همه آنچه از اختلال یادگیری باید بدانید

کاهش اعتمادبه نفس، اجتناب از تحصیل در سطوح بالاتر، افزایش احتمال ترک تحصیل و عدم پیشرفت تحصیلی، بخشی از تبعات اختلال یادگیری محسوب می شود.    
 

بطور کلی، اختلالاتی که عملکرد افراد را در زمینه هایی نظیر ریاضیات، نوشتن و خواندن تحت شعاع قرار می دهد، با عنوان اختلال یادگیری شناخته می شوند. بر این اساس، افراد مبتلا به ناتوانی یادگیری، در موضوعاتی مانند حافظه و توجه، ادراک دیداری و شنیداری و تنظیم اطلاعات، با نقص هایی روبرو هستند. از سوی دیگر، دانش آموزانی که با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند، بدون کمک و راهنمایی مربیان و والدین بسیار ضعیف و دور از انتظار عمل نموده و از انگیزه و عزت نفس بسیار پایینی برخوردار می باشند.

ناگفته نماند که علاوه بر احتمال بسیار بالای ترک تحصیل در دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری، این دسته از افراد در عملکرد اجتماعی و حتی شغلی خود نیز با مشکلات عدیده ای دست به گریبان هستند. شایان ذکر است که اختلال یادگیری، هرگز در معنا و مفهوم نقص یا نقصان در انگیزه و هوش تعبیر نمی شود، بلکه افراد دارای این اختلال، به اندازه دیگران از بهره هوشی و استعداد بهره مند می باشند، اما کارکرد مغز آنها متفاوت عمل می نماید. به عبارت دیگر، بزرگسالان و کودکانی که به اختلال یادگیری دچار هستند، در درک کردن، شنیدن و دیدن، با دیگران تفاوت دارند. به همین جهت، این افراد در فراگیری مهارت ها و اطلاعات تازه به مشکل بر می خورند.

کودکان بسیاری هستند که ظاهری طبیعی دارند و رشد جسمانی، قد و وزن شان حاکی از طبیعی بودن آنها است. معمولاً هوش کم و بینشی معمولی دارند. به خوبی صحبت می کنند و مانند سایر کودکان بازی می کنند و مانند سایر همسالان خود با دیگران ارتباط برقرار می کنند. در خانه نیز کارهایی را که والدین به عهده آنها می گذارند، به خوبی انجام می دهند و از رفتار عادی برخوردار هستند. اما زمانی که وارد مدرسه می شوند و باید خواندن و نوشتن و حساب کردن یاد بگیرند دچار مشکلاتی جدی می شوند.

این کودکان کم کم در می یابند که سایر کودکان از نظر درسی بهتر از آنها هستند و دچار احساس حقارت می شوند و کم کم از درس و مدرسه دچار بیزاری می شوند. این کودکان دچار اختلال یادگیری شده اند. در این بین والدین این کودکان که از دلایل ناتوانی یادگیری آنها (اختلال یادگیری) بی اطلاع می باشند، با فشارهایی که به کودک وارد می کنند، این دشواری را چند برابر می کنند.
 

به طور کلی، اختلال یادگیری، به صورت های مختلفی در بزرگسالان و کودکان بروز پیدا می کند. نقص در خواندن کلمات، نمونه ای از اشکال این اختلال می باشد. بر این اساس، شخص کلمات را به دشواری، با تردید، غلط و با صدای آهسته می خواند. همچنین این دسته افراد در هجی کردن کلمات نیز با مشکل روبرو هستند. نقص در درک معانی، شکل دیگری از ناتوانی یادگیری محسوب می شود.

در این حالت، فرد با معانی و مفهوم متن خوانده شده مشکل پیدا می کند. از دیگر اشکال این اختلال می توان به نقص در نوشتن اشاره نمود. بر این اساس، شخص در نوشتن مرتکب اشتباه در علامت گذاری ها و اشتباهات گرامری زیادی می شود. اختلال در یادگیری ریاضی، نمونه دیگری از اختلال یادگیری بوده که فرد با محاسبه اعداد، اطلاعات رقمی و قواعد اعداد و ارقام به مشکل بر می خورد. به عنوان مثال، درک فرد از بزرگی اعداد ضعیف بوده یا در محاسبه اعداد دچار سردرگمی می شود.

افراد دارای ناتوانی یادگیری، حتی با وجود کمک دیگران، در فراگیری مهارت های تحصیلی با مشکلات عدیده ای مواجه می باشند. لازم به ذکر است که چنانچه این نشانه ها برای مدت زمانی در حدود 6 ماه تداوم داشته باشد، عنوان اختلالات یادگیری بر فرد اطلاق می شود. بر این اساس، توانایی های تحصیلی و درسی فرد در یک یا چند درس، در مقایسه با سن تقویمی او کمتر بوده و سبب ایجاد اختلال در فعالیت های زندگی روزمره فرد می شود.
 

•    کودک ممکن است دچار مشکلاتی در مهارت های گوش کردن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن، استدلال کردن داشته باشد.
•    این نارسایی در یادگیری ممکن است همراه با شرایطی از قبیل عوامل اجتماعی– محیطی و اختلالات توجهی باشد.
•    نارسایی ممکن است حالت ذاتی داشته باشد و گمان می رود این نقص از اختلالی در نظام عصبی مرکزی ناشی شود.
 

1. بیش فعالی: کودکان مبتلا به بیش فعالی در سنین پایین همیشه در حال جنبیدن هستند و در هیچ کجا آرام و قرار ندارند و رفتارهای غیر قابل پیش بینی از خودشان نشان می دهند.

2. کم فعالی: برخی از این کودکان به طور غیر طبیعی فعالیت های حرکتی محدودی دارند و بیش از حد آرام و بی حال هستند.

3. ناهماهنگی: این نوع کودکان در فعالیت هایی مانند دویدن، پریدن، جست و خیز کردن و مانند آن مشکل دارند. نوع راه رفتن شان خشک و بی روح است و در فعالیت هایی که نیاز به حرکات ظریف دارند مانند نوشتن و نقاشی کردن نیز دارای ضعف هستند.

4. تکرار: در این نوع از اختلال تقریباً در تمام رفتارهایی مانند صحبت کردن، نوشتن، خواندن، ترسیم کردن و اشاره کردن تکرار وجود دارد.
 

کودکان دارای این اختلال یادگیری در بازی کردن با کودکان دیگر از خود ناتوانی نشان می دهند و اغلب اوقات در اثر ناکامی های ناشی از ارتباط با دیگر کودکان، رفتارهای مداخله گر دارند.
 

اختلالاتی هستند مانند عدم ایجاد اشکال هندسی، تشخیص متن و زمینه، حروف وارونه و واژگون و امثال آن می باشد. افراد دارای این اختلال یادگیری در مواردی مانند اختلال در ادراک بینایی، عدم تشخیص تن صداها یعنی اختلال در ادراک شنوایی، نشانه اختلال در ادراک لمسی و اشکال در هماهنگی و اختلال در ادراک تعادل مشکل دارند.
 

نماد سازی از پیشرفته ترین توانایی های ذهنی است که در آن مغز ادراکات، حافظه و حالت های وابسته به آنها را برای بدست آوردن مهارت های یادگیری به صورت یکپارچه در آورده و از آن ها یک زنجیره فکری می سازد. کودکان دارای این اختلال یادگیری در نمادسازی مشکل دارند.
 

برای موفق شدن در یادگیری کودک باید بتواند توجه کردن به یک موضوع معین را یاد بگیرد. به همین ترتیب در موقعیت های مناسب توانایی جدا کردن توجه از یک موضوع و پرداختن به یک موضوع دیگر را داشته باشد. عدم توفیق در این موضوع نوعی اختلال یادگیری است.

انواع اختلالات توجه عبارتند از:
• عدم توجه
• توجه بیش از اندازه
• اختلالات حافظه
• اختلالات زبانی
 

اختلال یادگیری، به عنوان نمونه ای از اختلالات عصبی رشدی، منشأ آن در بسیاری مواقع به عوامل زیستی بر می گردد. بر این اساس، عوامل ژنتیکی در بروز این اختلال به میزان چشمگیری تاثیر دارد. افرادی که در خواندن و نوشتن با مشکل مواجه هستند، به احتمال بسیار بالایی، این اختلال، از طریق ژن ها و به وسیله خویشاوندان درجه اول به آنها انتقال پیدا کرده است. بنابراین سابقه خانوادگی، در این زمینه بسیار تاثیر گذار و مؤثر می باشد.

عوامل مرتبط با قبل از تولد نظیر عدم تناسب نوع خون مادر با جنین، قرار گرفتن در برابر اشعه، قرار گرفتن مادر در معرض نیکوتین و استفاده از دارو، از دیگر عوامل مربوط به این اختلال می باشد. از دیگر علل بروز اختلال یادگیری می توان عوامل مربوط به هنگام تولد را عنوان نمود. تولد زودرس، آسیب وارده به سر و کم وزنی هنگام تولد، در زمره این عوامل قرار دارد. همچنین نقش و تاثیر عوامل مرتبط بعد از تولد را هم نمی توان نادیده گرفت. محرومیت های محیطی و نارسایی های تغذیه ای، از این دسته عوامل به شمار می آیند.

کاهش اعتماد به نفس، اجتناب از تحصیل در سطوح بالاتر، افزایش احتمال ترک تحصیل و عدم پیشرفت تحصیلی، بخشی از تبعات نامطلوب اختلال یادگیری محسوب می شود. همچنین این اختلال در ابعاد اجتماعی و شغلی نیز می تواند منجر به بروز نشانه های افسردگی، درآمد پایین و بیکاری گردد.

تحقیقات اولیه نشان دهنده این است که پسرها بیشتر از دخترها در معرض نارسایی های ویژه قرار می گیرند. اگر فکر می کنید خودتان یا نزدیکان تان دچار اختلالات یادگیری شده اید، برای مشاوره با مشاوران روانشناس نیاز نیست به صورت حضوری به مراکز مشاوره روانشناسی و روانشناسان مراجعه کنید. کافیست در خانه و از طریق تلفن ثابت با مشاوران ما تماس بگیرید.
 

لازم به ذکر است که اختلال یادگیری، یک نمونه از اختلالات دائمی به شمار می آید. با این وجود با مداخله و تشخیص به موقع می توان بسیاری از مهارت ها و توانایی های کودک را به میزان چشمگیری تقویت نمود. ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که شناسایی کودکان دارای اختلالات یادگیری در دوران پیش از دبستان، شانس احتمال درمان اختلال آنها را به میزان قابل توجهی بالا می برد.

در این زمینه باید خاطر نشان نمود که با افزایش سن کودکان شدت اختلالات یادگیری نیز با کاهش روبرو می شود. همچنین اختلالات یادگیری در پسران بیشتر از دختران به چشم می خورد. ناگفته نماند که برای درمان اختلال یادگیری، مراجعه به درمانگران و روانشناسان حاذق و باتجربه، کمک بسیار شایانی می نماید. بازی درمانی، آموزش چند رسانه ای و روش شناختی رفتاری، از راهکارهای درمانی مؤثر در این زمینه محسوب می شوند.

منبع: مرکز مشاوره رهیاب - مهرداد ابراهیمی