توانایی فضایی شامل درک، فهم و دستکاری اشکال و تصاویر است.

توانایی فضایی

توانایی فضایی شامل درک، فهم و دستکاری اشکال و تصاویر است. این توانایی برای انجام دادن کارهایی مانند بازی الکترونیکی، خواندن نقشه جاده ها، طراحی نقشه های شهری و ساختمانی، معماری، مکانیکی، طراحی و... اهمیت دارد (لاوتن و هاچر، ۲۰۰۵۳).
 

[تفاوت زن و مرد]

در زمینة تجسم فضایی توانایی پسران و مردان بیشتر از دختران و زنان است. بسیاری از محققان در تک بعدی نبودن توانایی فضایی اتفاق نظر دارند (کاپلان و کاپلان، ۲۰۰۹).
همچنین، محققان معتقدند که توانایی فضایی مؤلفه های زیادی از جمله تجسم فضایی،[1] درک فضایی و چرخش ذهنی دارد (ماتلین، ۲۰۰۸، ص۱۵۷). نوع اول توانایی فضایی که پژوهندگان آن را تصویرسازی فضایی (تجسم فضایی) می نامند، شامل یافتن یک تصویر در میان یک تصویر پیچیده تر است، مانند بازی تصاویر پنهان، که شما در دوران کودکی ممکن است بازی کرده باشید، این نوع توانایی فضایی تفاوت جنسیتی را به نفع مردان نشان می دهد، اما تفاوت زیاد و معنادار نیست (هاید، ۲۰۱۳، ص۱۱۴؛ الیس و همکاران، ۲۰۰۸).
برخی از متخصصان (مانند هاید، ۲۰۱۳) اظهار می کنند که در تفاوت های شناختی میان زن و مرد اغراق شده است؛ برای نمونه، هاید در توزیع نمره های ریاضی و وظایف دید فضایی زن و مرد همپوشی قابل ملاحظه ای یافته است.
در یک مطالعه ملی در ریاضی و علوم، پسران کمی بهتر از دختران عمل کردند. با این حال به طور کلی، دختران دانش آموزان بسیار برتر بودند و در خواندن به طور چشمگیری بهتر بودند.
در مطالعه دیگری زنان در پایه های ۴، ۸ و ۱۲ مهارت های نوشتاری بهتری نسبت به مردان داشتند که با پیشرفت دانش آموزان در طول آموزش شکاف معنادارتر می شد (سانتراک، ۱۳۹۲، ص۲۷۲). نوع دوم توانایی فضایی ادراک فضایی است که مستلزم این است که فرد یک خط افقی یا عمودی واقعی را در میان اطلاعات گیج کننده و منحرف کننده تشخیص دهد.
این نوع توانایی فضایی یک تفاوت جنسیتی متوسط را به نفع مردان نشان می دهد (هاید، ۲۰۱۳، ص۱۱۴).
 

[بهبود این تفاوت با آموزش]

 البته برخی نیز ادعا کرده اند که این تفاوت می تواند با آموزش بهبود یابد و یک مطالعه نیز دال بر تفاوت نداشتن بوده است (بونسکو، ۲۰۰۴). سومین نوع توانایی فضایی، چرخش ذهنی است که نیازمند این است که فردی که آزمون می شود در یک شیء در سه جهت چرخش ذهنی ایجاد کند تا به یک پاسخ صحیح دست یابد. این نوعی از توانایی فضایی تفاوت جنسیتی زیادی را به نفع مردان نشان می دهد. اگرچه بسیاری از مشاغل، زیاد متکی به توانایی فضایی از نوع آخر نیستند، مشاغلی وجود دارد که این توانایی در آن بسیار اهمیت دارد، مانند مشاغل مهندسی، خلبانی و معماری. بنابراین، ممکن است بتوان گفت که علت تعداد کم زنان را در مشاغل مهندسی به توانایی فضایی پایین تر آنان نسبت دهیم (همان).
پی نوشت:

[1] . . تجسم فضایی، یعنی توانایی تجسم اینکه با تغییر موقعیت یک شکل در فضا شکل آن چه تغییری می کند (رابینز و جاج، ۲۰۱۵، ص۵۲).
 

 
منبع: کتاب «روان شناسی زن و مرد»
نویسنده: مسعود جان بزرگی، علی احمد پناهی

 

بیشتر بخوانید: 
موافقان و مخالفان تفاوت های زن و مرد (بخش اول)
نظریه یادگیری اجتماعی در تفاوت های جنسیتی
نگاه یونگ به زن و مرد
روان بنه های شناختی زن و مرد