حیدری یکی از شهروندان که شاهد عینی خرید و فروش پشت‌بام بود در این باره می‌گوید: بلافاصله بعد از اینکه پشت‌بام را می‌خرند شبانه مصالح می‌ریزند، تعدادی کارگر و بنّا می‌گیرند و به‌سرعت، قبل از اینکه پلیس ساختمان متوجه شود دیوارها را بالا می‌برند. برای اینکه سود بهتری بکنند خیلی استحکام خانه برایشان اهمیت ندارد و زیاد خرج نمی‌کنند چراکه چیزی برایشان باقی نمی‌ماند. دیوارها، سقف و آهن را با مصالح ارزان قیمت کار می‌کنند در مقابل برای اینکه مشتری جذب کنند داخل خانه را شیک می‌سازند. کف سرامیک یا پارکت ارزان قیمت، کابینت ام. دی. اف، نور مخفی، حمام مستر و .... این موارد خرج آن‌چنانی ندارد تنها شاید با ۲۰ میلیون تومان یا کمتر، بیشترین سود را می‌برند.
متأسفانه خریداران ظاهربین هستند به استحکام بنا هیچ توجهی ندارند از طرفی در بین بنگاه‌داران و فروشندگان جا افتاده که خانه‌های این محله به هم چسبیده‌اند و همین امر استحکام بنا را بالا برده و در صورت وقوع زلزله خانه‌ها یکدیگر را نگاه می‌دارند و نمی‌گذارند تخریب شود!
پشت‌بام فروشی به راستی حقیقت دارد؟
حسام عقبایی، نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک، بام‌خوابی را تکذیب می‌کند و معتقد است این موضوع، فقط یک بزرگنمایی از مشکلات حوزه اجاره‌نشینی است و چنین چیزی را نه در تهران و نه در شهرستان‌ها نداشتیم. وی می‌گوید نقاط حاشیه و جنوب شهر مورد بررسی میدانی قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده است.عیسی فرهادی، فرماندار تهران نیز می‌گوید تاکنون در تهران گزارشی درباره اجاره‌نشینی در پشت‌بام تهران وجود نداشته و هیچ اثر مشهودی در پشت بام‌ها مشاهده نمی‌شود که بیانگر اجاره‌نشینی افراد برای شب در بام خانه‌ها باشد.
علاوه بر این، برخی وب‌سایت‌ها نیز با انتشار تصاویری که در فروردین سال جاری و از سیزده‌به‌در در روزهای شیوع کرونا و گذراندن این روز بر پشت بام‌ها به‌جای طبیعت منتشر شده است، به‌عنوان تصویر مربوط به بام‌خوابی استفاده کرده‌اند.
با وجود این تکذیب‌ها، اما علی نوذرپور شهردار منطقه ۲۲ تهران می‌گوید در برخی از مناطق ضعیف و کم برخوردار شهر تهران چنین موضوعی وجود دارد و مالکان قسمت پشت‌بام خود را به‌صورت یک اتاق به افرادی که جزو دهک‌های پایین جامعه محسوب می‌شوند، اجاره می‌دهند.
پدیده «خانه‌های هوایی» در مشهد
علی مرادزاده در خصوص تخلفاتی که در حوزه فروش مسکن وجود دارد، اظهار کرد: اجاره دادن یک خانه به دو نفر از ابتدا در تهران شایع و اطلاع‌رسانی شده است. در مشهد گزارشی در این خصوص نداشته‌ایم، مگر اینکه افرادی به عنوان تیم‌های دانشجویی بخواهند یک خانه اجاره کنند که از قدیم‌الایام این موضوع عرف بوده و چیز جدیدی نیست. به صورت عام در مشهد چنین تخلفی نداشته‌ایم.
یکی از دلایل روی آوردن عده‌ای سودجو به پشت‌بام فروشی شفاف نبودن قانون است
حجت فرقانی، شهردار منطقه ۳، درباره این معضل می‌گوید: مدتی است که در شهر مشهد و به ویژه مناطق کم برخوردار با پدیده «بام فروشی» مواجه هستیم؛ پدیده‌ای که هر چند در مناطق کمتر برخوردار و حاشیه‌نشین اتفاق می‌افتد؛ اما از لحاظ قیمت، خیلی هم ارزان قیمت نیستند و به گفته کارشناسان حقوقی، یکی از دلایل روی آوردن عده‌ای سودجو به پشت‌بام فروشی شفاف نبودن قانون در این‌باره است.وی اظهار می‌کند: در واقع شهرداری به دلیل خلاء قانونی، هیچ اقدامی نمی‌تواند در این راستا انجام دهد و تنها کاری که می‌تواند بکند، این است که به محل ساخت‌وساز غیرمجاز مراجعه کند و با دخالت نیروی انتظامی، وسایل سازندگان را جمع یا بعد از وقوع تخلف به کمیسیون ماده ۱۰۰ گزارش دهد.
آیا بام‌فروشی به گرانی‌های اخیر مسکن ارتباطی دارد؟
وی با اشاره به پدیده بام‌فروشی ادامه داد: پدیده بام‌فروشی شایع و زیاد است و به گرانی‌های اخیر مسکن نیز ارتباطی ندارد. در مناطق دو تا هفت مشهد این پدیده بیشتر رایج بوده که از جاده قدیم قوچان در بلوار توس آغاز شده و به سمت جاده رسالت و جاده سیمان، اواخر طلاب، محدوده بلوار پنجتن و خیابان سرخس، قلعه ساختمان و تا منطقه سیدی که معمولا خارج از رینگ کمربندی شهر مشهد و به حاشیه شهر نیز معروف است، ادامه دارد.رییس اتحادیه املاک مشهد خاطرنشان کرد: در این مناطق به دلیل اینکه قطعات زمین کوچک‌تر است، هیچ‌کدام از خانه‌ها سند ندارد و به راحتی می‌توانند یک طبقه کم و زیاد کنند، این اتفاق بیشتر رخ می‌دهد. شهرداری هم تا زمانی که به خودش بیاید، این افراد شبانه یک طبقه زیاد می‌کنند. این مناطق برای خود شهری جداگانه شده و بام‌فروشی در این مناطق معمولا به خانه‌های هوایی معروف است.
مرادزاده تصریح کرد: برای این خانه‌ها قولنامه نمی‌نویسند که از نظر ما ممنوع است و اگر مشاهده کنیم با آنها برخورد خواهیم کرد. شاید خانه‌ای هم وجود نداشته باشد اما افراد به صورت مجازی خانه خود را به فروش می‌رسانند. مالک زمین هنوز طبقه سوم را نساخته، طبقه چهارم را می‌فروشد. گاهی اوقات مالک طبقه سوم بی‌خیال ساختن خانه خود می‌شود، در حالی که مالک طبقه چهارم به دنبال ساختن خانه خود است.
وی افزود: قوه قضاییه به دنبال این موضوع است. برای این مشکل باید به خوبی اطلاع‌رسانی شود. وقتی مردم به این سمت و سو می‌روند، کنترل آنها بسیار سخت می‌شود و نمی‌توان برای تمام مردم مامور تعیین کرد. وقتی شهرداری برای یک خانه متری یک میلیون تومان پروانه می‌گیرد، باید برای یک خانه 60 متری، 60 میلیون تومان پول بابت پروانه به شهرداری بدهند اما این افراد خانه ساخته شده را متری یک میلیون تومان معامله می‌کنند. یعنی یک آپارتمان هوایی را به 60 میلیون تومان می‌فروشند اما اگر کسی بخواهد اصولی بسازد و پروانه بگیرد، در ابتدا باید 60 میلیون بابت پروانه هزینه کند. هیچ فردی در حاشیه شهر چنین کاری انجام نمی‌دهد، شبانه خانه را قاچاقی می‌سازد و در آن ساکن می‌شود.
رییس اتحادیه املاک مشهد بیان کرد: افرادی که بام‌فروشی می‌کنند معمولا وضع مالی خوبی ندارند و قوانین سفت و سخت شهرداری بابت اخذ پروانه، این افراد را به ساخت خانه‌های هوایی تشویق می‌کند. مردم بابت هر واحد به شهرداری و نظام مهندسی پول نمی‌دهند و با همان پول به طور شبانه خانه می‌سازند. به عنوان مثال یک فرد پشت بام خانه‌ای را 20 میلیون تومان می‌خرد و با 60 میلیون هم یک خانه می‌سازد اما اگر بخواهد پروانه بگیرد، هزینه‌های نظام مهندسی را پرداخت کند و اصولی بسازد، 100 میلیون هزینه دارد.
مرادزاده گفت: شهرداری و نظام مهندسی باید هزینه‌های خود را کاهش داده و فکری به حال مردم بکنند. شورای شهر باید در این قضیه ورود کند. چندی پیش در این رابطه در شوراری شهر جلسه داشتیم. امیدوارم اتفاقات خوبی رقم بخورد و هزینه‌ها کاهش یابد.
افزایش سه تا چهار برابری قیمت خانه‌های مسکن مهر نسبت به سال گذشته
وی در خصوص میزان افزایش قیمت مسکن مهر عنوان کرد: در گلبهار، جاده رسالت و بینالود مسکن مهر داریم که با توجه به افزایش تورم، افزایش قیمت داشته‌اند. در سال گذشته در شهر بینالود، یک واحد آپارتمان 60 متری حدود 50 میلیون تومان معامله می‌شد اما همان آپارتمان 60 متری در حال حاضر حدود 180 میلیون تومان معامله می‌شود. در ابتدای سال 97 در گلبهار، یک واحد آپارتمان 70 متری تقریبا 50 میلیون تومان قیمت داشت. در سال 98 به 90 میلیون و در حال حاضر به 240 میلیون تومان رسیده است.رییس اتحادیه املاک مشهد اضافه کرد: در حال حاضر ساخت مسکن مهر با کندی پیش می‌رود. هزینه‌ها افزایش یافته و سازنده‌ها با احتیاط جلو می‌روند. کسانی هم که پیش از این اقدام به ساخت خانه کرده‌اند، وعده‌های دولت برای آنها عملی نشده است. سازنده و پیمانکاران تحت فشار هستند.
گرانی مسکن عامل ایجاد پدیده بام‌فروشی
آقای عبدالهی، یکی از مغازه‌داران املاک ، در رابطه با پدیده بام‌فروشی می‌گوید: متراژ زمین و طبقه در داخل شهر بسیار گران است و اصلا ربطی به فقیرنشین و پولدارنشین ندارد از این‌رو افرادی که صاحب خانه‌های یک یا دو طبقه هستند برای اینکه پولی به دست بیاورند، بام خود را برای ساخت طبقات دیگر می‌فروشند.او ادامه می‌دهد: ساخت بدون مجوز طبقه برای فرزندی که تازه ازدواج کرده و یا اخذ مجوز برای ۴ طبقه از شهرداری، ولی در عمل ساخت بیش از ۷ طبقه از جمله رویدادهایی است که در حال اتفاق است.
تورم بازار اجاره چه می‌کند؟
تورم مانند هر بازار دیگری بازار اجاره را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و دو نیروی اساسی بازار اجاره مسکن، یعنی موجر و مستأجر هر کدام به‌نوعی از تورم متأثر می‌شوند.افزایش سطح عمومی قیمت‌ها با کاهش درآمد حقیقی، افراد را به جست‌وجو برای منابع درآمدی جدید برای جبران این کاهش یا افزایش درآمد از منابع فعلی وا می‌دارد. این همان نقطه‌ای است که منجر به افزایش اجاره‌بها در قراردادهای جدید یا تمدید قراردادهای قبلی می‌شود.
در طرف دیگر، مستأجران قرار دارند که با کاهش درآمد حقیقی ناچار به کاهش هزینه‌های خود هستند. این کاهش هزینه می‌تواند به معنای نقل‌مکان به خانه‌های کوچک‌تر، محله‌های ارزان‌تر و حتی خروج از مرکز و زندگی در شهرک‌های اقماری شود و می‌توان بخشی از آمار مهاجرت داخلی را به این موضوع نسبت داد.
منبع:
1.ایسنا / پدیده «خانه‌های هوایی» در مناطق دو تا هفت مشهد
2.قطره / لقمه چرب «پشت‌بام فروشی»
3.اقتصاد برتر / بام خوابی! عاقبت بی توجهی ۷ ساله در حوزه مسکن
4.فارس / بام فروشی/ زندگی روی هوا
