به گزارش راسخون؛ شعری که رجب طیب اردوغان در مراسم رژه نظامی پیروزی در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان خواند جنجال‌ساز شد. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان نیز به این سخنان واکنش نشان داد. حضور رئیس جمهور ترکیه، از حامیان اصلی باکو در جنگ ۴۴ روزه آذربایجان-ارمنستان بر سر منطقه قره باغ، در مراسم رژه پیروزی ارتش جمهوری آذربایحان، در میان غیبت دیپلماسی ایران صورت گرفت.

ماجرای شعرخوانی اردوغان در باکو چه بود؟

رئیس جمهور ترکیه، از مهمانان اصلی مراسم جشن پیروزی جمهوری آذربایجان در جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ بود. وی در این مراسم قطعه شعری ترکی از «ترانه ارس» را خواند که گفته می‌شود در آن مردم خطه آذربایجان ایران خطاب قرار گرفته‌اند و این شعر یکی از نماد‌های جدایی‌طلبی پان‌ترکیست‌ها است.

این بیت شعر درباره رود ارس در مرز ایران و جمهوری آذربایجان است. او در این بیت شعر خواند: "ارس را جدا کردند و آن را با میله و سنگ پر کردند/ من از تو جدا نمی‌شدم به زور جدایمان کردند."

ارس یک رود مرزی میان جمهوری آذربایجان و دو استان اردبیل و آذربایجان شرقی در ایران است. خواندن این بیت شعر ترکی از زبان اردوغان و در مراسم رژه نظامی ارتش جمهوری آذربایجان به مناسبت پیروزی در جنگ قره باغ با واکنش گسترده‌ای از سوی مسئولین ایران همراه شد.

واکنش مقامات ایران به گفته‌های اردوغان درباره آذربایجان

محمد جواد ظریف، در واکنش به شعرخوانی اردوغان در جمهوری آذربایجان، توییتی به زبان انگلیسی منتشر کرد و نوشت: «‏به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است! آیا او نفهمید که علیه حاکمیت جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچکس نمی‌تواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.»

عباس آخوندی، وزیر سابق راه نیز با انتشار توییتی به شعرخوانی اردوغان واکنش نشان داد و از دست داشتن اسرائیل در این موضوع گفت و در توییتی نوشت: اقدام اردوغان محکوم اما خود به خواب زدگان در ایران چه می گویند؟

محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در واکنش به خواندن شعر ارس توسط اردوغان در توییتر نوشت: اگر اقای اردوغان ازخواندن شعر ارس منظورش ایران بزرگ است درست است. زیرا آذربایجان درقلب ملت ایران و درکنار برادران دیگرش از قوم، لر وکرد وبلوچ وعرب قراردارد . اگر نظرش تکرار تجربه شکست خورده داعش درسوریه است حرف غلطی است.

کامبیز مهدیزاده مشاور عالی معاون علمی و فناوری رییس جمهور در واکنش به شعرخوانی رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه در باکو، در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت:

احضار سفیر ترکیه در واکنش به اظهارات مداخله جویانه اردوغان

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه از احضار سفیر ترکیه در جمهوری اسلامی ایران در واکنش به اظهارات مداخله جویانه و غیرقابل قبول آقای اردوغان رئیس جمهور ترکیه در سفر به باکو خبر داد.

سخنگوی وزارت امور خارجه اظهار داشت : امروز جمعه ۲۱ آذر ۱۳۹۹ سفیر ترکیه در تهران از سوی دستیار وزیر و مدیرکل اورآسیا به وزارت امور خارجه احضار و ضمن ابلاغ مراتب اعتراض شدید، به سفیر تاکید شد جمهوری اسلامی ایران خواستار توضیح فوری دولت ترکیه در این خصوص است.

خطیب زاده افزود:در جریان این احضار به سفیر ترکیه ابلاغ شد که دوران ادعا های ارضی و امپراطوری های جنگ افروز و توسعه طلب سال هاست که سپری شده است.

سخنگوی دستگاه سیاست خارجی در ادامه اضافه کرد : به سفیر ترکیه تاکید شد جمهوری اسلامی ایران به هیچ کس اجازه مداخله در مورد تمامیت ارضی خود را نمی دهد و همان طور که تاریخ پرافتخارش گواه است، در خصوص امنیت ملی خود حتی ذره‌ای کوتاه نمی‌آید.

واکنش کاربران در فضای مجازی

سیاست مشخص ترکیه در میان سکوت ایران

جمهوری آذربایجان می‌گوید پیروز جنگ ۴۴ روزه با ارمنستان بر سر منطقه قره باغ است. شهر‌های بسیاری از این منطقه به دست جمهوری آذربایجان آزاد شدند و در دیگر مناطق نیز نیرو‌های حافظ صلح ترکیه و روسیه مستقر شدند، همچنین دو کوریدور مهم نیز در اختیار جمهوری آذربایجان قرار گرفت. این جنگ با حمایت آشکار سیاسی، نظامی و دیپلماتیک ترکیه از جمهوری آذربایجان انجام شد به گونه‌ای که ناظران می‌گویند علت برتری نظامی باکو در این جنگ سلاح‌هایی است که ترکیه در اختیار آنها قرار داده بود. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران سیاست مشخصی در این باره نداشت و در این مناقشه مهم بین المللی غایب و ساکت بود.

سخنان اردوغان پیش از سفر به باکو نیز قابل توجه است و نشانگر عمق نگاه راهبردی و استراتژیک آنکارا به این منطقه است. رئیس جمهور ترکیه در فرودگاه آنکارا و پیش از سفر به باکو در سخنانی با تاکید بر این که ترکیه همچنان از جمهوری آذربایجان حمایت خواهد کرد، گفت: دولت ترکیه در امور بازسازی و احیای سرزمین‌های آزاد شده از اشغال نیرو‌های ارمنستان در قره باغ در کنار جمهوری آذربایجان خواهد بود. ما به جمهوری اذربایجان در ایجاد زیرساخت‌های جدید در مناطق ازاد شده کمک خواهیم کرد.

جمهوری اسلامی ایران، اما در بحبوهه این جنگ همه توجهات خود را به انتخابات آمریکا معطوف داشته بود. امری که به عدم بازیگری موثر تهران در این مناقشه منجر شد. نقش آفرینی ایران در این جنگ به سفر عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه به کشور‌های درگیر در این جنگ و ارائه یک طرح صلح، محدود شد که آن نیز مورد توجه اطراف قرار نگرفت. عدم سیاست مشخص جمهوری اسلامی ایران در قبال جنگ قره باغ و زمزمه‌هایی درباره حمایت از ارمنستان که با واکنش گسترده‌ای در داخل کشور همراه بود، باعث شد که تهران سکوت را به ادامه غیبت خود ادامه دهد تا اردوغان امروز در میدان اصلی باکو با یک بیت شعر جنجال به پا کند.

پشت پرده شعرخوانی ضد ایرانی اردوغان چیست؟

«محسن پاک آیین» سفیر پیشین ایران در باکو، اظهار کرد: صحبت‌های آقای اردوغان در مراسم رژه باکو و مخصوصا شعری که قرائت کرد، نه تنها از روی احساسات نبوده، بلکه کاملا هدفمند بوده است.

وی افزود: هدف اصلی اردوغان از طرح این مسائل و خواندن شعر ایجاد اختلال در روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان بوده است.

این تحلیلگر مسائل منطقه خاطرنشان کرد: در زمانی که «جیحون بایراموف» وزیر خارجه جمهوری آذربایجان در ایران بود و توافق‌های خوبی در این سفر انجام و در مقطعی که روابط دو کشور به خصوص بعد از فرمایش‌های مقام معظم رهبری و مواضع ایران درباره آزادسازی اراضی اشغالی مسیر بسیار خوبی را طی می‌کند، اردوغان با هدف ایجاد اختلال در روابط دو کشور این موضوع را مطرح می‌کند و این موضوع مهمی است که هم ایران و جمهوری آذربایجان باید به این مسئله توجه کنند.

پاک آیین گفت: اردوغان در اظهارات خود از سهند و سبلان صحبت می‌کند. سهند و سبلان چه ربطی به قره باغ و چه ربطی به جمهوری آذربایجان و حتی ترکیه دارد؟ اردوغان با طرح این صحبت‌ها می‌خواهد ایران را تحریک کند که عکس العملی علیه جمهوری آذربایجان نشان دهد. بعد شعری می‌خواند که این شعر فولکلوریک است که مردم ایران و جمهوری آذربایجان وقتی یک عزیزی را از دست می‌دهند این شعر را می‌خوانند و می‌گویند ما نمی‌خواستیم از تو جدا شویم ما را به زور از تو جدا کردند.

وی ادامه داد: اردوغان این شعر فولکلوریک را به موضوع ارس تبدیل می‌کند و می‌گوید دو کشور نباید از هم جدا می‌شدند و موافقتنامه گلستان و ترکمانچای را یادآوری می‌کند که باعث جداسازی شمال ارس شد و به این شکل جمهوری آذربایجان را تحقیر و استقلال این کشور را زیر سوال می‌برد. این اقدام از سویی در جهت تحریک جمهوری آذربایجان و از سویی در جهت تحریک ایران است.

به گفته پاک آیین، اردوغان دنبال این است که فضایی ایجاد کند که دلخوری‌های قبلی جمهوری آذربایجان و ایران دوباره زنده و فضای بهتری برای ترکیه جهت حضور بیشتر در جمهوری آذربایجان در آینده ایجاد شود.

وی توئیت ظریف را بسیار به موقع خواند و گفت: به خصوص اینکه ترکیه را هدف قرار داده و پاسخ اردوغان را داد.

سفیر پیشین ایران در باکو با بیان اینکه باید روابط مان را با جمهوری آذربایجان حفظ کنیم، اظهار داشت: ایران و جمهوری آذربایجان باید مراقب دسیسه‌های مختلفی که به دنبال ایجاد اختلال در روابط دو کشور هستند، باشند که برخی از سوی ترکیه انجام می‌شود که از قبل سابقه داشته و برخی هم از سوی ارمنستان و رژیم صهیونیستی. باید پشت صحنه‌های موضوع را بدانیم و اگر عکس العملی انجام می‌دهیم علیه اظهارات اردوغان باشد و سعی کنیم روابط ایران و جمهوری آذربایجان به خاطر اظهارات اردوغان که کاملا هدفمند گفته شد، خدشه‌دار نشود.

منبع:
1. رویداد 24/ غیبت ایران در تحولات منطقه/ ماجرای شعرخوانی جنجالی اردوغان چه بود؟
2. خرداد نیوز/ غیبت ایران در تحولات منطقه؛ ماجرای شعرخوانی جنجالی اردوغان چه بود؟
3. تابناک/ واکنش توییتری محسن رضایی به شعرخوانی اردوغان
4. انتخاب/ احضار سفیر ترکیه در واکنش به اظهارات مداخله جویانه اردوغان / ایران خواستار توضیح فوری دولت ترکیه است / به سفیر ترکیه گفته شد دوران ادعاهای ارضی و امپراطوری های جنگ افروز سپری شده است
5. ایلنا/ واکنش مشاور عالی معاون علمی و فناوری رییس جمهور به شعرخوانی اردوغان
6. دنیای اقتصاد/ پشت پرده شعرخوانی ضد ایرانی اردوغان چیست؟

** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود.