لغو امتیاز تنباکو درسی از تاریخ

شنبه، 19 ارديبهشت 1394
تخمین زمان مطالعه: 3 دقیقه
موارد بیشتر برای شما

خزانه‌ ايران بعد از قتل اميركبير، به امر ناصرالدين شاه به‌ طور كلى در اختيار سلطان وقت قرار گرفت و پرداخت‌هاى خزانه از نظارت وزير ماليه و خزانه‌دار و ساير مسئولين امور مالى مملكت خارج گرديد.
ناصرالدين شاه نهايت كوشش را به كار برد تا از گرفتن وام خارجى خوددارى كند. در اين امر نيز موفق شد، از طريق اعطاى بعضى امتيازات مبالغ لازم براى سفرهاى اروپا و بذل و بخشش‌هاى شاهانه را تهيه نمود. مهم‌ترين امتيازى كه پس از سفر سوم شاه ايران به اروپا، به بيگانگان واگذار شد، امتياز دخانيات ايران به يك فرد انگليس به نام «ماژور جرالد تالبوت» بود. هنگامى كه شاه ايران به اتّفاق همراهانش در شهر «برايتون» انگليس به سر مى‏برد، تالبوت با جلب‏ نظر «امين‏‌السلطان» صدر اعظم ايران، پيشنهاد دريافت امتياز خريد و فروش و صدور دخانيات ايران را به ناصرالدين شاه داد.
شاه و مقام‌هاى بلند پايه ايران به علت سفرهاى طولانى و پرخرج وخالى شدن خزانه كشور، اين پيشنهاد را پذيرفتند و از «تالبوت» دعوت كردند كه براى ادامه مذاكره به ايران بيايد1.
تالبوت چند ماه، ديگر به ايران آمد و امتياز خريد و فروش داخلى و خارجى دخانيات را به مدت پنجاه سال به انحصار خود درآورد. وى پس از آن شركتى به نام «كمپانى شاهنشاهى تنباكوى ايران (رژى)، تشكيل داد و در تهران و ساير شهرهاى بزرگ ايران مشغول كار شد. اين امتياز كه به بهاى ناچيزى به بيگانگان واگذار شده بود و از يک سو باعث وابستگى اقتصاد كشور به آنها و دخالت و نفوذ بيشتر بيگانگان در ايران و از سوى ديگر، باعث زيان‌هاى زيادى به تجار و كشاورزان مى‌‏شد، مورد مخالفت شديد مردم ايران در شهرهاى بزرگ، به ويژه شيراز، اصفهان، تبريز، تهران و مشهد قرار گرفت. سرانجام با حكم فتواى تحريم تنباكو از سوى آيت ا­لله العظمى‏ محمد حسن شيرازى، لغو شد2.
در حقیقت ناصرالدين شاه كه مى‌خواست از راه سياست و به لطايف الحيل نفوذ روحانيون را از دستگاه سلطنت قطع و يا لااقل ضعيف كند، در واقعه‌ رژى (انحصار دخانيات ايران)، با مقابله نيروى عظيم روحانيون در برابر شاه ، با شكست مواجه گرديد و ناگزير امتياز انحصار خريد و فروش توتون و تنباكو را كه شخصى انگليسى به نام تالبوت صادر نموده بود، لغو كرد و در نتيجه پافشارى صاحب ‌امتياز، شاه مجبور شد كه براى تأديه خسارت مورد ادعاى او مبلغ ٠٠٠/۵٠٠ ليره‌ انگليسى با فرع ۶ درصد در سال از بانک شاهنشاهى ايران كه آن نيز يك مؤسسه انگليسى بود،­ وام بگيرد و اين نخستين وامى بود كه دولت ايران در دوره‌ى قاجاريه از انگلستان دولتی بيگانه گرفت­3. ولی قاجار آموخت که رهبران دینی و مردم وابستگی کشور را به بیگانگان و کشورهای استثمارگر برنمی‌تابند.

سید احمد سجادی

پی‌نوشت‌ها:

1) تاریخ تحولات سیاسی و روابط خارجی ایران در دوره ناصرالدین شاه و مظفر الدین شاه، ولایتی، ص 359

2) همان منبع، ص 364-442

3) ایران در دوره سلطنت قاجار قرن سیزدهم و نیمه اول قرن چهاردهم، علی اصغر شمیم، جلد 1، 298-300


 



ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
موارد بیشتر برای شما
خلاصه بازی استقلال ۰ - شمس آذر قزوین ۱
play_arrow
خلاصه بازی استقلال ۰ - شمس آذر قزوین ۱
اتفاق عجیب و نگران‌کننده برای چشم یک بازیکن در سری آ ایتالیا؛ چشم بازیکن بیرون پرید!
play_arrow
اتفاق عجیب و نگران‌کننده برای چشم یک بازیکن در سری آ ایتالیا؛ چشم بازیکن بیرون پرید!
دو هدیه جالب پوتین به پزشکیان در جریان سفر به روسیه
play_arrow
دو هدیه جالب پوتین به پزشکیان در جریان سفر به روسیه
گل به خودی باورنکردنی در لیگ بسکتبال بانوان
play_arrow
گل به خودی باورنکردنی در لیگ بسکتبال بانوان
روایت رئیس دیوان عالی کشور از فرمایشات رهبر انقلاب درباره شهیدان رازینی و مقیسه
play_arrow
روایت رئیس دیوان عالی کشور از فرمایشات رهبر انقلاب درباره شهیدان رازینی و مقیسه
قرائت پیام رهبر انقلاب برای مراسم تشییع شهدای قضات علی رازینی و محمد مقیسه توسط حجت الاسلام گلپایگانی
play_arrow
قرائت پیام رهبر انقلاب برای مراسم تشییع شهدای قضات علی رازینی و محمد مقیسه توسط حجت الاسلام گلپایگانی
لحظه آزادی خالده جرار از چهره‌های سرشناس جبهه خلق
play_arrow
لحظه آزادی خالده جرار از چهره‌های سرشناس جبهه خلق
واکنش سخنگوی وزارت خارجه به اتهامات مقامات سوئد علیه ایران
play_arrow
واکنش سخنگوی وزارت خارجه به اتهامات مقامات سوئد علیه ایران
در صورت سوءاستفاده از مکانیسم ماشه، پاسخ ما متقابل خواهد بود
play_arrow
در صورت سوءاستفاده از مکانیسم ماشه، پاسخ ما متقابل خواهد بود
آیا خوردن پنیر خالی در وعده صبحانه باعث کاهش حافظه می‌شود؟
play_arrow
آیا خوردن پنیر خالی در وعده صبحانه باعث کاهش حافظه می‌شود؟
روایت سردار قاآنی از دستیابی سپاه پاسداران به هوش مصنوعی
play_arrow
روایت سردار قاآنی از دستیابی سپاه پاسداران به هوش مصنوعی
پشت صحنه بازی شهاب حسینی در سکانس پرطرفدار فیلم جدایی نادر از سیمین
play_arrow
پشت صحنه بازی شهاب حسینی در سکانس پرطرفدار فیلم جدایی نادر از سیمین
روایتی از سه شهید خلبان هوافراجا از زبان همرزم شهدا
play_arrow
روایتی از سه شهید خلبان هوافراجا از زبان همرزم شهدا
تصاویر اختصاصی الجزیره از لحظه ورود سه گروگان اسرائیلی
play_arrow
تصاویر اختصاصی الجزیره از لحظه ورود سه گروگان اسرائیلی
مسابقه بوکس مجری صداوسیما با سرمربی تیم ملی امید بوکس در برنامه زنده!
play_arrow
مسابقه بوکس مجری صداوسیما با سرمربی تیم ملی امید بوکس در برنامه زنده!