پاک و منزّه است خدایی که بنده خود را شبی از مسجدالحرام تا مسجد الاقصی که اطراف آن را مبارک و پر نعمت گرداندیم، حرکت داد تا نشانه‌های عظمت خود را به او بنمایانیم1.
یکی از معجزات علمی و عملی پیامبر اعظم صلّی الله علیه و آله که به تصریح قرآن کریم در سایه عبودیت آن حضرت رخ داده، «معراج» است که در اولین آیه سوره اسرا و آیات هشتم تا هجدهم سورة نجم می‌توان اشاراتی را درباره آن مشاهده کرد2.
بدون شک واقعه معراج علاوه بر آن که باید به عنوان نقطه عطف بزرگ در تاریخ اسلام و بشریت، بر اساس اراده حتمی الهی، شمرده شود و تا روز رستاخیز ذره‌ای از عظمت آن کاسته نشود و برای تمام ملل دنیا، شگفتی آفرین باشد، می‌بایستی آثار سازنده و نتایج پرباری نیز داشته باشد. عقل انسان در پدیده‌ای نظیر معراج، به تنهایی می‌تواند به این نتیجه دست یابد که چنین پدیده خارق العاده‌ای نمی‌تواند عادی و طبیعی باشد و مسلّماً باید نیرویی مافوق نیروی تمام بشر، پشت این پدیده دست داشته باشد و آن نیرو، جز نیروی خدایی و ماورای طبیعت نیست که رسول اعظم خود را بدان مقام بلند دست یافته است3.
قضیه معراج برای اندیشمندان اسلامی از چنان روشنی و قطعیت برخوردار است که برخی از آنان بر این باور بوده‌اند که؛ معراج از ضروریات دین محسوب می‌گردد و منکر آن به عنوان کافر شناخته می‌شود4.
برخی از دانشمندان بزرگ شیعه بالاتر از این فرموده‌اند: اقرار به معراج پیامبر اعظم صلّی الله علیه و آله و سفر به عوالم دیگر، از ویژگی‌های مذهب امامیه است5.
استاد سید ابوالحسن رفیعی قزوینی در رابطه با معراج می‌گوید: چون رسول اعظم صلّی الله علیه و آله به مقام محبوبیت کامل و مرتبه «قرب الفرایض» در درگاه خداوند دست یازیده است و در حقیقت از مرتبه محب بودن به محبوبیت رسیده است، بسیار به جا بود که از یک سو خداوند متعال، محبوب خود را به منزلگاه خود، یعنی به عوالم هستی که ملک واقعی اوست، دعوت کند و از سوی دیگر چنین دعوتی نیز اقتضا دارد که مدعوّ این میهمانی باشکوه، قادر و محیط بر پیمودن تمام آن عوالم باشد6.
سید احمد سجادی
پی‌نوشت‌ها:
1) سوره اسرا،آیه 1
2) سوره نجم (53)، آیات 18ـ8.
3) تفسیر نمونه، ج 12، ص 19.
4) نثر طوبی، علامه شعرانی، ج 2، ص 132
5) امالی، صدوق، ص 510
6) رجعت و معراج، ص 50
