فداکاری زنان

فداکاری، یعنی کمک کردن ایثارگرانه به افراد نیازمند بدون اینکه انتظار پاداشی در آن وجود داشته باشد. تحقیقات درباره کودکان و بزرگسالان نشان دهنده شباهت های جنسیتی در این زمینه است (ایزنبرگ و همکاران، ۱۹۹۶). برای نمونه، فراتحلیل ۱۸۲ مقایسه جنسیتی نشان دهنده شباهت های جنسیتی در این زمینه است، اگرچه در مورد کارهایی که از نظر جسمی خطرناک یا مستلزم کاردانی در حوزه های کلیشه ای «مردانه» هستند، مردها معمولا کمک کننده ترند (هامیلتون، ۲۰۰۱).
 

سلوین بیکر و آلیس ایگلی (۲۰۰۴) در مقاله ای جدید، کمک کردن در موقعیت های خطرناک را بررسی کردند. مخصوصا محققان به مطالعه کارهای قهرمانانه پرداختند و آن را به خطر انداختن زندگی خود برای آسایش دیگران تعریف کردند؛ برای نمونه، فهرست دریافت کنندگان مدال قهرمانی کارنجی را بررسی کردند. این جایزه در ایالات متحده آمریکا و کانادا به کسانی داده می شود که زندگی خود را برای نجات زندگی دیگران به خطر انداخته اند. پیکر و ایگلی دریافتند که ۹ درصد این افراد زن بوده اند، اما در کارهایی که خطراتش کمتر بود و نیاز به ریسک نداشت، بیشتر افراد زن بودند؛ برای نمونه، ۷۵ درصد اهداکنندگان کلیه زن بودند و به عبارت دیگر، زنان بیشتر از مردان احتمال دارد برای نجات زندگی دیگران، درد و مشکلات بالقوه جراحی را بپذیرند (ماتلین، ۲۰۰۸، ص۱۹۱).
 

 ایگلی و همکارانش (۲۰۰۰، ص۱۰۶۹-۱۰۷۸) معتقدند که نوع تفاوت های جنسیتی در کمک کردن را می توان با توجه به نقش های اجتماعی توضیح داد. نقش اجتماعی به انتظارات مشترک فرهنگی در مورد رفتار گروهی از افراد که در طبقه اجتماعی خاصی قرار می گیرند، اشاره دارد، مردان معمولا از نظر جسمی بزرگتر و نیرومندتر از زنان هستند؛ در نتیجه، بیشتر احتمال دارد کارهایی را انجام دهند که به این ویژگی های فیزیکی نیازمند است، مانند نجات فرد از سقوط، دلاوری های آنها نیز بیشتر در معرض دید مردم است.
 

در مقابل، توصیف نقش اجتماعی نشان می دهد که نقش اجتماعی محول شده به زنان تا حدودی مبتنی بر به دنیا آوردن کودک است و بنابراین، بیشتر احتمال دارد که از کودکان مراقبت کنند و در خانه بمانند. نوع از خودگذشتگی آنها نیز کمتر احتمال دارد نیازمند توانایی فیزیکی باشد و به احتمال زیاد بیشتر در خفا رخ می دهد. به طور خلاصه، زنان و مردان، هر دو، می توانند قهرمان باشند، اما قهرمانی های آنها تا حدودی با هم تفاوت دارد. ایگلی و کراولی در مطالعات و تحقیقات خودشان دریافتند که مردان و زنان متناسب با نقش های اجتماعی خودشان به ایفای نقش می پردازند، از این رو، گرایش مردان به کمک کردن به خصوص وقتی برجسته تر می شود که موقعیت خطری را در برداشته باشد. گرایش به کمک نیز وقتی که کمک کردن توسط دیگران مورد مشاهده قرار می گیرد، قوی تر می شود (در مقایسه با وقتی که شخصی که نیاز به کمک دارد و فرد مشارکت کننده در پژوهش تنها باشد). رفتار کمک کردن که خطری را در بردارد و جمعیت تماشاچی نیز حضور دارد، ظرفیت بیشتری برای قهرمانی دارد و این نوع کمک کردن بخشی از نقش مردانه است (هاید، ۲۰۱۳، ص ۷۶). البته ایرادی که به کراولی وارد است این است که کمتر به موقعیت هایی پرداخته اند که زنان در آن موقعیت ها مانند  پرستاری از کودک و... به کمک های دراز مدت می پردازند؛ از این رو، می توان ادعا کرد که زنان به دلیل ویژگی های عاطفی بیشتر، تمایل زیادی به یاری دارند و تحقیقات انجام شده نتوانسته اند که شرایط مختلفی که زن و مرد در آن واقع می شوند را گزارش کنند.
در آموزه های دینی توجه جدی به توانایی های زن و مرد در نقش های مراقبتی شده است. برای نمونه، دفاع، جهاد و مراقبت از مرزها از عهده زنان برداشته شده و در مقابل، نقش مراقبت از امنیت روانی خانواده و به ویژه همسر به زنان واگذار شده و این امر متناسب با توانمندی و روحیات زنان نیز است.[1]

---

 

بیشتربخوانید:
جهاد زن (داستان)
وظایف اساسی زن در خانه چیست؟
وظایف زن نسبت به شوهر
مدیریت خانه به عهده زن است
وظیفه اصلی زن در خانواده و جامعه