طرح و اثبات مطلبي که در اين نوشته مورد نظر است، نيازمند مقدمه اي در اخلاق فضيلت و تفاوت آن با نظريه ي اخلاقي بديل مي باشد. طرفداران اخلاق فضيلت، در مقابل معتقدين به اخلاق کردار، قرار دارند. اينان وظيفه...

يکي از مسائل بسيار مهم در تعيين ارزش اخلاقي عمل، انگيزه ي آن است. عمل بسته به اينکه با چه نيتي و با چه ميزاني از توجه، آگاهي و خلوص صورت گرفته باشد، اثرات بسيار متفاوتي در وجود عامل بر جاي خواهد گذاشت:

ابيات بسياري در مثنوي وجود دارد که احکام اخلاقي را، صريحاً يا تلويحاً، به خاطر نتيجه ي آنها توصيه مي کند. اين موارد گرچه تنها توصيف نتايج مترتّب بر فعل است، اما هنگامي که در کنار احکام توصيه اي يا امري...

از آنچه مولانا در خلال رابطه ي معلم و متعلم بطور کلي و مريد و مراد بطور خاص بيان مي کند، نکته هاي ظريفي قابل استفاده است که توجه به آنها در امر تعليم و تربيت اهميتي حياتي دارد.

از نظر مولانا نه تنها معلم، بلکه متعلم نيز بايد داراي شرايط و ويژگي هاي خاصي باشد. اصل و اساس اين شروط، درد، نياز يا طلب است. نياز، به عبارت فلسفي همان قابليتي است که جان متعلم يا مريد را آماده دريافت...

« مرد حق » که می تواند پیشوای معنوی و معلم اخلاق باشد، ویژگی هایی دارد که به وسیله ی آنها از سایرین جدا می گردد. یکی از آنها این است که او تعالیم سیر و سلوک را از روی تقلید فرانگرفته، بلکه آن را به جان...

بر اساس مباني انسان شناختي مولانا، انسان موجودي است که همواره ذاتاً بر سر دو راهي قرار دارد، هيچ يک از اين دو راه خارج از وجود او نيست و مي توان اين دو راه را به منزله ي دو بُعد از وجود او دانست که يکي...

نفس نزد مولانا دست کم به دو معنا به کار رفته که يکي از آنها مورد مذمت و جامع صفات و ويژگي هاي ناشايست است و ديگري لطيفه اي است که حقيقت و " خود " انسان را تشکيل مي دهد و برحسب احوال مختلف به اوصاف مختلفي...

انديشمندان در مورد طبيعت اخلاقي انسان نظرات مختلفي ابراز کرده اند، اما مي توان اين نظريات را در سه گروه عمده دسته بندي کرد. گروهي انسان را طبيعتاً و ذاتاً شرور و گروه ديگري او را ذاتاً مايل به نيکي ها...

لازمه ي هر بررسي اخلاق شناسانه، توجه به مباني نظامي که اين بررسي در آن صورت مي گيرد نيز، هست. علاوه بر اين، با توجه به اينکه در جهان بيني عرفا مباحث مربوط به وجود جهان، وجود انسان، معرفت و اخلاق، سخت در...