مطالعات خانواده (بخش اول)

مطالعه خانواده

سه نگاه به خانواده

نگاه اول در مطالعه خانواده بیشتر فرهنگی و اخلاقی است. این نگاه متأثر از فضای کلی جامعه عده ای را واداشته تا به دفاع از خانواده ایرانی- اسلامی در مقابل بحران های پیش آمده بپردازند. بدین لحاظ مجموعه کتاب هایی در مورد خانواده در ایران درباره مشکلات زنان و مردان، جوانان و خانواده و مشکلات زناشویی از دهه ۱۳۳۰ به بعد تهیه و چاپ شده است. این کتاب های موعظه گونه و اخلاقی به بیان نکات مثبت روابط خانوادگی سالم و محوریت ازدواج و حفظ سنن آن و آسیب های ناشی از ازدواج نکردن و طلاق می پردازد. نگاه دوم، بیشتر از آن می توان با عنوان داوری های محفلی و مجلسی یاد کرد. در این نگاه بیشتر امور اجتماعی بدیهی انگاشته شده و در شناسایی آن نیازی به تحقیق و بررسی وجود ندارد. بدیهی دانستن اموری چون بحران خانواده، فساد زنان و دختران، سرپیچی دختران و پسران از فرامین والدین، افزایش میزان طلاق و غیره و باور به صحت و سلامت خانواده و احترام متقابل والدین و فرزندان، دو عنصر متضاد داوری محفلی و مجلسی در مورد خانواده است. کسانی که تجربه بد و شکست خورده ای در مورد خانواده دارند از مشکلات آن و کسانی که تجربه مناسب و خوبی در حوزه ازدواج و خانواده دارند، از خانواده سالم و کم مشکل سخن می گویند. در این زمینه شواهد بسیاری وجود دارد که به یکی از آنها اشاره می کنیم. نگاه سوم، نگاه حرفه ای و علمی به خانواده است. مطالعه جامعه شناختی در مورد خانواده ایرانی از سال ۱۳۳۷ شروع شده است که با تأسیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران مقارن بوده و در طول بیش از چهار دهه ادامه یافته است. توجه به خانواده در ایران به صورت علمی به تاسیس بخش تحقیقات جامعه شناسی خانواده، مراکز تحقیقات خانواده و تدریس دروس جامعه شناسی در دانشگاه ها منجر شده است.