بر اساس این بیانیه آژانس بین المللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی ایران توافق نمودند تا همکاری‌های خود را بیش از پیش تقویت کرده، و اعتماد متقابل را به منظور تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن، که از ١۶ ژانویه ٢٠١۶ به صورت موقت توسط ایران در حال اجرا است، ارتقا بخشند.
در این بیانیه آمده است: بعد از مشورت‌های فشرده دوجانبه، ایران و آژانس در خصوص حل و فصلِ توأم با حسن نیت موضوعات مشخص شده توسط آژانس در ارتباط با اجرای پادمان به توافق رسیدند. در این ارتباط، ایران به طور داوطلبانه به دو مکان مشخص شده توسط آژانس دسترسی داده، و فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس را برای حل و فصل این موضوعات تسهیل خواهد کرد. تاریخ‌های مربوط به دسترسی‌های آژانس و فعالیت‌های راستی آزمایی، مورد توافق قرار گرفته است.
در بخش دیگری از این بیانیه‌آمده است: فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس مطابق با موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی و رویه استاندارد راستی آزمایی آژانس، همان گونه که برای همه کشورهای دارای موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی اجرا می‌شود، به صورت برابر و بدون تبعیض اجرا خواهد شد.
بر اساس این بیانیه، در چارچوب قطعنامه GOV/۲۰۱۵/۷۲ که در تاریخ ١۵ دسامبر ٢٠١۵ توسط شورای حکام به تصویب رسید، آژانس و ایران تأیید می‌کنند که این موضوعاتِ مرتبط با اجرای پادمان، منحصراً مربوط به مواد و فعالیت‌های هسته‌ای تحت پادمان بر اساس موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی می‌باشند.
در این چارچوب حاضر، بر اساس تجزیه و تحلیل اطلاعاتِ در اختیار آژانس، آژانس هیچ سوال دیگری از ایران، و هیچ درخواستی برای دسترسی به مکان‌هایی فراتر از آنچه که توسط ایران تحت موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی اظهار شده اند، ندارد.
دو طرف در این بیانیه تصدیق کردند که استقلال، بی طرفی و حرفه‌ای گری آژانس همچنان لازمه اجرای فعالیت‌های راستی‌آزمایی هستند.
در این بیانیه همچنین‌آمده است: آژانس با حفاظت از تمامی اطلاعات محرمانه پادمانی مطابق با اساسنامه آژانس، مفاد مرتبط در موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی، و محرمانگی رژیم، استانداردها و رویه‌های تثبیت شده‌ی آژانس، نگرانی‌های امنیتی ایران را همچنان مدنظر قرار خواهد داد.
تشریح نتایج و جزئیات سفر مدیرکل آژانس
اول: ایران، مهمترین شریک آژانس است و پذیرای یک‌پنجم بازرسی‌های آژانس است، از این‌رو، تعامل با این نهاد ضروری است. اینکه گفته شود مدیرکل فعلی آمریکایی است (به‌دلیل نقش گسترده آمریکا در انتخاب وی) و مدیریت روابط خود با آژانس را به دیگران واگذار کنیم، اشتباهی راهبردی است.
دوم: گروسی در این سفر که روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه انجام شد، با رییس سازمان انرژی اتمی، وزیر امور خارجه و رییس جمهور ملاقات و گفت‌وگو کرد. وی در این ملاقات‌ها به طور واحد از تمامی ملاقات‌شوندگان شنید که آژانس باید حرفه‌ای، مستقل و بی‌طرف باشد؛ آژانس باید مراقب توطئه دشمنان ایران که خود پذیرای بازرسی آژانس نیز نیستند و دارای سلاح اتمی هستند، باشد؛ ایران در صورت مشاهده حسن نیت آژانس و برابر مقررات و نه فراتر از آن، آماده تداوم همکاری و تقویت بیش از پیش آن است؛ اعتماد متقابل، لازمه همکاری است.
سوم: مدیرکل آژانس، هدف مهمتر این سفر (علاوه بر پیگیری دو سه موضوع پادمانی) را برقراری ارتباط و تماس‌های مستقیم خود با مقامات ذی‌ربط کشورمان به منظور ایجاد یک درک صحیح از موضوعات و تحولات مربوطه اعلام کرد. طبیعتا، برای گروسی که کمتر از یک سال است به مدیرکلی آژانس انتخاب شده، باید بسیار اساسی و مهم باشد که با مهمترین کشور عضو آژانس، ارتباطات خود را برقرار نماید و همچنین، اعتماد کشورمان را به خودش و آژانس جلب نماید، به‌ویژه اینکه در چند ماه اخیر شاهد برخی اقدامات سیاسی در این نهاد در قبال ایران بودیم. به نظرم، مدیرکل با یک تصویر مناسب و همچنین اخذ پیام‌های اصولی، ایران را ترک کرد. چنانچه وی در دوران مدیریت خود، بر اساس حسن‌نیت و به دور از اغراض سیاسی کار کند، همکاری ایران را خواهد داشت. مدیرکل آژانس در صورتی موفق است که بتواند با ایران کار کند، نه اینکه فقط درصدد ایجاد چالش باشد. آمانو موقعی به یک مدیرکل مستقل و قابل احترام برای جامعه جهانی تبدیل شد که سیاسی‌کاری را با ایران کنار گذاشت و مدافع چندجانبه‌گرایی شد. در غیر این‌صورت، هر مدیرکلی شکست خواهد خورد.
چهارم: بعضاً این‌گونه اذعان شده که سفر گروسی در راستای اهداف آمریکا و در جهت مکانیسم به اصطلاح ماشه بوده است. صرف‌نظر از دانسته‌های اینجانب از کانال‌های مختلف و اینکه شکست این به اصطلاح مکانیسم از اکنون محرز است، اگر این‌گونه بود، گروسی نباید در این شرایط به ایران سفر می‌کرد تا، از جمله با پذیرش شرایط ایران، جلوی پیچیده‌تر شدن شرایط را بگیرد. آن‌چیزی که در راستای اهداف آمریکاست، یک گزارش مدیرکل آژانس از عدم همکاری ایران و هموار کردن مسیر برای صدور قطعنامه در شورای حکام و ارسال موضوع به شورای امنیت می‌باشد، اما مدیرکل مسیر تعامل را انتخاب کرد و نه تقابل.
پنجم: این سفر با نتایج مشخصی برای هر دو طرف نیز همراه بود. صدور بیانیه مشترک که حاصل مذاکرات سخت و فشرده با هیات آژانس می‌باشد، نشان از موفقیت این تعامل دارد. در این خصوص، باید به چند موضوع توجه نمود:
- ایران پذیرفت که دو دسترسی مورد درخواست آژانس را فراهم نماید. ایران از ابتدا نیز اظهار داشت چنانچه هر درخواستی مبتنی بر اطلاعات مستقل آژانس باشد، آماده بررسی آنهاست. طبیعتاً برای هر کشوری مثل ایران که دارای برنامه هسته‌ای گسترده‌ای است، بروز برخی مسائل با آژانس طبیعی است، اما نکته مهم این است که مبانی سوالات و درخواست‌های آژانس باید برابر مقررات پادمانی باشد و طبیعتاً فرایند رسیدگی به آنها نیز باید کاملا منطبق با شیوه‌های استاندارد اجرای پادمان باشد. در خصوص این دو درخواست، آژانس بالاخره تمامی مستنداتی را که بر این اساس نبودند، کنار گذاشت و در درخواستی کاملا جدید، داده‌های مستقل خود را ارائه نمود. این، بدون هیچ پیش‌داوری و قضاوت، صرفا نشان از یک سوال پادمانی از سوی آژانس دارد که کشورهای عضو نیز برابر تعهدات پادمانی خود، تا حل‌وفصل نهایی، به آنها رسیدگی می‌کنند.
- این دسترسی‌ها داوطلبانه فراهم می‌شوند. این بدین معناست که ایران بر مبنای قطعنامه اخیر شورای حکام که از سوی ما نیز کاملا رد شده است، با آژانس همکاری نمی‌کند، بلکه این همکاری صرفا با انتخاب خود ایران صورت گرفته است.
- دو سه موضوع موردنظر هیچ ارتباطی با پی‌ام‌دی ندارند و همکاری درخصوص آنها نیز به منزله بازکردن موضوعات مختومه گذشته در چارچوب پی‌ام‌دی تلقی نمی‌شود. همان‌گونه که در بیانیه مشترک نیز آمده است، ایران و آژانس بر مفاد قطعنامه دسامبر ٢٠١۵ آژانس که این قبیل موضوعات را مختومه کرد، صحه گذاشتند و همچنین اذعان نمودند که موضوعات موردنظر، صرفا مرتبط با مواد هسته‌ای هستند که طبیعتا، در چارچوب پادمان قابل بررسی است.
- برابر بیانیه مشترک، آژانس اعلام کرده است که بر اساس تجزیه و تحلیل اطلاعات در دسترس خود، هیچ سوال و درخواست دسترسی دیگر فراتر از امکان‌هایی که ایران اظهار کرده است، ندارد. این، موضوع مهمی است. بر این اساس، آژانس تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند مبتنی بر اطلاعاتی که تاکنون در اختیارش بوده، سوال یا درخواستی را مطرح نماید. مفهوم عملی این بند از بیانیه این است که تمامی اطلاعات در دسترس آژانس تاکنون، با حل‌وفصل همین دو موضوع باید به تاریخ بپیوندد.
ششم: تفاهم ایران و آژانس درخصوص این دو موضوع با مختصاتی که گفته شد، امکان هرگونه اقدام سیاسی در چارچوب شورای حکام، از جمله ارسال این موضوع به شورای امنیت را می‌گیرد. برای هیات آژانس به‌طور شفاف تصریح گردید که هرگونه اقدام سیاسی در شورای حکام آتی، جلوی پیشبرد این فرایند را خواهد گرفت و همچنین، بر فرایند همکاری‌ها تاثیر خواهد گذاشت. از این‌رو، طبیعتاً در اثر این تعامل، در نشست پیش روی شورای حکام باید شاهد یک گزارش منطقی و مثبت از سوی مدیرکل آژانس باشیم. با این اقدام، آمریکا یک‌بار دیگر در پیشبرد توطئه‌های خود ناکام خواهد ماند و بار دیگر، درخصوص ایران با انزوای دیپلماتیک مواجه خواهد شد.
هفتم و نکته نهایی: ایران با یک تصمیم اساسی و برخوردار از پشتوانه نظام، حسن‌نیت خود را در تعامل با مدیرکل جدید آژانس نشان داد. اکنون، وارد مرحله تنظیم روابط با آژانس شده‌است، به این معنا که متناسب با رفتار آژانس، رفتار خود را تنظیم خواهد کرد. چنانچه آژانس تحت هر شرایط یا بهانه‌ای بخواهد مفاد این تفاهم مشترک را در آینده زیر پا بگذارد و یا در رسیدگی به این دو سه موضوع، با حسن‌نیت، آن‌گونه که در بیانیه نیز آمده است، رفتار نکند، همکاری‌ها و تعاملات ایران با آژانس را نشانه خواهد رفت. از همین‌جا، از مدیرکل آژانس به‌طور جدی انتظار داریم تا به تفاهمات به‌عمل آمده کاملا پایبند باشد، چرا که نظام ایران عبور از آنها را تحمل نخواهد کرد.
واکنش اتحادیه اروپا به توافق ایران و آژانس اتمی
یک مقام اتحادیه اروپا امروز چهارشنبه به توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی واکنش نشان داد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، «هلگا اشمید» دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و معاون مسئول سیاست خارجی این اتحادیه به بیانیه مشترک ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی واکنش نشان داد.
اشمید در توئیتر نوشت: «خبری خوب از تهران در خصوص همکاری میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. اتحادیه اروپا به نقش غیرجانبدارانه و منصفانه آژانس اعتماد دارد. همزمان، ما به تلاشمان برای حفظ برجام در جلسه هفته آینده کمیسیون مشترک ادامه می‌دهیم. من از طرف جوزپ بورل ریاست این جلسه را به عهده خواهم داشت.»
اولین واکنش انگلیس به توافق ایران و آژانس
نماینده انگلیس در آژانس بین المللی انرژی اتمی، توافق ایران و آژانس در خصوص حل و فصل مسائل پادمانی را گامی مثبت ارزیابی کرد و افزود که دولت لندن به طور کامل از تصمیم های آژانس حمایت می‌کند.دیوید هال عصر چهارشنبه با انتشار پیامی در توئیتر افزود: این یک خبر فوق‌العاده است که ایران دسترسی‌های مورد نیاز آژانس را اعطا کرده است. این یک نشانه مثبت از سلامت فعالیت‌ها و نظام پادمانی آژانس است. وی تصریح کرد که انگلیس در پرونده هسته‌ای ایران، از اقدامات رافائل گروسی مدیرکل آژانس و تیم او در حوزه مسائل پادمانی به طور کامل حمایت می‌کند.
واکنش روسیه به بیانیه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
یک دیپلمات ارشد روسیه به بیانیه مشترک ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی واکنش نشان داد«میخائیل اولیانوف»، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در پیامی در توئیتر به بیانیه مشترک ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی واکنش نشان داد.
اولیانوف در توئیت نوشت: «پیشرفتی واقعی! سفر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، رافائل گرواسی به توافقی بسیار مهم در زمینه دو سایت مشخص‌شده توسط آژانس منجر شد. این گواه دیگری است که نشان می‌دهد گفت‌وگو سازنده‌تر از فشار است. تبریک به هر دو طرف.»
بعیدی‌نژاد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آمریکا را ناامید کرد
حمید بعیدی‌نژاد سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن در پی بیانیه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در پی سفر دو روزه رافائل گروسی مدیرکل آژانس به ایران از سوی دو طرف صادر شد، امشب (چهارشنبه)در توئیتی نوشت: «پذیرش آژانس به اینکه درخواست دسترسی از تاسیسات ایران باید براساس تجزیه و تحلیل مستقل خود آژانس باشد و با اعطای دسترسی درخواستی، آژانس هیچ سؤال و درخواست دسترسی دیگری به مکان‌های فراتر از موارد اظهار شده نخواهد داشت، آمریکا را برای کشانیدن بحث پادمان ایران به شورای امنیت ناامید کرد.»
منبع:
1.فارس / واکنش اتحادیه اروپا به توافق ایران و آژانس اتمی
2.فارس / بعیدی‌نژاد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آمریکا را ناامید کرد
3.اقتصادآنلاین / واکنش روسیه به بیانیه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
4.مهر / ایران به طور داوطلبانه به دومکان مشخص شده توسط آژانس دسترسی داده
5.خبرآنلاین / اولین واکنش انگلیس به توافق ایران و آژانس
6. تشریح نتایج و جزئیات سفر مدیرکل آژانس از زبان غریب‌آبادی / ایسنا
