کاربردهای کلیدی ابراز وجود در زندگی (بخش اول)

چکیده: بسیاری از افراد در طول زندگی منفعلانه عمل می کنند و قادر به تاثیر گذاشتن بر محیط پیرامون خود نیستند. در مقابل، برخی دیگر با بهرمندی از فنون ابراز وجود، نه تنها بر محیط خود اثر گذاشته، بلکه به استفاده از فرصتها نیز به خوبی می پردازند. برای اطلاع از مزایا و کاربردهای مهم ابراز وجود در زندگی همراه ما باشید.

تعداد کلمات: 843 کلمه / تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه

مهارت ابراز وجود

یکی از مهمترین مهارت های ارتباطی، مهارت ابراز وجود می باشد. ابراز وجود یعنی «گرفتن حق خود و ابراز عقاید، احساسات و افکار خویش به شیوه مناسب و بطور مستقیم و صادقانه به نحوی که حقوق دیگران را زیر پا نگذاریم».

کاربردهای مهارت ابراز وجود

حراست از حد و مرز خود

ابراز وجود سبب می شود تا به طور محترمانه و بدون اینکه مخاطب ما ناراحت شود، با بیانی منطقی خواسته خود را مطرح نموده و از شرم و حیای بیجا که سبب فشار روانی به ما در آینده می شود، جلوگیری کنیم.
به عنوان مثال، وقتی همکار شما در محل کار سیگار می کشد و این کار او سبب آزار و اذیت شما می شود، با بیانی محترمانه به او می گوئید: «وقتی سیگار می کشید، من اذیت می شوم. لطفا یا آن را خاموش کنید و یا برای کشیدن آن به حیاط بروید». این جمله سبب می شود تا حقوق خود را به او یادآوری کرده، از حریم خود محافظت نموده و نیز از آسیب های دود سیگار در امان بمانید.

استفاده از فرصت ها

ابراز وجود سبب می شود تا شما فرصت ها را از دست ندهید و از آن کمال استفاده را ببرید. مثلا وقتی پیشنهاد کاری در جمع می شود، شرم نکرده و اگر متناسب با توانایی شماست آن را قبول کنید. یا اگر نظرخواهی در مورد مطلبی می شود، نظر خود را گفته و قدرت فکری خود را بروز دهید. این کارها سبب می شود تا اعتماد به نفس و عزت نفس شما بهبود یابد.
امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: «الفرصة تمر مر السحاب فانتهزوا فرص الخیر»[1] فرصت ها چون ابر می گذرند. پس فرصتهای نیک را غنیمت شمارید.
 هنگامی که حضرت موسی علیه­السلام طفل شیرخواری بود و به اراده الهی به کاخ فرعون وارد شد، از گرفتن سینه هر دایه ای امتناع ورزید. سربازان شتابان در پی دایه ای بودند که به این طفل شیر بدهد. خواهر موسی که شاید سن و سال چندانی نداشت، در برابر سربازان و ماموران فرعون ابراز وجود کرده و گفت: «آیا می خواهید شما را به خانواده ای راهنمایی کنم که سرپرستی این کودک را بر دوش بگیرند؟ خانواده ای که خیرخواه این کودک باشند»[2]. این ابراز وجود سبب شد تا از این فرصت در جهت کمک به مادر حضرت موسی و طفل او استفاده شود.

قدردانی، تشویق و ستایش

تشویق، انواع مختلفی دارد. یکی از انواع آن، تشویق گفتاری است. شما با تشویق و قدردانی از دیگران سبب می شوید تا نرخ انجام کار صحیح فرد را افزایش دهید و به او در جهت انجام کارش امید و انگیزه دهید. به عنوان مثال، وقتی همسر شما غذای خوشمزه ای درست می کند، با جمله «چه غذای خوشمزه ای! من از شما بخاطر درست کردن این غذا تشکر می کنم. واقعا لذت بردم» می توانید هم عمل فرد را ارزیابی کرده، هم از او تشکر کرده و هم به او انگیزه ای در جهت سعی و تلاش در ارتقای مهارتهایش بدهید.
زیرا اکثر انسان ها برای بهبود مهارتهای خود به تقویت های بیرونی نیاز دارند و این نوع تشویق، حداقل کاری است که شما می توانید انجام دهید!
البته این کاربرد، استفاده منفی هم دارد. زیرا عده ای از آن به عنوان چاپلوسی و تملق استفاده می کنند. برای مثال، حکایتی از عبید زاکانی نقل شده که: برای سلطان محمود غزنوی خوراک بادنجان بورانی آوردند. خوشش آمده و گفت: «بادنجان طعامی است خوش». ندیم او به تعریف از بادنجان پرداخت. سلطان وقتی سیر شد، گفت: «بادنجان سخت چیز مضری است». ندیم باز درباره مضرات بادنجان زیاده روی کرد. سلطان گفت: «ای مردک! تا این زمان به تعریف آن می پرداختی!». گفت: «من ندیم تو هستم نه ندیم بادنجان، من چیزی باید بگویم که تو را خوش آید نه بادنجان را!».
این حکایت، چهره واقعی افراد چاپلوس و متملق را که اصلا به خوب و بد واقعی عمل کاری نداشته، بلکه در جهت منافع خود، چیزی که نازیباست را زیبا و یا ضد ارزش را به عنوان ارزش معرفی می کنند، نشان می دهد. امام علی علیه­السلام فرمودند: « أجهل النّاس المغترّ بقول‏ مادح‏ متملّق‏ یحسّن له القبیح و یبغّض الیه النّصیح‏»[3] نادان ترین مردم کسی است که فریفته سخنان ستاینده چاپلوسی شود که زشت را در نظر او زیبا جلوه می دهد و خیرخواه را دشمن او معرفی می کند.
همچنین امام علی علیه السلام در مذمت افراد متملق و چاپلوس فرمودند: « أَعْظَمُ اللُّؤْمِ حَمْدُ الْمَذْمُوم‏»[4] بزرگترین پستی، ستودن (شخص یا چیز) نکوهیده است.
ادامه دارد.