علل فراموشی

فراموشی با بالا رفتن سن، به علل بیماری های مختلف، مثل فشار خون، اتفاق می افتد.
 

چکیده: فراموشی یا از یاد بردن یا به یاد نیاوردن حالتی است که داده‌ها یا اطلاعات ذخیره شده در حافظه بلند مدت فرد از بین می‌روند یا تغییر می‌یابند. فراموشی فرایندی ناگهانی یا تدریجی است که در آن خاطرات گذشته نمی‌توانند از ذخیره حافظه فرا خوانده شوند. با ما همراه باشید تا با علل آن بیشتر آشنا شوید.

تعداد کلمات 670 / تخمین زمان مطالعه 3 دقیقه

 

 عواملی همچون گذشت زمان، فاصله ای که بین فراگیری مطالب و یادآوری ایجاد می شود، تکرار نکردن و به کار نبردن آموخته ها، دخالت دیگر فعالیت های ذهنی، نامفهوم بودن موضوعات یادگیری، کیفیت نامطلوب آموزش، کم ارزش بودن موضوع یادگیری، تفاوت های فردی یادگیرندگان از نظر هوشی (بهره هوشی پایین تر از متوسط) و وضعیت عاطفی و روانی فرد می تواند زمینه فراموشی را در انسان فراهم کند.

در ادامه برخی از آنها را توضیح می دهیم:
گذشت زمان: به کار نبردن آموخته ها می تواند عامل مهمی در فراموشی به شمار آید. گرچه استفاده نکردن از آموخته های پیشین ممکن است موجب فراموشی کامل نشود، از میزان یادآوری آن به طور جدی می کاهد. تکرار یک موضوع با به کار بستن آن، از قوانین مهم دیگر است. تکرار نکردن آموخته های پیشین نیز می تواند عامل مهم فراموشی باشد.
آن دسته از آموخته های پیشین که کاربردی است و یادگیرنده همواره به گونه ای از آنها بهره می گیرد، نه تنها فراموش نمی شود، بلکه با گسترش آموخته ها و تجارب فرد، غنی تر و پردوام تر می گردد.

تداخل مطالب: یکی دیگر از عوامل مؤثر در فراموشی، تداخل میان آموخته های پیشین، کنونی و بعدی است. تداخل هنگامی رخ می دهد که حافظه مربوط به یک فعالیت در اثر فعالیت ذهنی دیگری تضعیف می شود؛ بدین معنا که یادگیری پیشین، از یادآوری جدید جلوگیری می کند. همواره بخشی از مطالب و موضوعاتی را که می آموزیم به دلیل تراکم آموخته های جدید فراموش می کنیم.
تداخل مطالب زمانی بیشتر دیده می شود که دو فعالیت به یکدیگر شباهت بسیار داشته باشند. فراموشی در خواب کندتر از زمان بیداری است؛ چراکه مطالب تداخل نمی یابند.
برای جلوگیری از تداخل، بهتر است شب ها پیش از خوابیدن برخی از مطالب را حفظ کنیم.

اضطراب: زمانی که انسان بسیار مضطرب و هیجان زده باشد، ممکن است در یادآوری مطالب و موضوعات ذهنی به مشکل دچار شود. هیجان، ترس و اضطراب نه تنها بر حافظه انسان تأثیر سوء می گذارد و موجب می شود که انسان مطالبی را که میخواهد بازگو کند یا بنویسد فراموش کند، بلکه زمینه اختلال جدی در قدرت استدلال، توجه و ادراک صحیح را نیز فراهم می آورد.

عجله و شتاب: تعجیل در یادآوری مطالب و پاسخ گویی به پرسش ها ممکن است موجب فراموشی های زودگذر شود. برای مثال، وقتی از دانش آموزی خواسته می شود که بی درنگ به پرسشی پاسخ دهد، ممکن است به سبب شتابزدگی و اضطراب ناشی از این موقعیت، دچار فراموشی شود. بدیهی است اگر به دانش آموز فرصت فکر کردن داده شود، امکان دادن پاسخ درست افزایش می یابد. همیشه شتاب مانع جست و جوی ذهنی و یادآوری مطالب است. پس شایسته است هنگام امتحانات، به ویژه در زمان آزمون شفاهی، با توجه به این مهم به دانش آموزان فرصت اندیشیدن، تأمل و جست و جوی ذهنی بیشتری داده شود.

تغییر محیط: تغییر محیط نیز می تواند زمینه های فراموشی را فراهم سازد. همواره تجربه ها و رویدادها با محیط وابستگی پیدا می کنند. هنگامی که فرد در محیطی خاص قرار می گیرد، تجارب تازه ای پیدا می کند. در هر محیط و موقعیت مشابه، ناخودآگاه خاطره آن تجربه ها و رویدادها در ذهن او متبلور می شود. به عبارت دیگر، محیط به یک معنا می تواند یادآور آموخته ها، تجارب گذشته و رویدادها باشد. پس تغییر محیط زندگی و تلاش روزمره انسان می تواند موجب فراموشی شود.

نقض در یادسپاری: یکی از علل مهم در فراموشی، نقض در یادسپاری مطالب ذخیره شده در حافظه است.
 
 
منبع: کتاب «یادم تو را فراموش! ( مهارت تقویت حافظه)»
نویسنده: محمود حسن نژاد مغنی، سید رئوف حسینی