زمانی که معادله میدانی در این کشور ـ خصوصا پس از آزادسازی حلب در دسامبر ۲۰۱۶ ـ به نفع نظام و متحدانش رقم خورد، ترکیه تن به نرمش داده و وارد نوعی ائتلاف با ایران و روسیه شد. نشست رؤسای جمهور روسیه، ایران و ترکیه در نوامبر ۲۰۱۷ در شهر سوچی، نشانی از آغاز همکاری در روند سیاسی سوریه و نیز کمک به برقراری آتش‌بس در مناطق حساسی مانند ادلب بود.
اما نقض آتش‌بس در ادلب توسط گروه های تروریستی به ویژه تحریرالشام (جبهه النصره سابق)، کاسه صبر دولت سوریه و متحدانش را لبریز کرد، لذا عملیات آزادسازی ادلب در تابستان امسال رقم خورد. این عملیات با فراز و نشیب ادامه یافت تا این که طی هفته‌های اخیر شاهد پیروزی‌های چشمگیر ارتش سوریه در اطراف حلب و ادلب بودیم.
ترکیه که نگران از دست رفتن رؤیاهای بلند پروازانه خود در سوریه بود، تهدید به لشکرکشی و حمله نظامی کرد. این در حالی است که پیش از این، ارتش ترکیه طی چند مرحله با عملیات های «شاخه زیتون»، «سپر فرات» و «چشمه صلح» وارد خاک سوریه شده و در مرزهای شمال سوریه با کمک آمریکا، به بهانه مهار کردها، یک منطقه حائل به عمق سی کیلومتر ایجاد کرده بود.
البته اردوغان بارها تاوان ماجراجویی خود را در سوریه داده است. آخرین نمونه بمباران سنگین نیروهای ترک در جنوب ادلب در 8 اسفند 98 توسط نیروی هوایی سوریه و روسیه بود که حداقل 33 کشته روی دست آنکارا گذاشت. ترکیه به شدت این حمله را محکوم کرد و تهدید به انتقام کرد، اما پاسخ سوریه و روسیه این بود که نظامیان ترک که مورد حمله قرار گرفتند، در میان نیروهای تهاجمی تروریست‌ها بودند.
اردوغان که به شدت نگران شکست تروریست‌ها و سقوط ادلب است، اکنون دچار تنگنای سختی در سوریه شده است. از یک سو، باید پاسخگوی کشته شدن سربازان ترک به افکار عمومی و معارضان داخلی باشد. به ویژه آن که افکار عمومی در شبکه‌های اجتماعی به شدت او را به باد انتقاد گرفته و احزاب معارض مانند حزب «جمهوری‌خواه خلق» نیز نسبت به اقدامات پرهزینه او در سوریه هشدار داده‌اند.
از دیگر سو، اردوغان برای حفظ اعتبار و هیبت خود باید پاسخ درخوری به سوریه و روسیه بدهد و حداقل وعده خود را مبنی بر ادامه حضور و فعالیت نظامی در خاک سوریه با محوریت ادلب، عملی سازد. اما کاملا روشن است که هر گونه واکنش نظامی، مستلزم ورود در جنگی است که پیامدهای بدتری برای آنکارا در برخواهد داشت، خصوصا اگر قرار باشد به تعبیر برخی ناظران با «خرس روسی» گلاویز شود!
آن چه شرایط را برای آنکارا سخت‌تر کرده این است که اردوغان موفق به جلب حمایت ناتو و به ویژه آمریکا در پرونده میدانی سوریه نشده و به نوعی در این معرکه تنها مانده است. ترکیه پیش از این خواستار ارائه سامانه ضدموشکی «پاتریوت» توسط آمریکا شده بود، اما آمریکا به دلیل قرارداد آنکارا با روسیه مبنی بر خرید سامانه اس 400، به ترکیه پاسخ رد داده است.
تنها ابزار اردوغان در برابر اروپا استفاده از برگه پناهندگان است که طبق برخی گزارش ها تعداد آن ها پس از عملیات ادلب به حدود یک میلیون تن افزایش یافته است. در همین راستا ترکیه پس از رویداد اخیر تهدید کرد از این پس مرزهای خود را با اروپا برای تردد پناهندگان، کنترل نخواهد کرد.
راهکار دیگر اردوغان مذاکرات مجدد با روسیه است، با این تفاوت که بعید است این بار شاهد نرمش از سوی رئیس‌جمهوری روسیه باشد. لذا حداقل دستاورد نزدیکی آنکارا به مسکو این است که ترکیه همچنان نقش خود را به عنوان نمایندگی از سوی معارضان سوری در روند سیاسی و کمیته تدوین قانون اساسی حفظ کند.
اما در عرصه میدانی، قبلا پاسخ قاطع پوتین را دریافت کرده و روسیه بیش از این، توسعه طلبی و زیاده‌خواهی‌های اردوغان را در سوریه برنمی‌تابد. سیر تحولات میدانی اخیر نشان می دهد، بازیگران صحنه از مرحله مماشات و احتیاط خارج شده و قصد دارند به هر نحوی معرکه کنونی را به نفع خود فیصله دهند.
هر چند تحولات سیاسی و میدانی سوریه به نقطه عطف تازه‌ای رسیده و برخی ناظران نه فقط دل مشغول جنگ بین ترکیه و سوریه هستند، بلکه نگران تنش جدی بین آنکارا و مسکو هستند؛ با این حال بعید است تنش نظامی میان ترکیه با سوریه و متحدش روسیه به مرحله حادی برسد.
این در حالی است که معادلات فعلی در سوریه به طور چشمگیری به نفع سوریه و متحدانش رقم خورده و اردوغان بلندپرواز اگر اهل تدبیر و دوراندیشی باشند، باید دست از عناد برداشته و هر چه زودتر و پیش از آن که کار به مراحل خطرناک بینجامد، خود را از باتلاق همسایه جنوبی خارج سازد.
ضمن آنکه در اخبارهای روز شنبه دهم اسفند آمده است: تعدادی از رزمندگان حزب الله لبنان در حمله هوایی غافلگیرانه در استان ادلب به شهادت رسیدند. منابع خبری گزارش دادند به احتمال زیاد ارتش ترکیه در ادامه حملات روزهای اخیر به مواضع ارتش سوریه در ادلب، یک مرکز تجمع نیروهای مقاومت را هدف قرار داده است. تا کنون شهادت سه تن و مجروحیت ۱۰رزمنده دیگر تأیید شده است. برخی خبرها اما از شهادت ۱۰رزمنده حکایت کرده‌اند که تا کنون تأیید نشده است.
از آنطرف وزارت دفاع ترکیه، جمعه‌شب تصاویری از یک حمله پهپادی منتشر و ادعا کرد که در سوریه انجام شده است. به گزارش خبرگزاری آناتولی، آنکارا مدعی است که این تصاویر متعلق به اقدام پهپادهای این کشور در بمباران اهدافی نظامی متعلق به دولت سوریه است. باتوجه به اینکه ترکیه دست به اقدامات انتقام جویانه می‌زند، باید منتظر وخیمتر شدن اوضاع بود.
