نخستين پارك ملي ايران
پارك ملي گلستان در ميان تمام مناطق حفاظت شده و پارك‌هاي ملي كشور از لحاظ سابقه حفاظتي، تنوع زيستي و كيفيت حفاظت داراي جايگاه ويژه‌اي است. اين پارك با مشهورترين پارك‌هاي ملي دنيا برابري مي‌كند. پارك ملي گلستان يك ذخيره‌گاه زيستكره است.
پارك ملي گلستان ناحيه اي كوهستاني، جنگلي و دشتي است كه در ً34 َ16 ْ37 تا ً00 َ31 ْْ37 عرض شمالي و ً.. َ34 ْ55 تا ً45 َ17 ْ66 طول شرقي قرار گرفته است. اين پارك در ميان شهرستان‌هاي گنبدكاووس و بجنورد و در 3 استان گلستان، خراسان شمالي و سمنان واقع شده است. شاهراه آسيايي تهران – مشهد از مسير گرگان به طول 35 كيلومتر اين پارك را به دو ناحيه شمالي و جنوبي تقسيم مي‌كند.پارك ملي گلستان نخستين بوستاني است كه عنوان «پارك ملي» را در ايران به خود اختصاص داد.
اين پارك در 19 مرداد سال 1336 به نام حفاظت شده «آلمه وايشكي» تحت حفاظت كانون شكار قرار گرفت. در سال 1340، نام آن به به «منطقة حفاظت شده آلمه» تغيير يافت. در سال 1343 به پارك وحش و در سال 1353، به پارك ملي تبديل شد و نام «پارك ملي محمدرضاشاه» برآن گذاشتند. در بهمن ماه سال 1357 اين بوستان با مساحت 91895 هكتار به «پارك ملي گلستان» تغيير نام داد.
شديدترين بادهاي اين ناحيه داراي جهت شمال شرقي هستند. اگر بخواهيم پارك ملي گلستان را از نظر آب و هوايي تقسيم‌بندي كنيم، سه نوع آب و هوايي در اين ناحيه ديده مي‌شود: ناحيه شرقي و جنوب شرقي اقليم خشك (نيمه بياباني يا استپي)، ناحية مياني و شمالي پارك اقليم نيمه خشك، و ناحية غربي و جنوب غربي اقليم نيمه مرطوب و معتدل دارد.
پارك ملي گلستان از نظر پوشش گياهي و ارتفاع نيز به سه ناحيه تقسيم مي‌شود؛ ناحيه جنگلي كه تمام ارتفاعات آن غير از ديواره‌هاي صخره‌اي پوشيده از جنگل‌هاي هيركاني است، كوه‌هاي آلوباغ در جنوب غربي پارك و كوه هاي وايشكي در اين ناحيه قرار دارند. ناحيه‌اي كوهستاني با پوشش گياهي از نوع درختزار، درختچه‌اي و علفزار است. بيشتر درختان اين ناحيه اورس است كه به صورت پراكنده دره‌ها را مي‌پوشاند. ارتفاعات آلمه در جنوب شرقي پارك، ارتفاعات قره قاشلي و ديوركجي در اين ناحيه واقع شده‌‌اند، ناحيه سوم شامل ارتفاعات فاقد پوشش گياهي درختي است. در اين ناحيه، كوه‌هاي خشك وجود دارد. اين ناحيه شامل كوه‌هاي سرخ، گردنه ياغتيكلان و دشت ميرزا بايلو از نواحي جنوبي پارك است.
در پارك ملي گلستان دره‌هاي فراواني ديده مي‌شود كه مشهورترين آنها، درة آلمه، هم داراي گياهان كوهستاني و هم كويري است. گياهان كوهستاني در ارتفاعات دو طرف اين دره شامل اورس و گياهان كويري در كف دره است كه شامل درختچه‌هاي تاغ، زرشك، كيكم و وليك مي‌شود. اين دره يكي از زيستگاه‌هاي مهم قوچ و ميش اوريال در ايران به شمار مي‌رود.
دره آلمه در اوايل بهار به يكي از زيباترين و ديدني‌ترين مناطق پارك تبديل مي‌شود و در آن انواع گياهان و گل‌هاي معطر به صورت رنگارنگ دره را مي‌پوشاند. درة آلمه زيستگاه مناسبي براي انواع خزندگان است. درة آق‌سو از دره‌هاي ناحيه جنوبي پارك است كه از كنار تونل آق‌سو به طرف شمال شروع مي‌شود، اين دره يكي از دره‌هاي جنگلي اين ناحيه است. درة آق‌سو داراي صخره‌هاي زيادي است و به همين علت زيستگاه خوبي براي كَل و بز و مرآل به شمار مي‌رود.
درة آبشار از دره‌هاي زيبا و ديدني پارك ملي گلستان است كه در 50 كيلومتري شرق تنگه گل و دركنار جاده آسيايي واقع شده است. اين درة جنگلي كوچك نام خود را از آبشار زيبا و مرتفعي گرفته است كه در انتهاي دره قرار دارد.
دره سوار باغي از دره‌هاي صخره‌اي و جنگلي پارك و از بهترين زيستگاه‌هاي مرآل، كل و بز، گراز، خرس و پلنگ است.درة قرغون يكي از دره‌هاي زيبا و بكر پارك است. اين دره جنگلي انبوه، صخره‌هايي مرتفع دارد كه ورود به آن بسيار مشكل است.
درة نكاربندي از خشك‌ترين دره‌هاي پارك است. دره‌هاي زيادي غير از دره‌هاي نامبرده در اين پارك وجود دارد. تنها ناحية دشتي در پارك ملي گلستان، دشت ميرزا بايلو است كه از شمال به ارتفاعات سرخ آلمه و از جنوب به شاهراه آسيايي منتهي مي‌شود. اين دشت زيستگاه مناسبي براي آهو است.
پوشش گياهي پارك ملي گلستان از دو بخش هيركاني و ايرانو – توراني تشكيل مي‌شود. تنوع گياهي در پارك ملي گلستان فوق‌العاده زياد است. از نظر تنوع جانوري، در اين پارك تاكنون بيش از 70 گونه از پستانداران، 150 گونه از پرندگان، 30 گونه از خزندگان و دوزيستان و 10 گونه از ماهيان شناسايي شده‌‌اند. متأسفانه در مورد گياهان و جانوران اين ناحيه پژوهشهاي اندكي انجام شده و بيشتر اطلاعات موجود مربوط به نتايج پژوهشهاي جانورشناسان و گياه‌شناسان خارجي است.
پارك ملي گلستان از ذخاير ژنتيكي با ارزش ايران و جهان محسوب مي‌شود و حفاظت و نگهداري اين پارك لازم و ضروري است. اما متأسفانه در سال‌هاي اخير آثار تخريبي در اين پارك بسيار ديده مي‌شود.
به راستي چرا بايد در زيستگاهي به اين با ارزشي كه بسيار حساس و آسيب‌پذير است، عمليات‌هايي نظير تعريض جاده، احداث هتل و بسياري از فعاليت‌هاي زيان‌آور زيستي را انجام داد؟
منبع: روزنامه اطلاعات
/خ
پارك ملي گلستان ناحيه اي كوهستاني، جنگلي و دشتي است كه در ً34 َ16 ْ37 تا ً00 َ31 ْْ37 عرض شمالي و ً.. َ34 ْ55 تا ً45 َ17 ْ66 طول شرقي قرار گرفته است. اين پارك در ميان شهرستان‌هاي گنبدكاووس و بجنورد و در 3 استان گلستان، خراسان شمالي و سمنان واقع شده است. شاهراه آسيايي تهران – مشهد از مسير گرگان به طول 35 كيلومتر اين پارك را به دو ناحيه شمالي و جنوبي تقسيم مي‌كند.پارك ملي گلستان نخستين بوستاني است كه عنوان «پارك ملي» را در ايران به خود اختصاص داد.
اين پارك در 19 مرداد سال 1336 به نام حفاظت شده «آلمه وايشكي» تحت حفاظت كانون شكار قرار گرفت. در سال 1340، نام آن به به «منطقة حفاظت شده آلمه» تغيير يافت. در سال 1343 به پارك وحش و در سال 1353، به پارك ملي تبديل شد و نام «پارك ملي محمدرضاشاه» برآن گذاشتند. در بهمن ماه سال 1357 اين بوستان با مساحت 91895 هكتار به «پارك ملي گلستان» تغيير نام داد.
.jpg "نخستين پارك ملي ايران")
شديدترين بادهاي اين ناحيه داراي جهت شمال شرقي هستند. اگر بخواهيم پارك ملي گلستان را از نظر آب و هوايي تقسيم‌بندي كنيم، سه نوع آب و هوايي در اين ناحيه ديده مي‌شود: ناحيه شرقي و جنوب شرقي اقليم خشك (نيمه بياباني يا استپي)، ناحية مياني و شمالي پارك اقليم نيمه خشك، و ناحية غربي و جنوب غربي اقليم نيمه مرطوب و معتدل دارد.
.jpg "نخستين پارك ملي ايران")
پارك ملي گلستان از نظر پوشش گياهي و ارتفاع نيز به سه ناحيه تقسيم مي‌شود؛ ناحيه جنگلي كه تمام ارتفاعات آن غير از ديواره‌هاي صخره‌اي پوشيده از جنگل‌هاي هيركاني است، كوه‌هاي آلوباغ در جنوب غربي پارك و كوه هاي وايشكي در اين ناحيه قرار دارند. ناحيه‌اي كوهستاني با پوشش گياهي از نوع درختزار، درختچه‌اي و علفزار است. بيشتر درختان اين ناحيه اورس است كه به صورت پراكنده دره‌ها را مي‌پوشاند. ارتفاعات آلمه در جنوب شرقي پارك، ارتفاعات قره قاشلي و ديوركجي در اين ناحيه واقع شده‌‌اند، ناحيه سوم شامل ارتفاعات فاقد پوشش گياهي درختي است. در اين ناحيه، كوه‌هاي خشك وجود دارد. اين ناحيه شامل كوه‌هاي سرخ، گردنه ياغتيكلان و دشت ميرزا بايلو از نواحي جنوبي پارك است.
در پارك ملي گلستان دره‌هاي فراواني ديده مي‌شود كه مشهورترين آنها، درة آلمه، هم داراي گياهان كوهستاني و هم كويري است. گياهان كوهستاني در ارتفاعات دو طرف اين دره شامل اورس و گياهان كويري در كف دره است كه شامل درختچه‌هاي تاغ، زرشك، كيكم و وليك مي‌شود. اين دره يكي از زيستگاه‌هاي مهم قوچ و ميش اوريال در ايران به شمار مي‌رود.
دره آلمه در اوايل بهار به يكي از زيباترين و ديدني‌ترين مناطق پارك تبديل مي‌شود و در آن انواع گياهان و گل‌هاي معطر به صورت رنگارنگ دره را مي‌پوشاند. درة آلمه زيستگاه مناسبي براي انواع خزندگان است. درة آق‌سو از دره‌هاي ناحيه جنوبي پارك است كه از كنار تونل آق‌سو به طرف شمال شروع مي‌شود، اين دره يكي از دره‌هاي جنگلي اين ناحيه است. درة آق‌سو داراي صخره‌هاي زيادي است و به همين علت زيستگاه خوبي براي كَل و بز و مرآل به شمار مي‌رود.
درة آبشار از دره‌هاي زيبا و ديدني پارك ملي گلستان است كه در 50 كيلومتري شرق تنگه گل و دركنار جاده آسيايي واقع شده است. اين درة جنگلي كوچك نام خود را از آبشار زيبا و مرتفعي گرفته است كه در انتهاي دره قرار دارد.
دره سوار باغي از دره‌هاي صخره‌اي و جنگلي پارك و از بهترين زيستگاه‌هاي مرآل، كل و بز، گراز، خرس و پلنگ است.درة قرغون يكي از دره‌هاي زيبا و بكر پارك است. اين دره جنگلي انبوه، صخره‌هايي مرتفع دارد كه ورود به آن بسيار مشكل است.
درة نكاربندي از خشك‌ترين دره‌هاي پارك است. دره‌هاي زيادي غير از دره‌هاي نامبرده در اين پارك وجود دارد. تنها ناحية دشتي در پارك ملي گلستان، دشت ميرزا بايلو است كه از شمال به ارتفاعات سرخ آلمه و از جنوب به شاهراه آسيايي منتهي مي‌شود. اين دشت زيستگاه مناسبي براي آهو است.
.jpg "نخستين پارك ملي ايران")
پوشش گياهي پارك ملي گلستان از دو بخش هيركاني و ايرانو – توراني تشكيل مي‌شود. تنوع گياهي در پارك ملي گلستان فوق‌العاده زياد است. از نظر تنوع جانوري، در اين پارك تاكنون بيش از 70 گونه از پستانداران، 150 گونه از پرندگان، 30 گونه از خزندگان و دوزيستان و 10 گونه از ماهيان شناسايي شده‌‌اند. متأسفانه در مورد گياهان و جانوران اين ناحيه پژوهشهاي اندكي انجام شده و بيشتر اطلاعات موجود مربوط به نتايج پژوهشهاي جانورشناسان و گياه‌شناسان خارجي است.
پارك ملي گلستان از ذخاير ژنتيكي با ارزش ايران و جهان محسوب مي‌شود و حفاظت و نگهداري اين پارك لازم و ضروري است. اما متأسفانه در سال‌هاي اخير آثار تخريبي در اين پارك بسيار ديده مي‌شود.
به راستي چرا بايد در زيستگاهي به اين با ارزشي كه بسيار حساس و آسيب‌پذير است، عمليات‌هايي نظير تعريض جاده، احداث هتل و بسياري از فعاليت‌هاي زيان‌آور زيستي را انجام داد؟
منبع: روزنامه اطلاعات
/خ
