قواعد گفتگو با همسر (بخش اول)

چکیده: یک گفتگوی صحیح با رعایت قواعد، می تواند نوید بخش رابطه ای نیکو بین همسران باشد. مشکل معمولاً از آن جا شروع می شود که همسران یا زمان کمی را برای گفتگو اختصاص می دهند و یا به علت عدم آگاهی و یا رعایت نکردن قواعد گفتگو، آنگونه که شایسته است از گفتگو با یکدیگر بهره نمی برند، بلکه در برخی موارد همین گفتگو موجب بروز مشکلات و کدورت ها می گردد.

تعداد کلمات 900 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

یکی از عوامل موفقیت در زندگی زناشویی و روابط همسران، گفتگو است. گفتگو می تواند بسیاری از سوء تفاهم ها و کدورت ها را رفع کرده و به سلامت روان زوجین کمک زیادی نماید. متأسفانه زندگی ماشینی این روزها فرصت طلایی گفتگو را از بسیاری از خانواده ها سلب کرده است. هر چند که گفتگو می تواند به حل بسیاری از مشکلات زناشویی کمک کند، اما از سویی یک گفتگوی ناسالم می تواند تبدیل به عاملی برای ایجاد کدورت ها و ناراحتی های فراوان گردد. پس برای اینکه بتوانیم از مزایا و نکات مثبت یک گفتگو برای افزایش سلامت زندگی خانوادگی خود بهره ببریم، لازم است به قواعد آن آگاهی داشته باشیم. در این مقاله قواعد گفتگوی همسران را به صورت مختصر و مفید بیان خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
 

یکی از قواعد گفتگو این است که تمام تلاش خود را در انتخاب هنرمندانه واژه ها و چینش جملات به کار ببندیم. سعی کنیم به گونه ای سخن نگوییم که بوی طعنه، نیش و کنایه، سرزنش، تحقیر و ... از آن استشمام شود. گفتگو باید کاملاً دوستانه باشد تا به نتیجه مطلوب برسد. اگر در گفتگو به جای پرداختن به نکات مثبت، به ناراحتی ها و کدورت های گذشته دامن بزنیم، به جای رسیدن به آرامش و راه حل، بر آتش اختلافات و مشکلات افزوده خواهد شد.
علاوه بر انتخاب کلمات و جملات مناسب، لازم است به لحن، آوا و آهنگ کلام خود نیز توجه نماییم. نرم سخن گفتن عامل بسیار مهمی است که رعایت آن می تواند نتایج بسیار مهمی در اثربخشی گفتگو داشته باشد. خداوند تعالی در قرآن کریم می فرماید: ((فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّیِّنًا لَّعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشَى[1]))، و با او سخنی نرم گویید شاید که پند پذیرد یا بترسد.
برای اینکه بدانید کلمات، جملات و لحن خود را به درستی انتخاب کرده اید، دقت کنید آیا دوست دارید با خود شما هم اینگونه سخن بگویند؟ پس به گونه ای با همسر خود صحبت کنید که دوست دارید او با شما صحبت کند. امام باقر علیه السلام در تفسیر آیه شریفه ((وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً[2]))، "و با مردم ]به زبانِ[ خوش سخن بگویید. فرمودند: به مردم بهترین چیزی را که دوست دارید به شما بگویند، بگویید که خداوند این افراد را دوست ندارد: کسی که بر مؤمنان لعن کند، دشنام دهد و طعنه بزند ....[3]"
خوش کلام بودن علاوه بر اینکه موجب می شود گفتگویی سازنده شکل گیرد، فرد را از لحاظ معنوی نیز رشد خواهد داد. امام رضا علیه السلام می فرمایند: "بهترین شما کسی است که کلامش گوارا بوده، اطعام کند و در شب نماز بخواند، در حالی که مردم خوابند[4]".
یکی دیگر از فواید خوش زبانی جلب محبت است. با انتخاب صحیح کلمات و استفاده از لحنی مناسب می نزد همسر خود محبوب تر خواهید شد. مردی به امام رضا علیه السلام عرض کرد: "سفارشی به من بنما" حضرت فرمود: "زبانت را حفظ کن تا عزیز باشی ...[5]". 
 

گوش دادن متفاوت از شنیدن و چیزی فراتر از ساکت ماندن است، آنچه در بین همسران ناموفق دیده می شود شنیدن است تا گوش دادن. در واقع شنیدن، فعالیت منفعل دریافت امواج صوتی است؛ در حالی که گوش دادن فرآیند فعالی است که فرد از روی انتخاب و آگاهی انجام می دهد. به عبارت دیگر در گوش دادن قصد و نیت وجود دارد که این قصد می تواند شامل هم دلی، درک متقابل، کمک و راهنمایی و... باشد[6]. گوش دادن واقعی به ندرت بین همسران اتفاق می افتد و آن ها صحبت یکدیگر را فقط می شنوند و یا اتفاقی به نام «گوش دادن کاذب» بین آن ها جریان دارد. در این نوع گوش دادن هدف شناخت علایق، احساسات و نیازهای همسر نیست؛ بلکه آن ها با تلاش برای ذهن خوانی، مخالفت کردن، مچ گیری و... به صحبت همسر گوش می دهند و ممکن است فقدانِ این مهارت را در رابطه با همسر، احساس نکنند و چه بسا از شنیدن این که گوش دادن واقعی آداب و اصولی دارد، متعجب شوند. عدم توان مند شدن فرد در زمینه ی مهارت های ارتباطی، در روابط وی با دوستان و افراد جامعه، تأثیرات منفی ایجاد می کند؛ امّا پیامدهای فقدان این مهارت، در روابط همسران که همگان انتظار صمیمیت و هم دلی از آن دارند، نمایان تر می شود و فرآیند تفهیم و تفاهم را دچار اختلال می کند. یکی از تحقیقات نشان می دهد افرادی که از مهارت گوش دادن آگاهی ندارند، تنها در دوره های زمانی «سی ثانیه ای» گوش می دهند و بعد حواس شان پرت می شود[7].
 
ادامه دارد....