ویژگی های شخصیتی حضرت خدیجه (سلام الله علیها) (بخش دوم)

رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از خانه بیرون نمی رفت، مگر آن که خدیجه را یاد می کرد و بر او به خوبی و نیکی مدح و ثنا می فرمود.
 

خدیجه با دوراندیشی و افکار حکیمانه، خردمندی و حدس صائبی که داشت، دعوت پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) را پذیرفت و سوابقِ نیکو و درخشان رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و اخلاق و صداقت و راستگویی و امانت داری، یاری ضعفا و دستگیری از فقرا، تواضع، قناعت و ایثار و بخشش و مهمان نوازی و سایر صفات پسندیده آن حضرت، همه در نظر خدیجه آن زن آزموده حکیمه مجسّم بود و می دانست آن سوابق عالی و ملکوتی، در چنان محیط تاریک و پر از فساد و تباهی از علایم نبوّت است. خدیجه، پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) را به خوبی شناخته و دریافته بود که او از باطل پرهیز دارد و از دروغ بیزار است.
 

بنابراین خدیجه در پذیرفتن اسلام، هیچ گونه صبر و تردیدی نکرد؛ و از همان قدم اوّل، یار و مددکار پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) شد و ثروت و اموال خود را برای یاری دین خدا، در اختیار پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) قرار داد. خدیجه نیز چون پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از آزار مشرکان و بت پرستان بی نصیب نماند. زن ها از او کناره گرفته و رفت و آمد با او را قطع کردند. به او زخم زبان می زدند و سخنان درشت می گفتند، حتّی در هنگام زایمان به کمک او نمی آمدند و او را تنها می گذاشتند. امّا خدیجه، آینده ای را می دید که دیگران نمی دیدند. او می دانست دین محمّد حقّ است و طولی نخواهد کشید که پرستش خدای یگانه، جای پرستش بت ها را خواهد گرفت و خدا پیامبرش را یاری می کند و روز به روز بر شهرتش افزوده می شود.
 

آری، خدیجه در اسلام مقامی یافت که از میان بانوان، جز دخترش که سیّده نساء عالمین است کسی به آن مقام و افتخار دست نیافت و خدا نسل پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) را از چنین بانویی قرار داد.

پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در عین نشاط جوانی، در سنِّ بیست و پنج سالگی با خدیجه که چهل سال از عمر خویش را پشت سر گذاشته بود، ازدواج کرد. و حدود بیست و چهار سال، خدیجه چراغ خانه پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و انیس و غمخوار او بود و پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) تا خدیجه زنده بود، یعنی تا سنّ پنجاه سالگی خودش و شصت و پنج سالگی خدیجه، زن دیگری اختیار نکرد. بعد از خدیجه هم اگر چه به اقتضای حکمت ها و مصالحی، زن های متعدّدی گرفت، ولی هیچ یک از آنها جای خدیجه را نگرفتند و فراقی را که از فقدان خدیجه در خانه رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) پیدا شد، پر نکردند و پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از آنها صاحب فرزندی نشد و نسل او از خدیجه باقی ماند. پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) خدیجه را فراموش نکرده و از اخلاق و صفات او یاد می فرمود. به کسانی که با او آشنا و دوست بودند، احسان و لطف می کرد.«عایشه» می گوید: «بر احدی از زن های پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) آن قدر غیرت نورزیدم که بر خدیجه غیرت ورزیدم. برای اینکه پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بسیار از او یاد می فرمود و اگر گوسفندی ذبح می شد، از آن برای دوستان خدیجه می فرستاد». [2]

و نیز از «عایشه» روایت شده است که: «رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از خانه بیرون نمی رفت، مگر آن که خدیجه را یاد می کرد و بر او به خوبی و نیکی مدح و ثنا می فرمود». روزی از روزها غیرت مرا گرفت، گفتم: او پیر زنی بیش نبود و خدا بهتر از او را به شما عوض داده است. پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم ) غضبناک شد؛ به طوری که موی جلوی سرش از خشم تکان می خورد. سپس فرمود: «نه، به خدا، بهتر از او را خدا به من عوض نداده. ایمان آورد به من، وقتی مردم، کافر گردیدند و تصدیق کرد مرا، هنگامی که مردم مرا تکذیب می کردند و در اموال خود با من مواسات کرد، وقتی مردم مرا محروم ساختند و خدا از او فرزندانی روزی من کرد و از زنان دیگر محروم فرمود».[3]
 

«انس بن مالک» روایت کرده که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: «بهترین زنان عالم مریم بنتِ عمران وآسیه بنت مزاحم و خدیجه بنت خُوَیْلِد و فاطمه بنت محمّد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) هستند».[4]از «ابن عبّاس» روایت شده که: پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) چهار خط در زمین کشید و فرمود: «آیا می دانید این چیست؟» عرض کردند: «خدا و رسول خدا داناتر است.» پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: «فاضل ترین زنان بهشت، خدیجه بنت خویلد و فاطمه بنت محمّد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و مریم بنت عمران و آسیه بنت مزاحم همسر فرعون می باشند.»[5]

در «سیره ابن هشام» روایت کرده که: جبرییل خدمت رسول خدا آمد و گفت: «خدیجه را از طرف خدا سلام برسان». پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: «;یا خَدیجَةٌ هذا جِبْریلُ، یُقْرِئُکِ السَّلام مِنْ رَبِّکِ. فَقَالَتْ خَدیجَةُ: اَللهُ السَّلامُ وَ مِنْهُ السَّلامُ، وعَلی جِبْریلَ السَّلامُ»[6]و به روایت «حاکم»، خدیجه فرمود: اِنّ اللهَ هُوَ السَّلامُ وَ عَلی جِبْریلَ السَّلامُ، وَ عَلَیْکَ السَّلامُ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُه».[7]یکی از مزایای خدیجه این بود که همواره پیش از بعثت و بعد از بعثت، پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) را تعظیم می کرد و سخنش را تصدیق می نمود. فضایل خدیجه و کرایم اخلاق او بسیار است که قلم ناتوان امثال بنده توان بیان آن را ندارد. سَلامُ الله عَلَیْها وَ عَلی بَعْلِها رَسُولِ اللهِ صَلّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ عَلَی ابْنَتِها سَیَّدَةِ نِساءِ الْعالَمینَ وَ عَلی صَهْرِها عَلِیٍّ اَمیرِ الْمُؤمِنینَ وَ سَیِّدِ الْمُسْلِمینَ وَ عَلی اَبْنائِهَا الْاَئِمَّةِ الطّاهِرینَ.

پی نوشت ها:
[2] اسدالغابه، ج 5، ص 436 و کتب دیگر.
[3] اسدالغابه، ج 5، ص 437؛ الاستیعاب، بهامش الاصابة، ج 4، ص 284 و 285.
[4] همان
[5] همان
[6] کشف الغمه، ج 2، ص 124؛ ای خدیجه، این جبرئیل است که از جانب پروردگارت به تو سلام می فرستد، پس خدیجه عرض کرد: «خداوند، سلام است، و هر سلامی از اوست و بر جبرئیل سلام باد».
[7] کشف الغمه، ج 2، ص 124؛ خداوند، سلام است و بر جبرئیل و بر تو سلام و رحمت و برکات خدا باد.

منبع : دفتر اطلاع رسانی آیت الله صافی گلپایگانی، صافی، لطف الله