مالی و اقتصادی کند در حالی که انفاق و احسان باعث توسعه و برکت ثروت می شود و بسیاری از بلاها را از بین می برد.
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم صدقه را کلید روزی می داند و می فرماید:
اَکثِروا مِنَ الصَدَقَهِ تُرزِقُوا (1)
زیاد صدیقه بدهید تا روزی داده شوید.
بیان پنجم حضرت این بود که در صله رحم کردن منت می گذارند انجام تکلیف منت ندارد رسیدگی به ارحام و فامیل یک تکلیف است و اصولا چه در صله رحم و چه در هر کار خیری منت گذاردن باعث ضایع شدن عمل می شود.
درباره همان صدقه که عرض شد خداوند می فرماید
لا تُبطِلوا صَدَقاتِکُم بِالمَنِّ والاَذی (2)
انفاق و صدقه های خودتان را با منت گذاردن و اذیت اشخاص ضایع و باطل نکنید در واقع نیکی و احسان به ارحام اگر همراه با منت باشد حکایت از خودبزرگ بینی و رذیله کبر می کند و آزار دادن ارحام است ما وقتی به فامیل محبت می کنیم قصد داریم که او را از وضع دلخراش نجات دهیم و با تامین احتیاجات او ناراحتی روحی او را برطرف کنیم بنابراین اگر او را با منت بیازاریم چیزی از ناراحتی و تالم روحی اش را رفع ننموده ایم.
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم می فرمود:
اَلمَنّانُ بِما یُعطِی لا یُکَلِّمُهُ اللهُ و لا یَنظُرُ اِلَیهِ و لا یُزَکِّیهِ (3)
کسی که به آنچه می بخشد منت گذارد خداوند به او توجه نمی کند و قلب اورا پاکیزه نمی گرداند.
نکته ششم از گفتار امام علیه السلام این بود که زمانی فرا می رسد که عبادت کردن را وسیله فخر فروشی بر مردم قرار می دهند وقتی عبادت جهت بندگی محض نباشد و خلوص نیت در کار نباشد همان می شود که مولایمان علی علیه السلام فرمود: عبادتی که وسیله تفاخر و به رخ کشیدن مردم شود عبادت نیست جهالت است چون فقط اعضاء و جوارح به عبادت پرداخته اند و دل و روح متوجه غیر معبود بوده و بار معنوی نخواهد داشت.
امام علیه السلام درباره چنین افراد در جای دیگر فرمود:
و مِنْهُمْ مَنْ یَطْلُبُ الدُّنْیا بِعَمَلِ الْآخِرَهِ وَ لا یَطْلُبُ الْآخِرَهَ بِعَمَلِ الدُّنْیا قَدْ طَامَنَ مِنْ شَخْصِهِ وَ قارَبَ مِنْ خَطْوِهِ وَ شَمَّرَ مِنْ ثَوْبِهِ وَ زَخْرَفَ مِنْ نَفْسِهِ لِلْاءَمَانَهِ وَ اتَّخَذَ سِتْرَ اللَّهِ
با اعمال آخرت دنیا را می طلبند و با اعمال دنیا در پی کسب مقام های معنوی اخرت نیستند خود را کوچک و متواضع جلوه می دهند و گام ها را ریاکارانه و کوتاه برمیدارند دامن خود را جمع کرده خود را همانند مومنان واقعی می آرایند و پوشش الهی را وسیله نفاق و دورویی و دنیا طلبی خود قرار می دهند.
و نکته هفتم و در واقع آخرین پیش بینی امام علیه السلام است که در باره نوع حکومت داری است زمانی فرا می رسد که به زنان کاری که مربوط به آنان نیست سپرده می شود و آدم های بی تجربه و نالایق بر مردم حکمران می گردند.
در دو مورد آخر کسی بحث ندارد که آدم های بی تجربه و نالایق نباید زمام امور مملکت را به عهده بگیرند اما در مورد اول که به زنان مربوط می شود لازم به توضیح است این چیزی که امروز به عنوان حمایت از حقوق زنان و با اصطلاح روز رفتار فمینیستی مطرح است بدین خاطر است که واقعا در اروپا و مغرب زمین از قرون وسطی به بعد به زنان ظلم فراوانی شد همان طور که قبل از طلوع اسلام نسبت به حقوق آنها ظلم می شد در کشورهای غربی کار را به جایی رساندند که حتی در انسان بودن زن تشکیک کردند در نتیجه یک نهضت در حمایت و دفاع از حقوق زنان به وجود آمدو متاسفانه این نهضت چون مبنای دینی ووحی نداشت به افراطی گری مبتلا شد و این پندار باطل را القا کرد که با مرد کردن زن می توان به احقاق حق او جامه عمل پوشاند.
قرآن و عترت آنچه را که باعث بالندگی شخصیت زنان می شود به آنها اعطا کرده و خواسته است هر زن به حق طبیعی و آنچه که برای آن آفریده شده برسد که اگر غیر از آن باشد ظلم دیگری در حق او خواهد شد چنان که شاهدیم امروزه دنبال آنند که وجود زنان را به عنوان ابزار و کالاهای اقتصادی و سیاسی به نفع خود مصادره کنند.
پی نوشت:
1- اعلام الدین ص 333
2- بقره 226
3- مجمع البیان ج 1 ص 375
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
