وقف، بانوان و ميراث جاويدان

ربع رشيدي؛ مجتمع بزرگ وقفي، علمي و آموزشي در تبريز قبل از شروع مطلب ذکر اين نکته ضروري است که اگر بحثي تاريخي مي‏کنيم اعم از تاريخ سياسي يا تاريخ تمدن، يا تاريخ وقف به سبب نتيجه گيري از آن و اخذ تجربه براي حال و آينده است، وگرنه «تاريخ براي تاريخ» و «علم براي علم» هدف ما

وقف ‏نامه‏هاي قرآن و طبقات زنان واقف کتابخانه آستان قدس رضوي هرچند در قرآن کريم آيه‏اي خاص درباره‏ي وقف نيامده است ولي مي‏توان وقف را يکي از مصاديق بارز خير و عمل صالح دانست که مبني بر قرآن (1) و تبعيت از پيامبر اکرم و ائمه معصومين(2) است، از اين رو موقوفات در جامعه‏ي اسلامي به صورت

اقدامات خيريه و موقوفات زهرا سلطان نظام‏ مافي «فرمانفرمائيان» زهراسلطان عزت‏السلطنه، دختر رضا قلي خان نظام‏السلطنه و خديجه سلطان خانم دختر ميرزا رضا آشتياني به سال 1312 ه.ق متولد شد. وي در سال 1329 ه.ق با پسر عبدالحسين ميرزا فرمانفرما يعني عباس ميرزا سالار لشکر از بطن عزت‏الدوله دختر

موقوفات مرحومه انيس الدوله وقف از امور بسيار پسنديده است که از جهات مختلف اجتماعي و اعتقادي سودمنديهاي بسيار داشته است و دارد و در اسلام بر آن تأکيد بسيار شده است. از وقف اصطلاحا به «تثبيت عين و تسبيل ثمره» تعبير مي‏شود و امري است که اجر آن براي واقف

موقوفات زنان در ايران از موضوعاتي که در بررسي اسناد موقوفات و مطالعه وقف نامه‏ها جلب توجه مي‏کند موقوفات بانوان است. شمار زيادي از رقبات کوچک و بزرگ وقفي در شهرهاي مختلف ايران موجود است که واقف آنها زنان بوده‏اند. براساس آخرين آمار منتشر شده از

بانوان بوشهري و سنت نبوي وقف در بررسي تاريخ وقف در استان بوشهر دو نکته قابل توجه است، نخست اينکه به طور کلي وقف در اين منطقه از قدمت و پيشينه‏ي ديرينه برخوردار نيست و ديگر اينکه بايد بين وضعيت و تاريخچه‏ي وقف و موقوفات در شهر بوشهر و ساير نقاط استان

دو وقفنامه از دو زن، زبيده بيگم و گوهرشاه خانم آنچه از گذشته بر جاي مانده ميراث گرانقدري است که پاسداريش بر عهده‏ي ماست. اين ميراث اشکال گوناگوني دارد، از انفيه داني کوچک تا بنايي عظيم، همه و همه ياد آور گذشته و نشان دهنده‏ي فرهنگ و تمدن پيشينيان است. اسناد و مدارک در

نقش وقف در ايجاد بناهاي مذهبي و ميراث‏هاي هنري و معماري جهان در بامداد نخست آفرينش، دست توانمند آفريدگار، آدمي را بر گونه‏اي پسنديده و برتر برآورد و در نهاد او همه بايستگي‏ها را درآميخت و نيروي آفرينندگي، نوآوري و سازندگي در او پديد آورد، تا اين جانشين او، در زمين، خدا گونه برآيد و

بررسي وقف زنان و کارکردهاي اجتماعي فرهنگي آن زنان در ادوار تاريخي مختلف به عنوان نيمي از جمعيت فعال در عرصه هاي متعدد اجتماعي،اقتصادي فرهنگي و سياسي حضور موثر داشته اند، اما به دلايل خاص جايگاه و کارکرد آنان در اجتماع آنچنان که بايد و شايد ظهور و بروز ننموده است. يکي

زنان واقف در پايتخت صفوي نهاد وقف و کارکردهاي آن را در جامعه ازمسايل مهم است، چرا که اين نهاد علاوه بر جنبه‏ي مذهبي و اقتصادي آن، داراي جنبه‏هاي اجتماعي و فرهنگي نيز مي‏باشد، از اين روي پژوهش و تحقيق بسياري را طلب مي‏کند. اما به خوبي آگاهيم که متأسفانه

زنان واقف در تهران عهد قاجار مقاله‏ي حاضر بر اساس سه وقف‏نامه‏ي بايگاني سازمان اوقاف و امور خيريه‏ي تهران، با مشخصات زير، تأليف شده است: الف. سند وقف حاجيه هاجرخاتون خانم، مورخ 8 شعبان 1264، به شماره‏ي 2023 / حاجيه هاجرخانم، که رونوشت آن از 1322 ه.ق