تأثیر جهش تولید در اقتصاد کشور

سال 1399 با فرمایش مقام معظم رهبری به سال جهش تولید نام گذاری شد. چالش جهش تولید، چالشی است که همه ما در این سال با آن روبرو خواهیم بود. جهش در علم اقتصاد و تولید، به حرکت ناگهانی یک پارامتر اقتصادی گفته می‌شود. بسیاری از پارامترهای اقتصادی در یک برنامه مدون در یک بازه زمانی به مرور رشد می نمایند. این روند با رشد اقتصادی تعریف می‌شود؛ اما جهش تولید به افزایش ناگهانی آن اطلاق می‌گردد. (1)

اولین قدم در داشتن چشم اندازی برای تأثیر جهش تولید در اقتصاد کشور، آماده سازی بستر مناسب برای آن است. آیا بستر اقتصادی ایران در حال حاضر برای این جهش آمادگی لازم را دارد؟

در این مقاله قصد داریم کمی جزئی‌تر و تخصصی‌تر چشم اندازی که رهبر انقلاب از آن برای نام گذاری امسال به نام جهش تولید استفاده کرده‌اند را مورد بررسی قرار دهیم.

سه عامل عمده و اصلی که همسو شدن آن‌ها با یک جهش تولید می تواند مانند بمبی در اقتصاد ایران عمل نماید، همگی در حال وقوع پیوستن هستند.

کاهش شدید وابستگی کشور به درآمدهای نفتی، کاهش فوق العاده بالای ارزش پول کشور و خروج برندهای خارجی از ایران به دلیل تحریم‌های حاکم، سه عاملی هستند که هر اقتصاددانی می تواند با کنار هم قرار دادن آن‌ها و اضافه کردن چاشنی جهش تولید، چشم اندازی روشن برای شکوفایی اقتصاد یک کشور داشته باشد.

اگر به تاریخ اقتصادی کشورهای بزرگ جهان نگاهی بیندازید، متوجه خواهید شد که نقطه عطف همه آن‌ها برای رسیدن به حال و روز امروزشان، همین نقطه‌ای بوده است که ایران اکنون در آن قرار گرفته است. (1)

جهش تولید و افزایش تولید ناخالص داخلی

تولید ناخالص ملی یا مخفف انگلیسی آن GDP، اصطلاحی است که به ارزش ریالی تمام شده تمام کالاها و خدمات تولید شده در داخل کشور در یک بازه زمانی مشخص (معمولاً سالانه) اطلاق می‌شود. روش‌های مختلفی برای محاسبه GDP وجود دارد که هر کدام از این روش‌ها نتایج و شرایط مختلف اقتصادی یک کشور را معرفی می نماید.

جهش تولید و افزایش تولید ناخالص داخلی، دو پارامتر اقتصادی هستند که دقیقاً همسو با هم عمل کرده و به همدیگر قدرت می بخشند. در واقع لازمه افزایش تولید ناخالص ملی برای تبدیل کردن نقطه‌ای که اکنون ایران در آن قرار گرفته است، جهش تولید است. (2)

کاهش شدید ارزش پول کشور ایران باعث شده است تا شرایط برای تبدیل شدن به یک کشور صادرات محور کاملا برای ما فراهم آید. در حال حاضر با توجه به افزایش شدید قیمت ارز، واردات جذابیت قدیم را نداشته و در عوض صادرات تبدیل به یک امر کاملا پول‌ساز برای تولیدها خواهد بود.

کاهش قیمت تمام شده یک کالای داخلی می تواند باعث رونق تولید و افزایش چندین برابری آن شود. چشم انداز و نکته‌ای که در سخنان رهبر انقلاب نیز به وضوح روشن است. افزایش مشارکت نیروی کار، استفاده از منابع جدید، بالا بردن تخصص‌ها در نیروی کار، استفاده از تکنولوژی‌های به‌روز و افزایش تجارت، بسترسازی‌های لازم برای افزایش رشد GDP هستند که می توانند جهش تولید را نیز رقم بزنند. (3)
 

جذب سرمایه گذاری خارجی برای افزایش تولید ناخالصی داخلی

مبادرت به انجام کارهای تجاری و مبادلات مالی میان کشورهای مختلف باعث افزایش ورود سرمایه‌ها به قسمت‌های تولیدی شده و در نتیجه رشد اقتصادی و رشد GDP را برای هر کشوری به ارمغان بیاورد.(3)

سیاست‌های دولت روی میزان عرضه و تقاضا، تأثیر مستقیمی روی میزان تولید داخلی داشته و رشد اقتصادی را برای کشور رقم خواهد زد. میزان عرضه و تقاضا هم با مشارکت‌های اقتصادی میان کشورهای مختلف صورت خواهد گرفت.

برای تبدیل شدن به یک کشور صادرات محور و افزایش میزان تولید حتی در حد رسیدن صنایع مختلف به صادرات بخشی از تولیدات خود، سرمایه گذاری‌های خارجی و افزایش تقاضا ناشی از این تجارت لازم و ضروری است.

رشد اقتصادی کشورهای جهان روی هم تأثیر گذار است. خیلی سخت خواهد بود تا اقتصاد جهانی در جهت رکود حرکت نماید و شما به عنوان یک اقتصاد انفرادی، رو به صعود باشید.(4)

کشور ما در حال حاضر نیاز به سرمایه گذاری در بخش‌های پایه‌ای اقتصادی دارد. بستر سازی در قسمت هایی مانند راه ها، خطوط ریلی، شبکه اینترنت و به نوعی ورود تکنولوژی‌های جدید و نو به داخل کشور در وضعیت فعلی کشور ما نیاز ضروری است.

سرمایه گذار خارجی در این راه به دنبال افزایش میزان تولید و در واقع همان سود بیشتر است. این راه جز با افزایش تولید و رشد اقتصادی که همان افزایش تولید ناخالص داخلی است، فراهم نخواهد آمد. تصور کنید که اقتصاد ما در حال شروع یک شکوفایی بزرگ برای تبدیل شدن به یک آلمان و ژاپن جدید باشد.

این تصور می تواند جذابیت سرمایه گذاری در ایران را برای شرکت‌های خارجی به اوج خود برساند. اتفاقی که قطعاً از چشم مدیران بازاریابی آن‌ها دور نماند.

کمترین روزنه‌ای برای خروج از تحریم‌ها در سال‌های گذشته و همزمان، ورود پرفشار سرمایه گذارهای خارجی به بازار ایران این ادعا را کاملا اثبات می نماید.

برنامه ریزی برای رشد اقتصادی در سال جهش تولید

البته برای برون رفت از رکود امروزی و قرار گرفتن در مسیر جهش تولید نیاز به اقداماتی در سطح کلان اقتصادی کشور است. یکی از قوانین دست و پا گیر برای جهش تولید، هزینه‌های غیر ضروری است. مالیات‌های زیاد و هزینه‌های زیاد تولید یکی از این موانع بزرگ است.

دولت می تواند با کاهش این هزینه‌های غیر ضروری به نوعی راه را برای یک جهش تولید در سال جدید باز نماید. (5) در محاسبه GDP کلمه ناخالص دلالت بر هزینه هایی مانند استهلاک کالاها دارد، اما درآمد ناشی از سرمایه گذاری‌های خارجی در فرمول این پارامتر محاسبه نمی‌شود.

جذب سرمایه گذاری‌های خارجی با افزایش تولید ناخالص داخلی ارتباط بسیار نزدیکی به هم داشته و می تواند مانند یک چاشنی برای جهش تولید باشد. البته قدم اول در این راه را باید خودمان در داخل کشور برداریم تا جذابیت سرمایه گذاری در داخل ایران برای خارجی‌ها افزایش یابد. (6)

اگر روند رو به رشد اقتصاد کشور انگلیس در دو دهه گذشته را مورد بررسی قرار دهید، متوجه خواهید شد که هر سال که تقاضا در این کشور کاهش و افت داشته است، شاهد رکود و کاهش تولید بوده ایم. چرخه اقتصاد و رشد اقتصادی این کشور بر اساس تقاضا بوده است.

از این رو برای رشد اقتصادی در سال جهش تولید دولت باید زمینه‌های لازم برای افزایش تقاضا را بالا ببرد. وام‌های بانکی با سود پایین، کاهش میزان بیکاری، افزایش اعتماد مصرف کننده به تولیدات داخلی و کیفیت آن‌ها و امید به آینده از جمله پارامترهایی است که می توانند باعث افزایش تقاضا در جامعه شده و رشد اقتصادی را در سال جهش تولید رقم بزنند. (4)

افزایش جذابیت ایران برای سرمایه گذار خارجی در صورت جهش تولید

افزایش سرمایه گذاری‌های کوچک و متوسط خارجی در بازار ایران و مشارکت بخش خصوصی در این مسیر، لازمه اصلی افزایش تولید ناخالص ملی و در نتیجه کاهش نرخ تورم است که دولت همیشه در حال برنامه ریزی برای آن بوده است. اما برای رسیدن به مرحله‌ای که جذابیت سرمایه گذاری در ایران فراتر از تحریم‌ها قدم بردارد، نیاز به یک قدم بزرگ داخلی است.

جهش تولید همان قدمی است که در سال جدید می تواند این مرحله را برای اقتصاد ایران بپیماید. جهش تولید و افزایش تولید ناخالص داخلی در سال روبرو، نشان از حرکت ایران برای تبدیل شدن به قدرت اقتصادی برتر منطقه است. رخدادی که سایر کشورها با صرف هزینه‌های بسیار زیاد به دلیل وابستگی شدید آن‌ها به نفت، به این زودی‌ها به آن نخواهند رسید. (6)



تحریم‌ها در این راه می توانند تبدیل به یک فرصت بزرگ برای ما شوند. جایی که دیگر امید ما کاملا از نفت بریده شود، زمانی است که پایه‌های اقتصادی محکم شده و هیچ قدرتی یارای بی ثبات نمودن آن را نداشته باشد. کاهش ارزش پولی ایران باعث شده است تا سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف برای شرکت‌های خارجی بسیار ساده‌تر از سایر کشورهای جهان باشد.

کشورهای توسعه یافته اکنون در وضعیت ثبات اقتصادی قرار گرفته و رشد نسبی آن‌ها سال به سال، تقریبا ثابت است. سرمایه گذاری در چنین کشورهایی مستلزم سرمایه‌های سنگین بوده و البته سودهای بسیار کمی برای آن‌ها به دنبال دارد.

کشورهایی مانند چین، ژاپن و آمریکا با صرف هزینه‌های زیاد به دنبال کاهش ارزش پولی خود هستند تا همچنان کشوری صادرات محور بمانند و سرمایه‌های خارجی را نیز حفظ کنند. اتفاقی که اکنون به هر دلیلی برای ایران رخ داده است و جهش تولید این فرصت را برای اقتصاد ایران شکوفا خواهد نمود.

از آنجایی که افزایش تولید نیاز به بسترهای مناسب و البته پیش شرط‌های لازم دارد، فراهم شدن این بسترها همزمان با جهش تولید مانند یک آهنربای قدرتمند، سرمایه‌های خارجی را به سمت داخل کشور روانه خواهد نمود. این همان فرصتی است که بعد از سال‌ها تحریم اکنون در اختیار ایران قرار گرفته است.
 

فرصت ایده‌آل ایران برای جذب سرمایه‌گذار خارجی

اقتصادهای بزرگ دنیای امروز از کجا شروع کرده اند؟ رشدهای اقتصادی سرسام آور کشورهایی مانند چین، آلمان و ژاپن از شرایطی مانند شرایط امروز ایران آغاز شده است. اما این کشورها برای تبدیل شدن به اقتصادهای برتر جهان به چند سال زمان نیاز داشته اند؟

یکی از بزرگترین فرصت هایی که اکنون در اختیار ایران قرار گرفته است، امکان سرعت بخشیدن به بخش‌های مختلف اقتصاد خود و در نتیجه رشد اقتصادی با سرعت بسیار بالا است. اکنون دیگر زمان چرخ اختراع کردن نیست. چرخ‌ها اختراع شده اند و تکنولوژی پیشرفت چشم گیری داشته است.

طی کردن مراحل یک فرایند با علم امروز بشر بسیار سریعتر از گذشته است. از این رو با داشتن یک بستر مناسب می توان در طی یک مدت بسیار کوتاهتر نسبت به این کشورها به شکوفایی و در نتیجه ثبات اقتصادی رسید. امری که مدیران دولتی و چرخندگان اقتصاد ایران نباید آن را نادیده گرفته و این فرصت طلایی را از دست بدهند.



کشاورزی، انرژی‌های نو، خودروسازی، گردشگری و توریسم، حوزه‌های فناوری اطلاعات، بانکداری، داروسازی، حمل و نقل، بیمه، پتروشیمی و هزاران مورد دیگر از جمله صنایعی هستند که با اینکه در ایران در سال‌های گذشته رشد خوبی داشته اند، اما تازه در اول مسیر تبدیل شدن به یک صنعت پیشرفته و مدرن امروزی هستند. از این رو سرمایه گذاری در آن‌ها برای سرمایه گذاران خارجی می تواند بسیار جذاب باشد. (7)

تصور کنید که شما قرار است امروز در صنعت 50 سال پیش ژاپن سرمایه گذاری نموده و در طی 10 تا 20 سال به رشد امروز آن‌ها برسید. این واقعیت اقتصاد ایران است که نیاز به یک حرکت داخلی بزرگ دارد. بازارهای مختلف ایران روز به روز در حال رشد بوده و هر روز به وسعت آن‌ها افزوده می‌شود.

برای مثال تنها کافی است رشد بازار بورس ایران را در چند سال اخیر بسنجید. رشدی که تعجب همگان را برانگیخته و حتی بسیار از سرمایه گذاران داخلی را نیز مبهوت نموده است. مقایسه قدرت و بزرگی این بازار با بازارهای بین المللی نشان می دهد که برای بزرگ و بزرگ‌تر شدن هنوز جا بسیار است.
 
جمع بندی و نتیجه گیری
هر پیشرفتی نقطه شروعی دارد. نه فقط در اقتصاد یک کشور بلکه در هر علمی رسیدن به درجات عالیه و بزرگ شدن نیاز به طی کردن پایه‌های آن دارد. هر کشور بزرگ اقتصادی که اکنون نامی در جهان برای خود دست و پا نموده، روزی در شرایط فعلی ایران قرار داشته است.

اکنون زمان آن رسیده تا با یک برنامه مدون و چشم اندازی دقیق و فراهم نمودن شرایط برای یک جهش تولید در سال جدید، بستر لازم برای یک اقتصاد با ثبات و قدرتمند را در منطقه پایه گذاری کنیم. این امر جز با همت همه واحدهای تولیدی و البته سیاست‌های صحیح دولت در این زمینه فراهم نخواهد آمد.

جهش تولید در آینده‌ای نه چندان دور می تواند سیل سرمایه‌های خارجی را نیز به داخل ایران روانه نموده و سرعت اوج گرفتن اقتصاد ایران را چندین برابر کند.

پی نوشتها
  1. www.mashreghnews.ir
  2. www.iranbourseonline.org
  3. www.donya-e-eqtesad.com
  4. www.economicshelp.org
  5. www.forbes.com
  6. www.smtnews.i
  7. www.ilna.new