آنچه باید درباره تغذیه کودکان دو تا شش سال بدانید (بخش دوم)

چکیده: در قسمت اول این مقاله به اهمیت تنظیم برنامه غذایی کودک در سه وعده اصلی و دو میان­وعده که شامل گروه­های اصلی موادغذایی نیز شود اشاره کردیم. در ادامه به سایر نکات مهم در تغذیه کودکان دو تا شش سال می­پردازیم. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1290 / زمان تقریبی مطالعه 6 دقیقه

آموزش آداب غذا خوردن به فرزندتان از مهم‌ترین مسائلی است که باید در اولویت قرار دهید؛ چراکه تا زمانی که آن‌ها رفتارهای صحیح سر میز نشستن را در خانه تمرین نکنند، نمی‌توان از آن‌ها انتظار داشت تا در مهمانی یا رستوران رفتار درستی داشته باشند. برای دست‌یابی به این مهم، به راهکارهای زیر توجه کنید:
* باید کودکان خود را عادت دهید که در زمان وعده‌های اصلی غذایی، سر سفره یا میز بنشینند و غذایی را که دوست دارند برای خود انتخاب کنند و بخورند. ازاین‌رو ضروری است که تمام اعضای خانواده‌تان سر میز یا سفره حضورداشته باشند و در طی مدت غذا خوردن، از تماشای تلویزیون، پاسخ دادن به تلفن و مطالعه روزنامه و کتاب خودداری نمایید.

* همان‌طور که در قسمت اول این مقاله اشاره کردیم، عادت به نظم در غذا خوردن و سر سفره کنار اعضای خانواده نشستن، بسیار مهم‌تر از نوع غذایی است که کودک می‌خورد؛ بنابراین قاشق به دست، دور اتاق دنبال فرزندتان ندوید؛ این روش بدترین نوع تغذیه کودکان است.[1]
* یک رستوران خانگی ترتیب دهید؛ به این صورت که یک منوی غذایی متشکل از پیش‌غذاها، غذاهای اصلی و سالاد فصل ترتیب دهید. پدر خانواده پیش‌خدمت و مادر خانواده سرآشپز است و فرزندان مهمانان این رستوران خانگی هستند. در این موقعیت می‌توانید بسیاری از آداب غذایی از شستشوی دست‌ها قبل از آمدن بر سر میز، استفاده صحیح از قاشق، چنگال و چاقو برای غذا تا استفاده از دستمال برای تمیز کردن صورت را به کودکان خود آموزش دهید. این رستوران خانگی فضای آموزشی شاد و مفرحی برای خانواده شما فراهم می‌کند؛ به صورتی که بعد از مدتی، اقوام و دوستان شما از رفتار مبادی‌آداب فرزندان شما در هنگام غذا خوردن تعجب خواهند کرد.

* شما الگوی فرزندانتان در طول زندگی‌شان هستید؛ فرزندان شما همچون یک دوربین فیلم‌برداری، تمام حرکات و رفتارهای شمارا ثبت و ضبط می‌کنند؛ درواقع اغلب از رفتار شما الگو می‌گیرند نه از امرونهی‌های شما.[2]
* کودکان در سنین دو تا شش‌سالگی، برای نحوه غذا خوردن ابتدا والدین و سپس کودکان هم‌سن‌وسال خود را الگو قرار می‌دهند. به‌این‌ترتیب رفتار غذا خوردن والدین، در حضور کودکان تأثیر عمیقی بر رفتار غذا خوردن کودکان دارد.[3]
* ازآنجایی‌که نقش مؤثری در ایجاد عادات غذایی فرزندان خود ایفا می‌کنید؛ بنابراین می‌توانید الگوی مناسبی برای غذا خوردن فرزندان خود باشید؛ وقتی با رفتارهای خود بر سر سفره نشان دهید که همه غذاها لذیذ، مهم و ارزشمند هستند، فرزندان شما نیز می‌آموزند که با میل و لذت غذا بخورند. از سوی دیگر، اگر سر میز غذا، بی‌عیب و نقص رفتار کنید، می‌توانید از کودکان خود نیز انتظار داشته باشید که به همین صورت عمل کنند؛ داشتن عادت‌هایی مثل با آرامش غذا خوردن، سکوت در هنگام غذا خوردن و به‌اندازه کافی خوردن ازجمله عادت‌های رفتاری خوب محسوب می‌شود.
* اگر شما همیشه در رژیم لاغری باشید یا وقتی غذایی را دوست نداشته باشید آن را بیان کنید یا از خوردن غذا خودداری کرده و اخم کنید، تبدیل به الگوهای رفتاری نامناسبی برای فرزندان خود می‌شوید؛ به‌نحوی‌که کودک شما این رفتارها[4] را تقلید می‌کند و یاد می‌گیرد که آن غذا را مصرف نکند. بنابراین مراقب گفتار و رفتار خودتان باشید.[5]
* درنتیجه نقش الگویی والدین، به‌عنوان تأثیرگذارترین افراد بر رفتارهای کودکان، در ایجاد عادات غذایی خوب و پرهیز از الگوهای غلط غذایی، نقش مهمی در یادگیری الگوهای صحیح مصرف غذا از طرف کودک و درنتیجه عدم ابتلای وی به اختلالات تغذیه‌ای دارد.[6]

اگر شما نیز جزو آن دسته از والدینی هستید که انتظار دارید فرزند شما همیشه غذاهای مقوی و یکنواختی مصرف کند در اشتباه به سر می‌برید؛ چراکه ممکن است آن غذاها ازنظر ظاهر، شکل، رنگ یا طعم موردقبول کودک شما نباشد و از خوردن آن‌ها امتناع کند. همچنین او مانند یک بزرگ‌سال درک کافی درباره مواد غذایی موردنیاز بدن خود ندارد. درصورتی‌که کودک شما علاقه کافی برای خوردن بعضی از غذاها را ندارد به نکات زیر توجه کنید:
* چرا فکر می‌کنید کودک شما باید گوشت یا مرغ را تنها به‌صورت آب پز شده بخورد؟ سعی کنید روش‌های مختلف طبخ مواد غذایی را امتحان کنید تا کودک بامزه‌ها و طعم‌های جدید آشنا شود؛ تهیه یک کتاب جامع آشپزی یا نصب برنامه آشپزی بر تبلت تان، شمارا در این امر کمک می‌کند.
* برای خوش‌رنگ و لعاب کردن غذای فرزندتان، خلاقیت به خرج دهید؛ می‌توانید با استفاده از میوه‌ها و سبزی‌های فصل، بشقاب وی را تزیین کنید یا ماست‌های میوه‌ای درست کنید.
* کودکان بیشتر به رویه غذایشان توجه دارند، پس مواد غذایی مغذی موردعلاقه کودک خود را، روی غذاهایی که کمتر موردعلاقه او هستند، بریزید؛ این روش دست شمارا برای تغذیه کودک باز می‌گذارد[7].
* از آنجایی‌که ظاهر غذا از اهمیت زیادی برخوردار است، بهتر است از بشقاب‌های عروسکی و رنگارنگ به همراه قاشق‌های فانتزی برای کودک خود استفاده کنید.
* فرزند شما به فروبردن ساندویچ یا غذای خود در چاشنی‌های خوشمزه و خوش‌رنگ علاقه دارد؛ بنابراین شما می‌توانید انواع چاشنی‌های خوب مثل سس سویا، سس بشامل، کره بادام‌زمینی، پنیر خامه‌ای و حتی ماست ساده یا میوه‌ای را در کنارغذای فرزندتان امتحان کنید.
* درصورتی‌که با انجام کارهای فوق، بازهم علاقه‌ای به خوردن نشان نداد، چند روزی از دادن آن غذا صرف‌نظر کرده و مجدداً به برنامه غذایی کودک اضافه نمایید. همچنین می‌توانید با مشاور تغذیه مشورت کنید و از جانشین‌های آن ماده غذایی استفاده کنید.
 

 

[1]. عباس عطاردی، اختلالات تغذیه‌ای (مشکلات رفتاری تغذیه در کودکان)، نشر قطره، چاپ اول، 1387، ص 15.

[2]. عباس عطاردی، همان، 27.

[3]. عباس عطاردی، همان، ص 33.

[4]. دامنه این رفتارها بسیار گسترده است؛ از جدا کردن برخی مواد از غذا، خوردن قسمت‌های خاصی از یک ماده غذایی، زیرورو کردن غذا، جست‌وجو در ظرف غذا تا ایرادگیری از غذا، همه و همه رفتارهای ناپسندی است که کودک در وهله اول از والدین خود می‌آموزد.

[5]. علی‌اکبر حق ویسی و دیگران، درباره تغذیه کودکان چه می‌دانید؟ قم، انتشارات اندیشه ماندگار، 1394، ص 12.

[6]. علی‌اکبر رهنما، بی‌اشتهایی عصبی در کودکان و راه‌های درمان آن، مجله پیوند، شماره ۱۸۹ و ۱۹۰ و ۱۹۱، سال 1374، ص 688.

[7]. میشل کندی، غذا خوردن کودک، مترجم حسنا شم بیاتی، انتشارات شفق، چاپ اول، 1386، ص 61.

 

اکبر رهنما، بی‌اشتهایی عصبی در کودکان و راه‌های درمان آن، مجله پیوند شماره ۱۸۹ و ۱۹۰ و ۱۹۱، 1374.
علی‌اکبر حق ویسی و دیگران، درباره تغذیه کودکان چه می‌دانید؟ قم، انتشارات اندیشه ماندگار، 1394.
علی‌اکبر حق ویسی و دیگران، بی‌اشتهایی کودک و راه‌های مقابله با آن، قم، انتشارات اندیشه ماندگار، 1394.
عطاردی، عباس؛ اختلالات تغذیه‌ای (مشکلات رفتاری تغذیه در کودکان)، نشر قطره، چاپ اول، 1387.
وحید عرفانی، اهمیت تغذیه سالم برای سلامتی قلب کودک، ماهنامه کودک، شماره 141، فروردین 1397.
میشل کندی، غذا خوردن کودک، مترجم حسنا شم بیاتی، انتشارات شفق، چاپ اول، 1386.
 
 

بیشتر بخوانید:
تغذیه طبیعی در کودکان چه ویژگی‌هایی دارد؟ (از بدو تولد تا دوسالگی).
راهکارهایی در مواجهه با غذا نخوردن کودک خردسال.
تغذیه کودکان را جدی بگیرید.