بازی اروپا با برجام
شاید بتوان نوع رفتار اروپا در توافق هستهای موسوم به برجام را به عنوان مهمترین نمونه بدعهدی اروپا دانست. با وجود تمام پایبندیهای ایران به برجام که آژانس بینالمللی انرژی اتمی 15بار آن را تایید کرده آمریکا این توافق را ترک کرد. در واقع امتیازات حداقلی که در برجام پیش بینی شده بود توسط کشورهای غربی نقض شد. دونالد ترامپ از ابتدا علیه این توافق مواضع تندی گرفت و در نهایت از آن خارج شد. کشورهای اروپایی در ابتدا اعلام کردند که از برجام حمایت کرده و راههایی برای دور زدن تحریمها برای ایران فراهم خواهند کرد. نکته جالب این بود که کشورهای اروپایی هیچ تلاشی برای فشار بر آمریکا در جهت بازگشت به برجام و پایبندی به تعهدات برجام انجام ندادند. تلاشهای اروپا که با هدف اعلامی کمک به ایران صورت میگرفت. در ابتدا به طرح کانال ویژه مالی(SPV) منتهی شد و بعد از 9ماه وعده های پیاپی در نهایت، سازو کار اینستکس به عنوان بخشی از اس پی وی مطرح شد.اینستکس از همان ابتدا به عنوان یک سازوکار معیوب مطرح بود اما حتی کشورهای اروپایی این سازوکار ناقص را نیز اجرا نکردند. مهمترین ضعف اینستکس نیز در ابتدا این بود که بسیار دیر مطرح شد و در شرایطی بود که تحریمهای آمریکا برگشته بود. حتی بسیاری از تحلیلگران این طرح را معامله نفت در برابر غذا نیز میدانستند. در نهایت نیز حتی این سازوکار معیوب و ناقص نیز توسط اروپا اجرا نشده و تنها به یک ابزار برای بازی کشورهای اروپایی تبدیل شده است تا از طریق آن ایران را تشویق به ماندن در برجام کنند.
مکانیسم ماشه
اروپا در مسئله برجام صرفا در ماجرای اینستکس بدعهدی خود را نشان نداد. از زمانی که آمریکا از برجام خارج شد و با وجود التزام ایران به تعهدات برجامی، کشورهای اروپایی همچنان از عمل به تعهدات خود سرباز می‌زدند، ایران اعلام کرد که به صورت مرحلهای کاهش تعهدات برجامی را شروع خواهد کرد. در این راستا ایران در پنج گام شروع به کاهش تعهدادت برجامی کرد و در نهایت در فاز عملیاتی به تعهدات خود در برجام پایان داد. ایران 15دی 1398، آخرین گام مهم و عملیاتی در مورد کاهش تعدادت برجامی را برداشت. پس از این اقدام ایران، کشورهای انگلیس، آلمان و فرانسه روز سه شنبه ۲۴دی‌ماه با انتشار بیانیه‌ای در بروکسل فعال شدن مکانیسم ماشه را تأیید کردند. اروپا با فعال کردن مکانیسم ماشه در حقیقت اقدامی مضحک انجام داد. دلیل این امر نیز به اقدامات اروپا بر میگردد. در واقع در تمام مدتی که توافق هستهای امضا شده، ایران به تمام تعهدات خود پایبند بود و کشورهای اروپایی و آمریکا تمام تعهدات برجامی خود را زیر پاگذاشتند. در این مدت کشورهای اروپایی نه به آمریکا برای بازگشت به برجام فشاری وارد کردند و نه خود اقدام عملی و مفیدی در راستای انجام تعهدات برجامی انجام دادند. زمانی هم که ایران نسبت به این بدعهدی اروپا پنج گام کاهش تعدات برجامی را برداشت کشورهای اروپایی ایران را تهدید به فعال کردن مکانیسم ماشه کردند. این مسئله نشان دهنده این است که اروپا بنا ندارد که در موضوع برجام امتیازاتی را در نظر بگیرد.نتیجه
در واقع کشورهای اروپایی را نباید به عنوان یک جزء مستقل از آمریکا تحلیل کرد. نگاهی به روابط اقتصادی و سیاسی این دو نشان دهنده پیوستگی و وابستگی این دو به یکدیگر است. بنابراین انتظار رفتار مستقلانه از این کشورها بسیار ساده لوحانه است. مطابق آخرین آماری که مرکز آمار اتحادیه اروپا منتشر کرده، واردات کالای کشورهای قاره سبز از آمریکا به رقم ۲۴۶میلیارد یورو رسیده است. علاوه بر این، اروپاییها در طول40 گذشته نشان داده‌اند که سیاست‌های کلان آنها در طول سیاست‌های آمریکاست و جز در مواردی، اجازه و جرأت حرکت در عرض استراتژی آمریکا را ندارند. سران قاره سبز، نه بر اساس فرضیات، بلکه در عمل نشان داده‌اند که قابل اعتماد نیستند و این نتیجه، برآیند تعامل مستقیم جمهوری اسلامی با اروپا در خلال سال‌های ۸۲ تا ۸۵ شمسی است. در آن سال‌ها، ایران با سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان مذاکره کرد و پس از آنکه تمام فعالیت‌های هستهای خود را داوطلبانه تعلیق و تمام تعهدات را عملی کرد، کشورهای اروپایی در کمال گستاخی خواستار توقف دائمی پروسه تولید سوخت هستهای شدند! تجربه تاریخی نشان دهنده دهها بی وفایی اروپاییها نسبت به ایران است. تجربه امضای توافقنامه‌هایی از جمله توافقنامه پاریس، سعد آباد و بروکسل در دهه هشتاد با اروپایی ها در این زمینه کفایت می کند. در حقیقت اعتماد نداشتن به کشورهای اروپایی نتیجه تجربه های تاریخی است که ایران پیش روی خود می بیند. بنابراین انتظار رفتار متفاوت از اروپا داشتن و امید به رفع تحریم با استفاده از اروپاییها کاملا نابجا و اشتباه است.رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه تهران به تبعیت صرف اروپا از آمریکا در برابر ایران و وابستگی فکری و سیاسی آنها از آمریکا پرداخت. رهبر معظم انقلاب با اشاره به تهدید کشورهای اروپایی برای به جریان انداختن مکانیسم حل اختلاف برجام تاکید کردد که دولت ایران به خوبی جواب کشورهای اروپایی را داد. ایشان بیان داشتند: «سه کشور اروپایی(فرانسه، انگلیس و آلمان) همان کشورهایی هستند که در دوران جنگ تا توانستند به دشمن کمک کردند و به این کشورها باید به این چشم نگاه کرد. من پیشتر هم گفته بودم که به اروپاییها اعتماد ندارم و این «کشورهای حقیر» پادوی آمریکا هستند.» ایشان خطاب به سه کشور اروپایی فرمودند: «آمریکا که ارباب شما بود نتوانست ملت ایران را به زانو درآورد و شما کوچک‌تر از این حرف‌ها هستید که بتوانید ملت را به زانو درآورید.»
