مباحث جديد ديني و حاشيه‌هاي يك برنامه‌ي مذهبي تلويزيون
مباحث جديد ديني و حاشيه‌هاي يك برنامه‌ي مذهبي تلويزيونعلي درستكار و محمد شكيبانيا به‌انگيزه‌ي«اين شب‌ها»
برنامه «اين شب‌ها» كه با اجراي علي درستكار از ابتداي ماه مبارك رمضان هر شب و گاهي نيمه شب از شبكه اول سيما پخش شد با كنكاش در موضوعات حساس و چالش‌برانگيز مذهبي و دعوت از افراد فرهيخته و روحاني كه تاكنون كمتر در رسانه‌ي ملي حضور پيدا كرده‌اند، به موضوعاتي چون فرقه‌هاي به ظاهر ديني، روح، جن و ارتباط انسان با آن، دين سليقه‌اي و غيره پرداخت و به بنا به گفته‌ي سازندگان اين برنامه اصرار داشت كه بگويد «خرافات و افراط و تفريط در مباحث مذهبي بايد تصحيح شود و دين، خرافاتي نيست كه برخي از آن تلقي دارند.»
به اعتقاد آنان طرح چنين موضوعاتي جايش در تلويزيون خالي بوده است و اگر نصف شب هم برنامه‌اي با اين موضوعات پخش شود بييننده‌ها آن قدر ابهام و مساله دارند كه پاي برنامه بنشينند.
***
محمد شكيبانيا(يكي از تهيه‌كنندگان و كارگردان برنامه) و علي درستكار(مجري ـ كارشناس «اين شب‌ها») در نشست سرويس تلويزيون خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) شركت كردند و روند ساخت، حساسيت‌ها و حواشي برنامه‌ي «اين شب‌ها» را به طور مفصل شرح دادند.
تهيه‌كننده «اين شب‌ها» با بيان اينكه نسل جوانان به خاطر افراط و تفريط در برخي از مباحث ديني با دين مشكل پيدا كرده‌اند، هدف ما نيز تبيين و تصحيح اين موارد است گفت: يكي از موضوعات ما خرافات مذهبي است كه اصلا از كجا آمده است! بايد اين افراط و تفريط‌ها تصحيح شود و تبيين شود كه دين اينها نيست بلكه اينها تلقي‌هاي مردمي از دين است.
***بحث‌هاي مذهبي چند حاشيه مي‌تواند داشته باشد
محمد شكيبانيا، درباره‌ي اين كه بعضا يكي از بيشترين مسائل برنامه‌هايي مثل «اين شب‌ها»، دغدغه‌هاي حاشيه‌ي آن مي‌تواند باشد(چنان چه يك برنامه راديويي سال قبل به‌خاطر طرح مساله جادو در فوتبال، مدت‌ها درگير ماجراها و تهديد‌هاي بيروني بود) در پاسخ به اين پرسش كه آيا شما نيز چنين مشكلاتي داشتيد؟ اظهار كرد: به حاشيه‌هاي كار از ابتدا فكر مي‌كرديم. به هر حال بحث‌هاي مذهبي چند حاشيه مي‌تواند داشته باشد؛ اول علمايي كه شايد مباحث را نمي‌پسندند و قبول ندارند، بنابراين اعتراض مي‌كنند و به برنامه فشار مي‌آورند( گاهي اوقات اين اعتراضات باعث توقف برنامه‌ها مي‌شود)، به ويژه اينكه در بعضي موضوعات بين علما و مراجع توافق نظر وجود ندارد. (مثلا قمه زني)
به گزارش خبرنگار سرويس تلويزيون ايسنا، وي ادامه داد: يكي ديگر از حاشيه‌هاي برنامه، مديران تلويزيون هستند كه ممكن است از طريق علما يا ديدگاه‌هاي شخصي خودشان يا نماينگان مجلس به برنامه فشار بياورند؛ سوم دسته‌اي هستند كه از چنين برنامه‌يي متضرر مي‌شوند.
***جز در برنامه‌يي كه درباره «فرقه‌ها» بحث داشتيم، حاشيه‌ي ديگري نداشتيم
اين تهيه كننده با بيان اين كه به جز در برنامه‌يي كه درباره «فرقه‌ها» بحث داشتيم، حاشيه‌ي ديگري نداشتيم، اظهار كرد: در برنامه‌ي بحث «فرقه‌ها» مشكلاتي اينچنيني مثل تهديد براي ما به‌وجود آمد. چون كاملا روشن مباحث را توضيح مي‌داديم و حكم قطعي به باطل و گمراه بودن آنها داديم. درحالي كه روال برنامه‌ي ما اين‌طور نيست كه حكم قطعي بدهيم.
وي ادامه داد: خوشبختانه به‌دو دليل، برنامه‌مان در آرامش نسبي برگزار شد؛ اول به‌دليل اينكه طناب برنامه را خيلي محكم نكشيديم؛ حالا يا اقتضاي برنامه يك احتياط ذاتي را ايجاب مي‌كرد يا در رسانه اصلا طرح اين مباحث بايد با يك احتياط ذاتي همراه باشد، به عبارت ديگر خيلي محكم و جزمي جلو نرفتيم؛ يعني دغدغه اين بود كه مردم را به شك نيندازيم كه اگر مجلسي مي‌روند به آن شك نكنند ولي نيت و انگيزه‌ي خودشان را درست كنند؛ يك‌دليل ديگر اين بود كه مدير گروه معارف شبكه اول جلوي بسياري از اين حاشيه‌ها را مي‌گرفت و اجازه نمي‌داد به برنامه‌ساز منتقل شود.
شكيبانيا با بيان اين كه حاشيه‌هاي برنامه ما در مقايسه با برنامه‌هاي مشابه اينچنيني خيلي كم بود، ابراز عقيده كرد: نقش مديريت در گروه ما بسيار مهم بود، كساني را كه دعوت مي‌كرديم بسيار از ما حمايت مي‌كردند، من فكر مي‌كنم در رسانه چنين حمايت‌هايي لازم است.
*** عقيده و هدف من لو مي‌رود
به گزارش ايسنا، علي درستكار مجري و كارشناس «اين شب‌ها» در پاسخ به پرسش ايسنا درباره‌ي علت و چگونگي پذيرش اجراي اين برنامه و آگاهي از مباحث با توجه به اين كه در برنامه‌هاي گفت‌وگو محور مجري ويترين برنامه است و بسياري از تاثيرات مثبت و منفي و بازخورد آن برنامه به مجري آن مي‌تواند بستگي داشته باشد، گفت: تحصيلات من كارشناسي ارشد الهيات است، درطول اين سال‌هايي كه روي آنتن بودم اين وجه‌ي من شناخته نشده بود و در برنامه‌هايي كه ژانر خاص مذهبي داشته باشد حضور نداشتم و تعمدي هم داشتم و احساس مي‌كردم كار غيرمستقيم تبليغي و ديني يك حلاوت ديگري دارد.
وي ادامه داد: وقتي اين برنامه به من پيشنهاد شد، اكراه داشتم چون فكر مي‌كردم اين عقيده و هدف من لو مي‌رود. از سوي ديگر فكر مي‌كردم ناتوانم، از نظر علمي؛ نهايتا پس از 14 ماه آنتن نداشتن اين پيشنهاد را پذيرفتم. دراين كار خيلي اصرار كردند بنابراين كار را به خدا واگذار كردم و از او كمك خواستم مثل هميشه. از سوي ديگر يكي از دلايلي كه باعث شد از روي رضايت بپذيرم و سكوت كنم، اين بود كه از بحث‌هاي برنامه و موضوع كلان آسيب‌شناسي زندگي ديني خوشم آمد و احساس كردم كه اين درد جامعه‌ي ما و آفت حاكميت ماست، به‌خصوص دين سليقه‌اي كه دربعضي موارد داريم و اعمال سليقه‌هايي كه در اعمال مسائل ديني مي‌شود.
***گفتم كه به برنامه‌ي ما سياسي نگاه نكنند
مجري برنامه‌ي «اين شب‌ها» با اشاره به اين كه از خدا خواستم كه ذهنم و كلامم را هدايت و علمم را زياد كند از سوي ديگر در ابتداي برنامه نيز گفتم كه به برنامه‌ي ما سياسي نگاه نكنند، اظهار كرد: هميشه حساسيت‌هاي تهيه‌كننده را در نظر داشتم. با اين كه زياد اهل احتياط نيستم، جاهايي كه با احساسات مردم سروكار داريم و مي‌خواهيم عصب‌كشي كنيم خيلي مشكل داريم كه اين كار يك سري ذكاوت‌هاي فردي و حرفه‌يي مي‌خواست.
وي تصريح كرد: ورود به اين حوزه، خيلي پرمخاطره است، بندبازي وحشتناك است. ولي از طرفي وظيفه و تكليف است. يعني به عنوان كسي كه درس اسلامي خوانده است وظيفه خودم مي‌دانم در مسند ابلاغ دين درست، تا آن جايي كه مي‌توانم در مقام يك مجري تلاش كنم. در زندگي وقتي چيزي را تكليف ببينم ديگر به چيز ديگري فكر نمي‌كنم.
***مسلماناني كه مي‌خواهند بالاتر از يك مسلمان عادي زندگي كنند
درستكار با تاكيد بر اين كه «چند نكته در مباحثي كه روي آنتن هم گفتم، بايد مورد توجه جدي و مداوم قرار گيرد» افزود: اول اينكه هدفي كه من براي خودم در نظر گرفتم اين بود كه به كساني كه مي‌خواهند دين دار زندگي كنند به‌خصوص مسلماناني كه مي‌خواهند بالاتر از يك مسلمان عادي از لحاظ كمالات و معنويت زندگي كنند هشدارهايي بدهيم؛ طبقه‌ي پرجمعيت اين قشر، از جوانان هستند؛ نه فقط جوانان مسجدي و انگشترعقيق به دست. از همه‌ي اقشار جوانان. چون اشتهاي بيشتري براي سير سلوك معنوي دارند و از سوي ديگر آب و رنگ‌هاي وارداتي سد راه اينها قرار مي‌گيرند و آنها را اغوا مي‌كنند.
وي با بيان اين كه «چون در برهه‌اي از زندگي، چوب اين مساله را خورده‌ام » افزود: در نتيجه با حس ودرك عميقي از موضوع، برنامه را هدايت مي‌كنم و شايد يكي از دلايل موفقيت برنامه نيز همين باشد.
***تيم تحقيق:
شكيبانيا در ادامه‌ي نشست ايسنا، درباره‌ي تيم تحقيق «اين شب‌ها» گفت: چهارمحقق داشتيم كه از نهادهاي مرتبط آمده بودند، آنها صحت و سقم موضوعاتي را كه براساس تجربه‌ي آنها مي‌تواند از رسانه مطرح بشود براي ما مشخص كرده و مصداق معرفي مي‌كردند، مثلا شب‌هايي كه درباره‌ي فرقه‌ها به ظاهر مذهبي و آسيب‌هاي فرقه‌اي بحث مي‌كرديم يا افراط و تفريط‌هاي آداب ديني مثل مكاشفه، استخاره و غيره صحبت مي‌كرديم آنها مصداق‌هايي داشتند و به ما معرفي مي‌كردند.
وي ادامه داد: تيم تحقيقمان را اين گروه چهارنفري در كنار مدير گروه و خود من و آقاي درستكار تشكيل مي‌دادند، البته نويسندگاني داشتيم كه احاديث و روايات را گردآوري مي‌كردند و اگر نيازي به مراجعه به تفاسير بود آماده مي‌كردند كه به‌خاطر شتاب تند برنامه‌ها و تغييرات زيادي كه هرروز در موضوعات پيدا مي‌شد و همچنين محدوديت رسانه آنها خيلي نتوانستند فعاليت كنند و تا حدي كار خارج از پيش‌بيني‌هايمان جلو رفت هرچند تلاش مي‌كنيم در مجموعه‌ي بعدي‌مان بتوانيم نقش آنها را پررنگ‌تر كنيم.
***ما روز اول خيلي خام بوديم
شكيبانيا درباره‌ي نقش مدير شبكه‌ي اول سيما درحمايت از اين برنامه گفت: در واقع آقاي برازش مشفق اصلي ما بود براي اينكه ما مطمئن بشويم كه شبكه يك مي‌خواهد اين برنامه را پخش كند، چون برنامه‌اي بود كه حاشيه مي‌توانست زياد داشته باشد هرچند خارج از انتظار ما برنامه بيينده‌هاي خودش را داشت، از پيامك‌هايي كه مي‌دادند، بازخوردهايي كه مي‌دادند مشخص بود. به نظر مي‌رسد كه طرح چنين موضوعاتي جايش در تلويزيون خالي بوده است و اگر شما نصف شب هم برنامه پخش كنيد بييننده‌ها آن قدر ابهام و مساله دارند كه پاي برنامه مي‌نشينند.
وي ادامه داد: آقاي برازش از ما حمايت كردند ولي به‌طور مستقيم درتحقيق و نگارش وقت نداشتند و غير مستقيم با ماهمكاري كردند.
تهيه‌كننده «اين شب‌ها» با بيان اينكه به عنوان تهيه‌كننده وظيفه من اين است كه بازخورد برنامه را بگيرم، گفت: برنامه‌ي آقاي شهيدي كه برنامه‌ي موفقي از كارآمد، سطح برنامه‌هاي صحبگاهي ما را تكان داد و بقيه تحت تاثير آن برنامه مجبور شدند كيفيت برنامه‌هايشان بالا ببرند نشان‌دهنده‌ي تاثير گرفتن بازخورد است.
شكيبانيا گفت: ما روز اول خيلي خام بوديم چون برنامه در مراحل اوليه بود با آدم‌هايي كه شناخته شده نبودند، گرچه من منكر نقش ستاره‌ها در تلويزيون نيستم، ولي فكر مي‌كنم اين خوب باشد كه كساني را بياوريم كه كمتر در رسانه‌ها مطرح شده‌اند. البته مجري ما شناخته شده است و ستاره برنامه‌مان است همين هم براي ما كافي است.
***تذكرات را مي‌شنوم با دقت گوش مي‌دهم ولي لزوما نمي‌پذيرم
اين كارشناس و مجري با بيان اين كه من تا موضوع برنامه‌اي را دلم نپذيرد، قبول نمي‌كنم در پاسخ به اين پرسش ايسنا كه آيا با توجه به حساسيت‌هاي اين برنامه، اجراي آن اطلاعات بالا و اختيارات مشخصي را مي‌طلبد؟ اظهار كرد: از ابتدا گفتم شرط من در اختيارات اين است كه بايد آزاد باشم. استدلالم اين است كه اگر من را شناختيد، سواد و شخصيتم را مي‌شناختيد و دعوت كرديد، پس بايد اختيارات لازم را بدهيد؛ از سوي ديگر كار خودم را نيز به خوبي بلدم و رسانه تلويزيون را نيز تا آن جايي كه بايد مي‌شناسم و ملاحظات آن را به خوبي مي‌دانم، درعين اينكه اختيار دارم خودم با آگاهي از آن ملاحظات برنامه را هدايت مي‌كنم.
وي در پاسخ به اين پرسش كه چه واكنشي در برابر تذكرات سازندگان و شبكه دارد گفت: من تذكرات را مي‌شنوم با دقت گوش مي‌دهم ولي لزوما نمي‌پذيرم.
***مجري و اختيارات آن
محمد شكيبانيا نيز درباره‌ي مجري و اختيارات آن در برنامه گفت: نخستين قدم اجرايي برنامه اين بود كه مجري برنامه چه كسي باشد، درباره‌ي مجري 25 ـ 26 تن را ليست كرديم و تنها كسي كه به‌طور جدي با او صحبت كرديم فردي بود كه دكتراي ارتباطات و فوق‌ليسانس الهيات داشت، مدرس، عليخاني‌و افرادي ديگر نيز در ليست ما قرار داشتند، با اين حال دغدغه‌مان اين بود كه چون بحث‌ها تخصصي است، طرح موضوع نيز تخصصي است و اگر كسي بلد نباشد و با مباحث آشنايي نداشته باشد از پس كار بر نمي‌آيد.
وي ادامه داد: اساسا ايده من اين بود كه مجري‌اي بياوريم كه مدام سه‌چهار كارشناس در گوشي به او تذكر ندهند، مجري‌اي بياوريم كه قدرت تميز داشته باشد، اطلاعات كافي را داشته باشد و كار اجرا را نيز به‌خوبي بداند.خوشبختانه با آقاي درستكار تا به حال مشكلي نداشتيم و بسيار خوب برنامه را اداره كردند و بيننده را با خودشان همراه كردند.
***تيم تحقيقي كه سربرنامه حضور مستمر داشته باشد نداشتيم
تهيه كننده برنامه «اين شب‌ها» گفت: ما در اين برنامه يكي‌ديگر از مشكلاتمان اين بود كه تيم تحقيقي كه سربرنامه حضور مستمر داشته باشد نداشتيم و در برنامه‌هاي آتي اين نياز احساس مي‌شود، گاهي اوقات لازم است كه چند سند از قرآن دراختيارمان باشد و يا اطلاعاتي درباره‌ي احساسات و ارتباطات مردم با موضوع به ما بدهند كه دراين امر تيم تحقيق خيلي مي‌تواند به ما كمك كند. ما دراين امر ضعيف بوديم هرچند روي آنتن نشان داده، نشده است.
*** هنوز يكسري موضوعات مهم مطرح نشده است
محمد شكيبانيا در پاسخ به اين پرسش كه به‌نظر مي‌رسد كه شما سبدي داشتيد كه بهترين‌هايش به عنوان موضوع عرضه كرديد و اگر بخواهيد برنامه بعد از ماه رمضان هم ادامه داشته باشد، ديگر چيزي براي عرضه داريد؟ گفت: هنوز يكسري موضوعات مهم مطرح نشده است، مثل مهدويت و موضوعات ديگر.
علي درستكار هم با بيان اين كه منافاتي نمي‌بينيم كه بحث‌هايي كه قبلا شده است را دوباره در برنامه‌هاي ديگري تكرار كنيم درباره‌ي ويژگي اجرا در اين برنامه گفت: تعريفي كه مخاطب از من دارد، پيش از يك آدم چالش گراست. بيينده بايد بداند من اكنون در موضعي هستم كه براي اولين‌بار مباحثي را به صورت منسجم در يك برنامه مطرح مي‌كنم و اكنون در مرحله‌اي هستيم كه مجري هركسي با هر ميزان دانشي باشد بايد سكوت كند تا موضوع طرح شود، نكات خاص علامت‌گذاري شود و در نهايت در بازخواني چالش و پرس‌وجو شود.
وي ادامه داد: البته براي جذابيت برنامه‌هاي آينده، ارائه‌ي موضوعات و اطلاعات جديد را در اولويت قرار داديم و اين را شرط كرديم كه تيم تحقيقي متشكل از دين‌شناسان كه داراي دانش جامعه شناسي، روان‌شناسي و رسانه باشند براي برنامه تشكيل شود.
*** گاهي «سكوت» هم مصرف دانش مجري است
اين مجري با اين اعتقاد كه حتي گاهي «سكوت» هم مصرف دانش مجري است ادامه داد: هركس با هر ميزاني از دانش روي آنتن بيايد، دانشش تمام مي‌شود.
***مراقبت در پرسش و پاسخ، سكوت و مزه‌ها
علي درستكار در پاسخ به اين پرسش كه آيا فكر نمي‌كنيد مراقبت در پرسش و پاسخ، سكوت و مزه‌هايي كه براي اجرا وجود دارد حتي پذيرش مجري از موضوعات مورد بحث روي آنتن، در جذب يا دفع مخاطب چنين برنامه‌هايي مهم است؟ گفت: بله تاحدودي، ولي دريك جاهايي اين مزه‌ها نمك كار است. اما نبايد پارازيت در پيام، با ناشي‌گري همراه شود.
اين كارشناس ـ مجري در با بيان اين كه من توكلم به خدا محكم است و نسبت به موضوعات برنامه دست‌وپايم نمي‌لرزد، گفت: مبحثي را اگر شك داشته باشم بازگو نمي‌كنم، اگر فكر كنم بيان آن لازم است و در تخصص كارشناس برنامه است به‌صورت پرسش مطرح مي‌كنم.
*** تضاد با ديگر برنامه‌هاي سيما
اين مجري در پاسخ به اين پرسش كه در جاهايي با طرح مباحث معرفتي و مذهبي چون روح و جن، خود رسانه (تلويزيون) را هم زيرسوال مي‌بريد و برنامه تان در تضاد با ديگر برنامه‌هاي سيما قرار دارد، مثلا در برنامه‌اي كه كارشناس ميهمان قاطعانه و منطقي توضيح داد طرح مثال ماورايي آن گونه كه در برخي از سريال ها آمده است نيست! گفت: مخاطب بايد ياد بگيرد فيلم فيلم است، مستند مستند است، تلويزيون تماشا كردن نيز آداب دارد. بيننده بايد بفهمد كه دوز بازي و فيلم با واقعيت در فيلم تلويزيوني چقدر است.
***تلويزيون به منظور رشد و اصلاح بايد توليداتش نقد شود
وي با بيان اين كه من نماينده‌ي مخاطب هستم و حالا كه در مقام مجري نشسته‌ام بايد پرسش‌هاي او را بپرسم و جواب‌هاي او را بگيريم، اظهار كرد: به نظر من اين يك حُسن است كه فرد يا نهادي خودش را نقد كند. به خصوص كه نقد كننده واقعا به قصد اصلاح اين كار را انجام بدهد و غرض نداشته باشد.
درستكار ابراز عقيده كرد: تلويزيون به منظور رشد و اصلاح، بايد توليداتش نقد شود. ولي تضعيف نبايد شود و حس اعتماد مخاطب نبايد از بين برود.
شكيبانيا نيز در ادامه اين بحث با بيان اين كه فيلم داستاني قراراست تاثير ناخود آگاه نيز بگذارد. مثلا فرد ياد گرفته است چگونه تلويزيون نگاه كند ولي از آن طرف شب مي‌خواهد برود بيرون مي‌ترسد، بنابراين تلويزيون اينها را منعكس نمي‌كند. ولي از آن طرف دوتا برنامه گفت‌وگو محور مذهبي پخش مي‌شود كه ضد هم حرف مي‌زنند. بيننده بايد حواسش باشد كه يا پاي يك تلويزيون شش كانال نشسته كه يك نفر به همه ديكته مي‌كند كه چه بگويند يا نه مدير گروه معارف شبكه يك، دو و شبكه هاي ديگر نظري دارند و آن را پياده مي‌كنند و شايد در جزييات اختلافاتي داشته باشند. بيننده بايد بفهمد كه خودش تصميم بگيرد.
درستكار نيز گفت: در مباحث اينچنيني كه با اعتقادات ريشه دار مردم سروكار دارد بايد سياست‌ها واحد باشد، طرح نظرات ديني اشكالي ندارد، ولي نتيجه گيري بايد يكي باشد. چون دين يكي است البته چند صدايي ممكن است باشد ولي فرودگاهش بايد يكي باشد.
***ابتدا گفت‌وگو محور تعريف نشديم بلكه قرار بود «جُنگ» باشيم
تهيه‌كننده اين برنامه درباره‌ي حضور مجريان ديگر در «اين شب‌ها» با بيان اين كه ما ابتدا گفت‌وگو محور تعريف نشديم بلكه قرار بود «جُنگ» باشيم گفت: جُنگ بودن برنامه تصميم شبكه است حتي تصميم گروه هم نبود. در ابتدا اصلا قرار نبود برنامه با سه مجري و سه موضوع متفاوت در سه شكل مختلف اجرا شود.
وي درباره‌ي اهميت و نقش كارگرداني برنامه به عنوان يك برنامه‌ي گفت‌وگو محور معارفي اظهار كرد: در برنامه هاي زنده كارگرداني به معنايي كه در برنامه ديگر وجود دارد، نيست. معمولا طراحي كه گروه طراح برنامه انجام مي‌دهند كارگرداني برنامه مي‌شود. اگرچه ما يك كارگردان تلويزيوني داريم كه مامور حركت دوربين‌هاست و اين هم براي ما خيلي مهم بود.
شكيبانيا ادامه داد: ما از كارگردان برنامه خواهش كرديم كه نمي‌خواهيم هيچ چيزي به اندازه‌ي خود اين گفت‌وگو، مهم باشد. بنابراين نخواستيم دكور، ريزه تشكيلات و حتي تكيه كلام خاصي در مجري به چشم بزند و يا حركت دوربين جلب توجه كند.
***مخاطبمان را جامعه مومنان تعريف كرديم
تهيه‌كننده «اين شب‌ها» تاكيد كرد: ما مخاطبمان را جامعه مومنان تعريف كرديم و موضوعات برنامه ما اساسا براي كساني كه مومن نيستند بي معني است. ما سعي كرديم به كساني كه با دين موضع دارند جواب بدهيم.
مجري ـ كارشناس برنامه نيز گفت: نگاه به گروه معارف شبكه‌ها از جاهايي بايد عوض شود، يكي از كساني كه موضع داشت خود من بودم. اميدوارم يكي از اجزايي باشم كه در فريم تلويزيون اين ذهنيت را اصلاح مي‌كنم.
وي تاكيد كرد: مهم ترين نكته اين برنامه اين است كه براي آن زحمت زيادي كشيده شده است و صرفا براي كسب درآمد نبوده است.
محمد شكيبانيا نيز درباره‌ي برآورد و درجه رده بندي برنامه گفت: اين برنامه در رده «جيم» دسته بندي مي‌شود يعني اداره برنامه‌مان حجمش كوچك است و عوامل برنامه تعدادشان بيشتر از 25 تن نمي‌شود.
*** روند طراحي برنامه «اين شب‌ها»
شكيبانيا درباره‌ي روند طراحي برنامه «اين شب‌ها» گفت: از 6 و 7 سال گذشته يعني چند روز بعد از ماه رمضان، گروه معارف شبكه بنده را مأمور كرد كه با گروه صاحب فكري بنشينيد و فكر كنيد كه برنامه ماه رمضان سال بعد ما چه باشد كه ما در سه بسته افطار، سحر و عطرافشاني (برنامه‌هاي كوتاهي كه در طول روز پخش مي‌شود و حال و هواي مذهبي آشكار يا پنهان دارد) كار را تعريف كرديم ولي چند مشكل وجود داشت؛ متوجه شديم وقت افطار شبكه يك وقت بدي است اولا كسي به ما نگفت كه ساعت‌ها بالاخره چه زماني عوض مي‌شود يعني برنامه ما دقيقا چه زماني قرار است به روي آنتن برود.
اين تهيه‌كننده سيما ادامه داد: براي برنامه سحرهايمان نيز با توجه به اينكه مردم بيشتر گوش مي‌كنند به جاي اينكه ببينند و از آن به عنوان تايمر استفاده مي‌كنند سعي كرديم كاري كنيم كه دقايق مانده به اذان از معنويت بيشتري برخوردار شود و اذان وقت تأملي براي دعا و مناجات تلقي شود، بحث ترجمه‌ها دعاها نيز ساده‌ترين دعاها را انتخاب و پخش مي‌كنيم تا به مردم بگوييم خيلي در بند پيچيدگي‌هاي عربي دعا نباشند و به طور كلي خوبي برنامه‌ها سادگي و پيچيده نبودن آن است.
*** مستندها يك روزه ساخته مي‌شوند چرا كه براي تلويزيون صرف ندارد
تهيه‌كننده درباره‌ي مستندها و ديگر آيتم‌هاي مياني برنامه اظهار كرد: از پلي‌بك‌هاي لابه‌لاي برنامه راضي نيستم چون خيلي متناسبت موضوع برنامه‌ها نشده است و به نظرم مي‌رسد كه به جاي وله و بازي‌كردن با آرم برنامه، چون برنامه تم مذهبي دارد حديث‌هاي كوچك معتبر و مناسب با احوال امروز آدم‌ها، آخر وله‌هايمان پخش شود كه اين فايده‌اش از وله بيشتر است.
محمد شكيبانيا ادامه داد: براي بقيه‌ي مستندها اولا اصرار داشتيم از شكل فرمايستي بيرون بياييم و آن را براي سحر گذاشتيم، خواستيم كار خوب بسازيم و ببينيم چه كساني كار خوب مي‌كنند. سراغ NGOها برويم كه دارند كتابخانه‌اي در روستايي مي‌سازند، گروهي كه ناني بپزند براي كساني كه نان نمي‌توانند بخورند و ختم قرآن در كهريزك راه مي‌اندازند. اين مستندها را سفارش داديم، ايده را به يك كارگردان(اتفاقا داستاني ساز نه مستند‌ساز) گفتيم و او درآن خصوص كار ارائه داد، اين كارها يك روزه ساخته مي‌شوند چرا كه براي تلويزيون صرف ندارد كه 10 روز برروي يك‌كار 5 دقيقه‌اي هزينه كند.
وي ادامه داد: مي‌خواستم موضوعاتم كاملا متفاوت باشد، به كف جامعه برويم چنان چه آيتم دعايمان نيز در جامعه است و موقعيت‌هاي اجتماعي خاص را نشان مي‌دهد، دعاهاي آيتم خواهش‌هاي ساده را از صحيفه‌ي سجاديه انتخاب كرديم. از فرماليست فاصله گرفتيم، همه‌ي آيتم‌هايمان رئال است و آيتم‌ها را خيلي شاعرانه نكرديم.
شكيبانيا با اشاره به اينكه به‌خاطر پريشاني شكل پخش گاهي آيتم‌ها با موضوعات برنامه همخواني ندارد اظهار كرد: آنتن شبكه‌ي يك بالا و پايين زياد دارد، زماني 23 بايد شروع كنيم زماني 23و30 دقيقه. چاره‌اي نيست شايد دفعه بعد به اين چيزها نبايد فكر كنيم و به چيز‌هايي بايد فكر كنيم كه آمدن و رفتنشان خيلي جنسيت برنامه را تغيير ندهد.
وي گفت: براي برنامه‌هاي بعدي به گزارش‌هاي مرتبط با موضوع فكر كرديم با تهيه‌كننده‌ي خوبي نيز دراين زمينه صحبت كرديم.
***دكورمان هرشب به شكلي تغيير مي‌كرد
محمد شكيبانيا در پايان نشست ايسنا درباره دكور اين برنامه گفت: در وقت محدودي كه دكوراتور ما داشت به او گفتيم كه نمي‌خواهيم حجم و رنگ دكور در چشم باشد و خيلي زود فراموش شود اما در اين حالت هركسي دكور را نگاه مي‌كند مقداري با آن درگير شود.
وي با اشاره به اينكه دكورمان هرشب به شكلي تغيير مي‌كرد ولي نمي‌خواستيم محسوس باشد، اظهار كرد: از نوع دكورهاي جاري در برنامه‌هاي تلويزيون نمي‌خواستيم تبعيت كنيم ولي در عين حال مي‌خواستيم دكور برنامه يك ويژگي خاص داشته باشد، اين ويژگي كه سادگي آن است در برنامه وجود دارد ولي براي بعضي اين ويژگي مثبت و براي برخي ديگر منفي است.
شكيبا نيا گفت: دكوراتور برنامه با اينكه آدم سنتي بود و اصلا دوست نداشت از بنر، عكس و تصاوير رئال و غيره استفاده كند من چون ريشه ديدگاهش را مي‌پسنديدم خيلي با او بحث نمي كردم و در نهايت در مدت كمتر از 20 روز دكور را آن‌طور كه ما مي‌خواستيم آماده كرد.
اين تهيه كننده ادامه داد: بيننده يكسري نظرات كلي دارد مثلا شايد بگويد مهمان زشت بود، صندلي چرا زرد بود و رنگ‌هاي دكور سرد بود؟ ولي درآخر بگويد كه برنامه خيلي خوب بود؛ به عبارت ديگر ممكن است در جزيياتي ايرادهايي داشته باشيم ولي اگر محتوا را طوري تقويت كنيم كه بيننده را با خود همراه كنيم موفق بوده‌ايم.
منبع: ایسنا
