ارزش گمان مومن
امام علی علیه السلام فرمودند:
اتَّقُوا ظُنُونَ الْمُؤْمِنِینَ فَإِنَّ اللَّهَ جَعَلَ الْحَقَّ عَلَى أَلْسِنَتِهِمْ.
از گمان اهل ایمان پرهیز کنید زیرا که خداوند تبارک و تعالی حق را بر زبان آنها قرار داده است.
نهج البلاغه: حکمت 301
شرح حدیث:
از آنجایی که مومن واقعی به طور دائم به یاد خداست ووصل به حقتعالی است دیدگاه و نظریاتش نیز رنگ هدایی دارد و جز حق بر زبانش جاری نمی گردد.
امام علیه السلام در اوصاف مومن می فرمودند:
المومِنُ دائِمُ الذِّکرِ کَثیُر الفِکرِ عَلی النَّعماءِ شاکِرٌ و فِی البَلاِء صابِرٌ؛
مومن همیشه به یاد خداست زیاد می اندیشد بر نعمت ها سپاسگزار و در بلا شکیباست.(1)
کسی که مدام به یاد خداست از مبدا فیاض کسب فیض می کند و جزحق بر زبانش جاری نمی شود. مومن صاحب اندیشه است آن هم اندیشه ای نورانی و الهی بنابراین توقعی غیر از حق گویی از او نیست مومن همیشه شاکر نعمت های پروردگار است پس هیچ گاه غیر حمد خدا از او شنیدن انتظار نمی رود. برگردیم به سخن امام علیه السلام که از فراست و دیدگاه مومن می فرمود در همین زمینه رسول الله علیه السلام می فرمودند:
اِحذَروا فراسَهَ المُومِن فَاِنَّهُ یَنظُرُ بِنورِ اللهِ و یَنطِقُ بِتَوفیقِ اللهِ؛
از فراست مومن بر حذر باشید زیرا او با نور خدا می بیند و با توفیق خدا سخن می گوید.(2)
شرح ابن میثم
مؤمن ممکن نیست در مورد تصفیه نفس خود، و کمال استعداد نفس براى اندیشه درست نزدیک به حدس، و شکوفایى در پرتو حقیقت، خطا کند.
همان طورى که پیامبر صلّی الله علیه و آله فرموده است: «از هوشیارى مؤمن بترسید که او به وسیله نور خدا مى نگرد، پس خداى سبحان صورت آن حق را بر زبانش جارى مى سازد و او آن را بر زبان مى راند».
عبارت: فانّه... مقدّمه صغرا براى قیاس مضمرى است که کبراى مقدّر آن چنین است: و هر که این طور باشد، باید از حدس او پرهیز کرد، و این عبارت امام علیه السلام هشدارى است براى کسى که نیّت شرّى دارد، تا از ترس گمانهاى مؤمنان، از نیّتش برگردد.(3)
پی‌نوشت‌ها:
1- غرر الحکم، ح 1933
2- کنز العمال، ح 30731
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 674
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
امام علیه السلام در اوصاف مومن می فرمودند:
المومِنُ دائِمُ الذِّکرِ کَثیُر الفِکرِ عَلی النَّعماءِ شاکِرٌ و فِی البَلاِء صابِرٌ؛
مومن همیشه به یاد خداست زیاد می اندیشد بر نعمت ها سپاسگزار و در بلا شکیباست.(1)
کسی که مدام به یاد خداست از مبدا فیاض کسب فیض می کند و جزحق بر زبانش جاری نمی شود. مومن صاحب اندیشه است آن هم اندیشه ای نورانی و الهی بنابراین توقعی غیر از حق گویی از او نیست مومن همیشه شاکر نعمت های پروردگار است پس هیچ گاه غیر حمد خدا از او شنیدن انتظار نمی رود. برگردیم به سخن امام علیه السلام که از فراست و دیدگاه مومن می فرمود در همین زمینه رسول الله علیه السلام می فرمودند:
اِحذَروا فراسَهَ المُومِن فَاِنَّهُ یَنظُرُ بِنورِ اللهِ و یَنطِقُ بِتَوفیقِ اللهِ؛
از فراست مومن بر حذر باشید زیرا او با نور خدا می بیند و با توفیق خدا سخن می گوید.(2)
شرح ابن میثم
مؤمن ممکن نیست در مورد تصفیه نفس خود، و کمال استعداد نفس براى اندیشه درست نزدیک به حدس، و شکوفایى در پرتو حقیقت، خطا کند.
همان طورى که پیامبر صلّی الله علیه و آله فرموده است: «از هوشیارى مؤمن بترسید که او به وسیله نور خدا مى نگرد، پس خداى سبحان صورت آن حق را بر زبانش جارى مى سازد و او آن را بر زبان مى راند».
عبارت: فانّه... مقدّمه صغرا براى قیاس مضمرى است که کبراى مقدّر آن چنین است: و هر که این طور باشد، باید از حدس او پرهیز کرد، و این عبارت امام علیه السلام هشدارى است براى کسى که نیّت شرّى دارد، تا از ترس گمانهاى مؤمنان، از نیّتش برگردد.(3)
پی‌نوشت‌ها:
1- غرر الحکم، ح 1933
2- کنز العمال، ح 30731
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 674
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
