تاسیسات فردو به دلیل قرارگیری در زیرزمین از امنیت بسیار بالایی برخوردار بوده و در مقابل حملات مختلف مقاوم است. فردو که پیش از برجام محل غنی‌سازی ۲۰ درصدی کشور بود، برای احترام به روستایی به همین نام، نام‌گذاری شد. روستایی که در جنوب استان قم قرار گرفته و بیشترین شهید را در طول هشت سال دفاع مقدس تقدیم نظام و انقلاب کرده است.
ورود به فردو
در بدو ورود به سایت فردو ترتیبات امنیتی بالای آن نشان می‌دهد که مسئولان سازمان انرژی اتمی کنترل‌های حداکثری را در این مرکز اعمال می‌کنند.همین کنترل‌ها را می‌توان عامل کشف رد مواد مشکوک در وسایل یکی از بازرسان آژانس انرژی اتمی و اخراج وی از کشور در دو هفته قبل دانست.
آنچه در بدو ورود به فردو جالب توجه بود، عمق بسیار زیاد محل قرارگیری این سایت در زیر زمین بود که تاکنون و به‌رغم تخمین‌های مکرر هنوز عدد رسمی برای آن ذکر نشده تا معمای آن همچنان ذهن جبهه استکبار را مشغول خود سازد.
فردو از لحاظ پدافند عامل و غیرعامل در بالاترین سطح است
دیوارهای بتنی، درب‌های فولادی و پدافند مناسب عامل و غیرعامل این مرکز سبب شده است تا آن را از هرگونه حمله نظامی و خرابکاری مصون بدارد.چرخش سانتریفیوژها در سایت فردو هر چند نشان‌دهنده بدعهدی غربی‌ها به تعهدات برجامی است ولی حس اقتدار ملی را که ناشی از همت برخی از جوانان و متخصصان کشور بوده که با تلاش خود و تحت شدیدترین تحریم‌ها آنها را ساخته‌اند، برمی‌انگیزد.
بخشی از این بازدید به این شرح است:
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در ابتدای بازدید با مهم معرفی کردن سایت فردو اعلام کرد: فردو محکم و نفوذ ناپذیر است و ساخت آن و همچنین اقداماتی که در آن انجام می گرفت، موجب شد تا سر و صدای زیادی در جهان برپا کند.
فردو پیش از برجام محل غنی‌سازی ۲۰ درصد بود
وی ادامه داد: پیش از برجام تولید اورانیوم ۲۰ درصدی کشور در این سایت انجام می گرفت و در چارچوب برجام قرار بود تا ۱۵ سال مواد هسته‌ای به آن وارد نکنیم ولی با دستور رئیس جمهور در گام چهارم این سایت فعال شده و درحال غنی‌سازی است.معاون امور بین‌الملل سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: فردو فقط یک سایت غنی‌سازی صرف نبوده و اقدامات مطالعاتی چون تولید ایزوتوپ‌های پایدار، آزمایش مواد و خلا بخش دیگری از اقدامات در این مرکز است.
در استخراج ایزوتوپ پایدار در فردو توانسته ایم به مرحله ساخت زنجیره برسیم
کمالوندی با نشان دادن یک ماشین غنی‌سازی IR۱ جدید که با کمک روسیه طراحی و ساخته شده، افزود: دانش استخراج ایزوتوپ پایدار بسیار پیچیده است و ما با همکاری روس‌ها توانسته‌ایم مراحل مقدماتی و مطالعاتی را پشت سر گذاشته و به مرحله ساخت زنجیره برسیم.بخش دیگر بازدید سالن خوراک‌دهی و جمع‌آوری محصول بود که مدیر مجموعه فردو با توضیح بخش‌های مختلف آن به خبرنگاران گفت: ماده اولیه UF۶ از نطنز یا اصفهان به اینجا آمده و در محفظه گرم از حالت جامد به گاز تبدیل و به سانتریفیوژها تزریق می‌شود. در نهایت نیز در محفظه سرد، رسوبات خنک شده و محصول و پسماند استخراج و ذخیره می‌شود.
ظرفیت تاسیسات نطنز ۱7 برابر فردو است
وی ادامه داد: ظرفیت تاسیسات نطنز ۱۷ برابر فردو است و ما امیدواریم با آماده کردن فاز جدید تحقیق و توسعه در مرکز نطنز، سوخت پنج نیروگاه مانند بوشهر را آماده کنیم. (علی اکبر صالحی در روز ۱۳ آبان در مجتمع شهید احمدی روشن نطنز اعلام کرده بود به زودی یک واحد تحقیق و توسعه دیگر راه‌اندازی خواهد شد. اینجا بخوانید)مدیر مجموعه فردو با اشاره به دوربین‌های به رنگ آبی نصب شده در مرکز اضافه کرد: این دوربین‌ها متعلق به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده و به صورت فریم به فریم عکس می‌گیرد. نتایج آن نیز با حضور حفاظت ما بازبینی و در خود مرکز معدوم شده و اطلاعات آن به هیچ وجه خارج نمی‌شود.
وی بیان کرد: در حال حاضر ۱۰۴۴ ماشین در این مرکز موجود است که در حال چرخش، گازدهی و غنی‌سازی هستند. غنی‌سازی این ماشین‌ها بالای چهار درصد بوده و غنای آن توسط بازرسان آژانس ارزیابی می‌شود.
فردو برای غنی‌سازی ۲۰ درصد آماده است
مدیر مجموعه فردو با اشاره به اینکه آمادگی برای غنی‌سازی ۲۰ درصدی در این مرکز وجود دارد، خاطرنشان کرد: ماشین‌های غنی‌سازی در فردو در حال کار بوده و برخی نیز به زودی فعال می‌شوند و اورانیوم غنی‌شده را ذخیره می‌کنند.وی با اشاره به کار روی تولید ایزوتوپ‌های پایدار در این مرکز افزود: تمامی فعالیت‌ها در فردو بومی و به دست متخصصان داخلی انجام می‌گیرد. تنها با روس‌ها در زمینه ایزوتوپ‌های پایدار همکاری می‌کنیم.
مدیر فردو تصریح کرد: بحث تولید ایزوتوپ پایدار نیاز به دانش بسیار پیچیده‌تری دارد و ما پیش‌تر تجربه‌ای در این زمینه نداشتیم. با همکاری روس‌ها در حال طراحی زنجیره هستیم تا غنی‌سازی صنعتی را آغاز کنیم.
وی با تاکید بر اینکه با آغاز به کار فردو ۱۵ تا ۲۰ درصد به ظرفیت اورانیوم غنی‌سازی شده کشور اضافه می‌شود، گفت: ما پیش از این در حدود ۶ هزار سو ظرفیت غنی‌سازی داشتیم که در طی گام‌های چهارگانه، یک بار ۲۶۶۲ سو و اکنون نیز حدود یک هزار سو به ظرفیت غنی‌سازی کشور افزوده شده است. این افزایش در نهایت توان کشور را به ظرفیت بیش از ۹ هزار و ۵۰۰ سو رسانیده که این میزان تقریباً به ظرفیت قبل از برجام نزدیک شده است.
