خانواده موفق یعنی تپیدن یک قلب در سینه همه اعضای آن، یعنی روحی مشترک در چندین کالبد که باعث می شود همگام و همراه یکدیگر به سمت کمال، ره بپیمایند.
مقدمه
یکی از موضوعاتی که بسیار حائز اهمیت است و مورد توجه دین قرار گرفته، بحث خانواده است. خانواده، خشت بنای اجتماع است.
اگر خانواده ها سالم و استوار باشند، میتوان به داشتن جامعه ای سالم تر نیز امیدوار بود. در این مقاله سعی دارم تا خانواده را به دو دسته تقسیم کنم و به اختصار درباره هر کدام صحبت کنم.
اصولا، خلقت انسانها به صورت جفت جفت است و فطرت انسان به گونه ای است که به دنبال یافتن زوج برای خودشان میگردند. به چند مورد از آیات قرآن که به همین موضوع مرتبط است، اشاره میکنیم.
وَخَلَقْنَاکُمْ أَزْوَاجًا(1)
ما شما را جفت جفت آفریدیم.
وَاللَّهُ خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَکُمْ أَزْوَاجًا (2)
خداوند شما را از خاک و سپس از نطفه آفرید و شما را جفت جفت گردانید.
فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَعَلَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا وَمِنَ الْأَنْعَامِ أَزْوَاجًا یَذْرَؤُکُمْ فِیهِ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَهُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیر(3)
خداوند، آفریدگار آسمان ها و زمین است و برای شما از جنس خودتان جفت های قرار داده و برای چارپایان نیز از جنس خودشان جفت های آفریده است. این جفت قرار دادن، وسیله تکثیر نسل های شماست و هیچ چیز مانند خدا نیست.
با توجه به این آیات نورانی، پی میبریم که انسانها نیازمند زوج هستند تا به تکامل برسند. با پیوندی که بین زن و مرد بوجود میآید، خانواده تشکیل میشود. خانواده به دوقسم، موفق و مضر تقسیم میشود.
اگر خانواده ها سالم و استوار باشند، میتوان به داشتن جامعه ای سالم تر نیز امیدوار بود. در این مقاله سعی دارم تا خانواده را به دو دسته تقسیم کنم و به اختصار درباره هر کدام صحبت کنم.
اصولا، خلقت انسانها به صورت جفت جفت است و فطرت انسان به گونه ای است که به دنبال یافتن زوج برای خودشان میگردند. به چند مورد از آیات قرآن که به همین موضوع مرتبط است، اشاره میکنیم.
وَخَلَقْنَاکُمْ أَزْوَاجًا(1)
ما شما را جفت جفت آفریدیم.
وَاللَّهُ خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَکُمْ أَزْوَاجًا (2)
خداوند شما را از خاک و سپس از نطفه آفرید و شما را جفت جفت گردانید.
فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَعَلَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا وَمِنَ الْأَنْعَامِ أَزْوَاجًا یَذْرَؤُکُمْ فِیهِ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَهُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیر(3)
خداوند، آفریدگار آسمان ها و زمین است و برای شما از جنس خودتان جفت های قرار داده و برای چارپایان نیز از جنس خودشان جفت های آفریده است. این جفت قرار دادن، وسیله تکثیر نسل های شماست و هیچ چیز مانند خدا نیست.
با توجه به این آیات نورانی، پی میبریم که انسانها نیازمند زوج هستند تا به تکامل برسند. با پیوندی که بین زن و مرد بوجود میآید، خانواده تشکیل میشود. خانواده به دوقسم، موفق و مضر تقسیم میشود.
1.خانواده موفق
خانواده موفق یعنی تپیدن یک قلب در سینه همه اعضای آن، یعنی روحی مشترک در چندین کالبد که باعث می شود همگام و همراه یکدیگر به سمت کمال، ره بپیمایند. در این خانواده، وحدت، هماهنگی و انسجام اهمیت بسیار دارد، تفرقه جایی ندارد و کار ها با شور و مشورت سرانجام می گیرند.
کوشش مصلحان جامعه_مخصوصا پیامبران خدا_ این بوده است که نظام خانواده، یک نظام مستحکم و پایدار باشد و هیچ عاملی نتواند این کانون سعادت را متلاشی گرداند. (4)
وقتی خانواده موفق باشد و مسیر پیشرفت و ترقی را بداند، سعی میکند تا خود و خانوده اش را از آفات اجتماعی دور کند و خودش هم کاری نمیکند تا اجتماع را آلوده بسازد. اینکه عرض می کنیم خانوده خوب، زمینه ساز اجتماع خوب است بخاطر همین موضوع است.
نکته: خانواده موفق از نظر اسلام از هر مشکل و اختلافی مصون نیست، ولی در اختلاف ها حریم ها شکسته نمی شود و افراد پس از فرو نشستن هیجانات، به دنبال حل مشکل و حتی اصلاح و جبران ضعف ها و رفتارهای نامناسب خود هستند.و کاری نمیکنند تا جامعه را متضرر کنند.
کوشش مصلحان جامعه_مخصوصا پیامبران خدا_ این بوده است که نظام خانواده، یک نظام مستحکم و پایدار باشد و هیچ عاملی نتواند این کانون سعادت را متلاشی گرداند. (4)
وقتی خانواده موفق باشد و مسیر پیشرفت و ترقی را بداند، سعی میکند تا خود و خانوده اش را از آفات اجتماعی دور کند و خودش هم کاری نمیکند تا اجتماع را آلوده بسازد. اینکه عرض می کنیم خانوده خوب، زمینه ساز اجتماع خوب است بخاطر همین موضوع است.
نکته: خانواده موفق از نظر اسلام از هر مشکل و اختلافی مصون نیست، ولی در اختلاف ها حریم ها شکسته نمی شود و افراد پس از فرو نشستن هیجانات، به دنبال حل مشکل و حتی اصلاح و جبران ضعف ها و رفتارهای نامناسب خود هستند.و کاری نمیکنند تا جامعه را متضرر کنند.
معیار قرآنی خانواده موفق
معیار قرآنی خانواده های موفق در آیه ۲۱ سوره روم ذکر شده است که می فرماید: « وَمِنْ آیَاتِهِ أَن خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْکُنُواْ إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِى ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ (5)
و از نشانه هاى او آن است که از جنس خودتان همسرانى براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و میان شما و همسران تان علاقه ى شدید و رحمت قرار داد؛ بى شک در این (نعمت الهى،) براى گروهى که مى اندیشند نشانه هاى قطعى است.
توجه: با پیشرفته شدن جهان، انتظار میرفت که خانواده و جامعه از استحکام بیشتری برخوردار باشند اما قضیه برعکس شده و مشکلات خانوادگی و اجتماعی چند برابر شده.
و از نشانه هاى او آن است که از جنس خودتان همسرانى براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و میان شما و همسران تان علاقه ى شدید و رحمت قرار داد؛ بى شک در این (نعمت الهى،) براى گروهى که مى اندیشند نشانه هاى قطعى است.
توجه: با پیشرفته شدن جهان، انتظار میرفت که خانواده و جامعه از استحکام بیشتری برخوردار باشند اما قضیه برعکس شده و مشکلات خانوادگی و اجتماعی چند برابر شده.
2. خانواده مضر
با توجه به اینکه خانواده تاثیر فوق العاده ای بر جامعه دارد، یک سری از خانواده ها هستند که با بی تدبیری و ناهنجاری های خودشان به جامعه آسیب میرسانند و سودی برای جامعه ندارند.
مثلا؛ با تربیت نکردن فرزند سالم، جامعه را در خطر قرار میدهند. و یا با ناسازگاری بین زوجین و منجر به طلاق شدن باری بر دوش جامعه میگذارند و بسیاری از کارهای دیگر که سبب سلب آرامش از جامعه میشود.
نکته: زندگی دارای فراز و نشیب های زیادی است که برای خود فرد و جامعه، سازنده است. به شرطی که بتوانند به خوبی از آن استفاده کنند، اما خانواده مضر در همان ابتدا از سختی های زندگی شکایت میکنند و کانون خانواده را از بین میبرند.
یادآوری: در همه خانواده ها مشکل و سختی وجود دارد، بیشتر خانواده ها با یکدیگر اختلاف دارند، اما نحوه برخورد و کنار اومدن با این مشکلات است که خانواده را به دو قسم موفق و مضر تقسیم بندی میکند.
محیط خانواده، نباید محیط قلدری و حاکمیت مطلق مرد یا زن باشد. باید هر کس بتواند در برابر نقطه ضعف های دیگری اظهار نظر و انتفاد و اعتراض کند و دیگری نیز حق دفاع داشته باشد؛ اما هر دو باید توجه داشته باشند که این را مقدمه درگیری ها و انتقامجویی های طولانی قرار ندهند، بلکه زمینه سازتفاهم ها و آشتی های بهتر و عمیق تر و همه جانبه تر باشد.
خانواده، با دارا بودن پیشینهای به قدمت آفرینش، طبیعیترین نهاد و واحد بنیادین اجتماع است که زندگی اجتماعی از آنجا آغاز میشود و اصلیترین کانون آرامش، تعادل و شکلگیری شخصیت انسانها و نخستین وسیله انتقال مناسب فرهنگ به شمار میآید، سعی کنید تا بتوانید خانواده موفق باشید.
مثلا؛ با تربیت نکردن فرزند سالم، جامعه را در خطر قرار میدهند. و یا با ناسازگاری بین زوجین و منجر به طلاق شدن باری بر دوش جامعه میگذارند و بسیاری از کارهای دیگر که سبب سلب آرامش از جامعه میشود.
نکته: زندگی دارای فراز و نشیب های زیادی است که برای خود فرد و جامعه، سازنده است. به شرطی که بتوانند به خوبی از آن استفاده کنند، اما خانواده مضر در همان ابتدا از سختی های زندگی شکایت میکنند و کانون خانواده را از بین میبرند.
یادآوری: در همه خانواده ها مشکل و سختی وجود دارد، بیشتر خانواده ها با یکدیگر اختلاف دارند، اما نحوه برخورد و کنار اومدن با این مشکلات است که خانواده را به دو قسم موفق و مضر تقسیم بندی میکند.
محیط خانواده، نباید محیط قلدری و حاکمیت مطلق مرد یا زن باشد. باید هر کس بتواند در برابر نقطه ضعف های دیگری اظهار نظر و انتفاد و اعتراض کند و دیگری نیز حق دفاع داشته باشد؛ اما هر دو باید توجه داشته باشند که این را مقدمه درگیری ها و انتقامجویی های طولانی قرار ندهند، بلکه زمینه سازتفاهم ها و آشتی های بهتر و عمیق تر و همه جانبه تر باشد.
خانواده، با دارا بودن پیشینهای به قدمت آفرینش، طبیعیترین نهاد و واحد بنیادین اجتماع است که زندگی اجتماعی از آنجا آغاز میشود و اصلیترین کانون آرامش، تعادل و شکلگیری شخصیت انسانها و نخستین وسیله انتقال مناسب فرهنگ به شمار میآید، سعی کنید تا بتوانید خانواده موفق باشید.
سجاد رستمی چورتی
پی نوشت
[1] قرآن کریم، سوره نبا، آیه 8.
[2] قرآن کریم، سوره فاطر، آیه 11.
[3] قرآن کریم، سوره شوری، آیه 11.
[4] احمد بهشتی، خانواده در قرآن، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ نهم 1386، صفحه 33.
[5] قرآن کریم، سوره روم، آیه 21.