بازی درمانی

در بازی درمانی، کودک مهارت هایی کسب می­ کند که با آن رفتار خود را مدیریت کند.
 

تاثیر بازی بر روی شخصیت کودکان

همانطور که همه والدین می­ دانند بازی کردن بهترین فعالیت برای کودکان است که تاثیر بسزایی در رشد شخصیت کودکان دارد که در این مقاله به چند نکته از آن اشاره می­ کنیم:
 
1) کودکان با بازی کردن به شدن احساس آرامش کرده و شخصیتی سالم، خوشبین و آینده نگر می ­سازند.
2) کودکان در هنگام بازی به انواع راه کار های بلند مدت و کوتاه مدت دست می ­یابند.
3) کودکانی که معمولا تک فرزند هستند یا معمولا به تنهایی بازی می ­کنند، بر زمان و مکان و امکاناتشان مدیریت می­ کنند و هنگامی که دچار خستگی و تکرار می­شوند می­کوشند راه های دیگری برای بازی کردن پیدا کنند.
4) در بازی کردن قدرت برنامه ریزی و سیاست گذاری را تمرین می ­کنند که همین امر موجب می ­شود که در بزرگسالی به مدیران موفقی تبدیل شوند.[1]
5) هنگامی که بازی تخیلی انجام می ­دهند از چند بخش مختلف مغز خود استفاده می­ کنند مثل) تفکر، حرکت، تخیل، احساس و...) که این امر باعث پرورش قدرت تخیل در آن ها می ­شود؛ همچنین محققان معتقدند در آینده کودکانی که این نوع بازی را زیاد انجام می­ دهند ذهنشان برای گرفتن تصمیمات پیچیده بهتر عمل می­ کند.
6) انجام بازی هایی مثل خانه سازی با کودکان باعث پرورش قدرت ریاضی در آن ها می­ شود.
7) انجام بازی هایی مثل منچ و مارو پله باعث یادگیری مباحث پایه­ای ریاضی مثل «شمارش اعداد» می­ شود همچنین مفاهیم دیگری مثل تصمیم گیری و رعایت نوبت دیگران را به کودک آموزش می ­دهد.[2]
 

نحوه کار بازی درمانی در کودکان

یکی از روش های موثر در درمان مشکلات رفتاری، روانی کودکان بازی درمانی یا(play therapy) نام دارد، که به طوری کلی  در هنگام بازی به بسیاری از ریشه های تاثیر گذار مرتبط با رشد کودک می ­توان پی برد.
 
در این نوع درمان به کودک فرصت داده می­ شود تا احساسات آزار دهنده خود را از طرق بازی بروز داده و آن را به نمایش بگذارد.
 
در بازی درمانی شیوه های متفاوتی وجود دارد ولی همه ­ی آن ها را می ­توان در دو دسته کلی تقسیم کرد که به شرح زیر می ­باشد:

1. بازی های تشخیصی: که در آن رفتار کودک در یک موقعیت بازی، الگوهایی را که حاکی از مشکلات هیجانی، اجتماعی و تعاملی است را آشکار می­کند، که کاربرد آن شبیه آزمون های فرافکن در زندگی عادی فرد است.
2. بازی های درمانی: که در آن درمانگر شرایط را به گونه ای فراهم می­ کند که هیجان ها، احساسات سر کوفته شده امکان بیان آزادانه پیدا کنند، که کاربرد آن در تخیله هیجان های موجود در کودک یا همان «پالایش» می ­باشد.

 
انتخاب تکنیک و بازی مناسب و فردی یا گروهی بودن بازی بر اساس نوع اختلال کودک تعیین می­ شود.
تعداد جلسات بازی درمانی معمولا بین «12تا15» جلسه ی مستمر «30 تا 45دقیقه ای» می باشد که درمانگر باید بعد از اتمام هر جلسه از رفتار کودک ارزیابی جداگانه ای انجام دهد و بعد از اتمام همه جلسات نیز ارزیابی نهایی از طریق مصاحبه مجدد، استفاده از ابزار و مشاهده بالینی کودک انجام دهد.
 
درمانگر باید قبل از شروع جلسه اهداف خود را از آن جلسه به خوبی بیان کند، موادی را که برای انجام آن بازی لازم است تهیه کند و فاصله برگزاری جلسات را تعیین نماید.
 
اتاق بازی درمانی باید به شرح زیر باشد:
یک اتاق ضد صوت، دارای یک پنجره،فضایی باز برای بازی و جنب و جوش راحت کودک، کف اتاق مفروش بوده تا نشستن در آن راحت باشد، و در حالت ایده آل دارای یک دوربین فیلم برداری برای هنگامی که درمانگر مجددا بخواهد رفتار کودک را مشاهده کند.[3]
 

فواید بازی درمانی در کودکان

گاهی کودکانمان حوادث آسیب زایی را در زندگی خود تجربه می­ کنند، که به راحتی همانند بزرگسالان قادر به بیان احساسات خود با کلمات و صحبت کردن نیستند بلکه این حس ناخوشایند را از طریق های دیگری مثل: پرخاشگری، گوشه گیری، اضطراب و .... در محیط های خانه یا مدرسه نشان می ­دهند و زمانی که درمانگر شروع به بازی با کودک کرده، شاهد کاهش این رفتار ها می ­شود.
 
در بازی درمانی کودک «خود درونی اش» را نشان می­ دهد و این امر باعث کم شدن تنش و احساسات منفی در کودک می­ شود. کودک روش زندگی و سازگاری با دیگران را به خوبی یاد می ­گیرد که همین امر موجب افزایش اعتماد به نفس در وی می­ شود.
 
در بازی درمانی کودک مهارت هایی کسب می ­کند، که رفتار خود را مدیریت کند و در برابر مشکلات و رفتار های آسیب زای اجتماعی تصمیمات متفکرانه و عاقلانه ای بگیرد. همچنین باعث افزایش خلاقیت و روحیه استقلال طلبی در کودک می­ شود زیرا کودکان در اتاق بازی درمانی آزادانه حق انتخاب و بروز احساسات خود بدون هیچ مرز و قانونی را دارند و با فعال شدن سازگاری های درونی و بیرونی، کودک آرامش درونی م ی­یابد، فکرش را به کار می ­اندازد و خلاقیتش را بروز  می ­دهد.[4] پی نوشت: