نشانه فرد با ایمان، ابراز وجود او هنگام مواجهه با گناهان است.
چکیده: در شماره قبلی به کاربرد های ابراز وجود مانند: حراست از حد و مرز، استفاده از فرصت ها، تشویق و قدردانی پرداختیم. در این نوشتار به کاربردهای دیگر ابراز وجود در زندگی خواهیم پرداخت.

تعداد کلمات: 1011 کلمه / تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه
حسین ابراهیمی تهرانی

کاربردهای مهارت ابراز وجود

توصیف عملکرد

می توانید به وسیله ابراز وجود، به توصیف عملکرد مخاطب بپردازید. به عنوان مثال، وقتی فرزندتان در شستن خودرو به شما کمک می کند، به او بگوئید: «چقدر خوب ماشین را تمیز می کنی، تمام لکه ها را ااز بین بردی!».
از این روش می توانید برای بهینه شدن ارتباط تان با مخاطب استفاده نمائید. در این روش، شما به ارزیابی عملکرد مخاطب نمی پردازید، بلکه می خواهید عملکرد او را توصیف نموده و نشان دهید که برای کار او ارزش قائل هستید و به عملکرد او توجه می کنید.
هر شخصی که توانست با عملکرد خود تاثیر مثبتی در زندگی شما بگذارد، عملکرد او را توصیف نموده و با این روش، با او ارتباط بهتری برقرار کرده و باعث ترغیب مجدد او به کارهای مثبت شوید. مثلا وقتی دوست شما در موقعیت خاصی به شما پول قرض داده، وقتی او را مجددا ملاقات کردید به او بگوئید: «واقعا پول شما در موقعیت حساسی در زندگی من را کمک کرد و منشاء خیر بزرگی شد». در چنین موقعیتی، به مخاطب خود اجازه دهید تا احساس خود را پس از جمله شما بیان نماید.

ابراز احساسات

یکی از مهمترین کاربردهایی را که می توان برای ابراز وجود در نظر گرفت، بیان حالات خود و احساسات می باشد. اگر راهکار شما در هنگام عصبانیت، اضطراب، ناراحتی و ترس؛ رفتارهایی مانند خودخوری، درون ریزی خشم، قهر کردن و یا سرزنش خود و دیگران است، در واقع تیشه به ریشه خود می زنید و در آینده ای نزدیک به بیماری های روان تنی دچار شده و یا ارتباط شما با دیگران بسیار محدود خواهد شد.
اگر دوست دارید تا نتیجه را تغییر دهید، باید تغییری را در رفتار خود ایجاد کنید. هر چند شاید به کمی تمرین نیاز داشته باشید. باید سعی کنید به جای پرخاشگری و یا کتمان احساسات، احساسات خود را ابراز نمایید. یعنی مثلا به جای پرخاشگری و یا کتمان احساسات بگوئید: «این کار شما من را عصبانی کرده است».
البته فقط نباید احساسات منفی خود را ابراز کنید. بلکه احساسات مثبت خود را نیز بروز داده و به آن بها دهید. بیشترین ثمره ابراز احساسات مثبت می تواند در رابطه زوجین واقع شده و سبب استحکام بیشتر پیوند بین آنها شود.
پیامبر اکرم صلی الله و علیه و آله فرمودند: «قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ إِنِّی‏ أُحِبُّکِ‏ لَا یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَدا» مردی که به همسرش بگوید «من تو را دوست دارم» این گفتار هرگز از قلب زن خارج نمی شود.

دوری از گناه

از جمله موارد مهم کاربرد مهارت ابراز وجود، در مواقع مواجهه با موقعیت گناه و توانایی دوری کردن از آن و «نه» گفتن به گناه است.
نشانه مومن، هوشمندی و زیرکی او بوده[1]و از جمله مواردی که این زیرکی به کار او می آید، ابراز وجود کردن در هنگام مواجهه با گناه و نه گفتن به آن است. فرد با ایمان در مواجهه با گناه، رفتاری شجاعانه و جرئتمندانه از خود بروز داده و بدون آن که به کسی بی احترامی نماید، خود را از مهلکه گناه دور می کند.
به عنوان مثال، شما به یک مجلس جشن دعوت شده اید. وقتی که در جلسه حاضر می شوید، با مشاهده موقعیت آن جشن در می یابید که مجلس گناه در پیش است. وضعیت نامناسب حجاب زنان، اختلاط زن و مرد و گروه موسیقی همه نشان از وضعیت نامناسب این جشن می دهد. سه روش برخورد در اینجا می تواند از شما صادر شود:
برخورد منفعلانه: ساده ترین و بی مسئولیت ترین برخورد این است که شما در جشن حاضر شوید و پا بر عقائد، باورها و احساسات خود بگذارید.
برخورد پرخاشگرانه: وقتی دوست شما برای استقبال آمد، با عصبانیت سر او داد زده و به او بگوئید: «این چه مجلسی است که آماده کرده ای و من را به آن دعوت کردی؟ خجالت نمی کشی! یک عده لا مذهب را دور خودت جمع کردی». مسلم است که این روش، جز اینکه چهره ای نامناسب از شما و  اعتقاداتتان که به عنوان نماینده یک دین در آن مجلس حضور یافته اید، ثمره دیگری ندارد و سبب زده شدن افراد از دین اسلام خواهد شد. همچنین؛ این رفتار شما هیچگونه تاثیری در اصلاح رفتار آنان نخواهد داشت.
برخورد ابراز وجود: وقتی دوست شما به استقبال شما آمد، از او به خاطر توجه به شما و دعوتی که کرده ابتدا تشکر کنید و سپس بگوئید: «ظاهرا شرائط این مجلس مناسب من و اعتقادات من نیست. حضور در چنین مجلسی از نظر دین من حرام محسوب می شود. اگر امکان تغییر نیست، پس من از حضور شما مرخص می شوم». با این روش، هم خود مرتکب گناه نشده اید و هم دیگران را از اشتباهشان مطلع نموده اید.
البته در همه جا نباید از این روش استفاده کرد. گاهی نیاز به به برخورد جدی تر وجود دارد. مثلا وقتی کسی به شما شراب تعارف کرد، نباید از او تشکر کنید و بعد بگوئید که بر من حرام است! بلکه با برخورد جدی تر بگوئید که: «شراب حرام است و مجازات تعزیری شلاق دارد. تو به چه جراتی به من شراب تعارف می کنی؟».
در برخی موارد، فراتر از این باید عمل کرده و مانند عملکرد حضرت یوسف علیه­السلام، باید مجلس را ترک نمود و دامان خود را از گناه پاک نگاه داشت.
لذا برخورد ابراز وجود در مواقع مواجهه با گناه می تواند هم سبب نجات ما از مهلکه شده؛ و هم به نوعی به وظیفه نهی از منکر که مطابق با شرایط است، عمل کرده باشیم.
 
پی نوشت
[1] قال رسول الله صلی الله علیه و آله: المومن کَیِسٌ فطنٌ حذرٌ. قطب الدین راوندی، مجموعه ورام، قم: مدرسه امام مهدی(ع)، 1407 ق، ص 39.
منابع
قرآن کریم
 سید رضی، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم: صحفی، 1379.
تمیمی آمدی، عبدالواحد ، غرر الحکم، قم: اسلامی، 1410 ق.
لیثی ، علی بن محمد ، عیون الحکم و المواعظ، قم: دارالحدیث، 1376.
راوندی، قطب الدین ، مجموعه ورام، قم: مدرسه امام مهدی(ع)، 1407 ق.

بیشتر بخوانید
سبک ارتباطی صحیح با دیگران را بشناسید
مهارت ابراز وجو، قاطعیت و جرئتمندی