جنگ نرم در پس سريال هاي سرگرم كننده
نویسنده : دكتر حميد رضا ضيايي پور
فارسيوان قاپ مخاطب عامه ايراني را ربوده است
دو هفته بعد از اين نشست، خبري در رسانه‌هاي سايبري و از جمله سايت اصولگراي جهان نيوز منتشر شد كه حكايت ديگري را نقل ميكرد. خبر اين بود: «نظرسنجي جديد صدا و سيما نشان ميدهد كه مخاطبان ماهواره در تهران طي يك سال گذشته افزايش معناداري پيدا كردهاند. به گزارش خبرنگار اجتماعي جهاننيوز 45/4 درصد از مردم تهران بيننده ماهواره هستند كه نسبت به سال گذشته 10 درصد رشد پيدا كردهاند. از اين مقدار 40/9 درصد بيننده شبكههاي فارسيزبان هستند و 14 درصد فقط شبكه خارجي ميبينند. ميانگين زمان تماشاي ماهواره 2 ساعت و 5 دقيقه است. 48/9 درصد از بينندگان ماهواره فارسيوان ميبينند. همچنين از وقتي شبكه فارسيوان آمده، مخاطب بيبيسي 30 درصد كاهش داشته است. 46/2 درصد از كساني كه فارسيوان ميبينند، جذابيت را عامل اصلي براي مراجعه به اين شبكه دانستند. مطابق اين نظرسنجي 48 درصد مخاطبان ماهواره، متقاضي فيلم و سريال هستند. 13 درصد ديدن شو، 6/6 درصد ورزش، 5/6 درصد هنر و 3/8 درصد برنامههاي علمي را دليل تماشاي ماهواره ذكر كردهاند. 50/6 درصد از پرسششوندگان گفتند كه ماهواره با فرهنگ ما سازگاري ندارد و 34/8 درصد مخالفت كردند و گفتند كه ماهواره منطبق با فرهنگ ماست.»
صدا و سيما ميتواند اين خبر را هم تكذيب كرده و صورت مسئله را پاك كند، اما اگر به دور و بر خودتان نگاهي بيندازيد، متوجه خواهيد شد كه اين آمار بسيار خوشبينانه و شايد قديمي بهنظر برسد. چراكه اين روزها همهجا صحبت از فارسيوان و برنامههاي آن است. اين شبكه نه تنها باعث جذب مخاطبان رسانه ملي شده، بلكه حتي مخاطبان شبكههاي فارسيزبان ماهوارهاي پر سابقه را نيز جذب كرده است، به طوريكه بسياري از اين شبكهها درصدد تغييرات بنيادي در برنامههاي خود برآمدهاند و شبكههايي مثل GEMيا PMC يا TV PERSIA نيز موضوع فيلم و سريال را در دستور كار خود قرار دادهاند.
ماجرا آنقدر جالب شده كه خود رسانه ملي نيز برنامههايي براي علتيابي رويكرد به اين شبكهها گذاشت. در يكي از اين برنامهها بنده به اتفاق بيژن نوباوه نماينده مجلس و يك كارگردان تلويزيوني در راديو گفتوگو به صورت زنده شركت و ديدگاههاي خود را درباره فارسيوان بيان كردم. نشستهايي مشابه از سوي نهادهاي رسمي در گوشه و كنار كشور برگزار شده يا در حال تدارك است. اما بهراستي شبكه فارسيوان چه نوع شبكهاي است؟ از كجا تغذيه ميشود؟ چه برنامههايي را پخش ميكند؟ به كجا وابسته است؟ گردانندگان آن كيستند؟ مركز پخش آن كجاست؟ چرا در كمتر از يكسال توانسته با شبكههاي بزرگ ماهوارهاي رقابت كند؟ دليل رشد و گسترش اين شبكه در ايران چيست؟ و درنهايت براي مقابله با آسيبها و تهديدهاي ناشي از اين شبكه چه تدابيري بايد اتخاذ شود؟
محور اصلي فيلمها و سريالهاي فارسيوان، تبليغ سبك زندگي غربي است؛ چيزي كه باعث شده توجه مخاطبان دختر و پسر نوجوان و جوان به آن جلب شود. شايد بتوان همزماني راهاندازي اين شبكهها با قطع بسياري از برنامههاي جذاب عوامپسند يا خيابان خلوت كن رسانه ملي را معنادار دانست. البته بديهي است موارد متعددي همچون مشروبخواري، ارتباط نامشروع و خيانت ميان زوجها بهوفور در اين سريالها مشاهده ميشود كه در تضاد كامل با ارزشهاي ايراني و اسلامي قرار دارد، اما نقشه فارسيوان به موذيانهترين شكل و بهنحوي كه مخاطب را دفع نكند و كانال را تغيير ندهد، انجام ميشود. همه مردم صاحب قوه تحليل رسانهاي نيستند و نبايد انتظار داشت از پس سريالهاي سرگرمكننده، به اهداف جنگ نرم پي ببرند! علت ديگر جذابيت فارسيوان، دنبالهدار بودن برنامهها بهصورت هر شب است. اين برنامهها مخاطب را رها نميكند، خاصيت دراماتيك، عشقي و كمدي اين سريالها باعث شده تا مخاطب عام بهخصوص مخاطب غيرسياسي كه خسته از كار روزانه بهدنبال رسانهاي غيرخبري و غيرسياسي و غيرجدي بهدنبال پر كردن اوقات استراحت خود است، بر روي اين كانالها متمركز شود.
بدون ترديد، خوشمان بيايد يا بدمان بيايد بايد اعتراف كنيم فارسيوان قاپ مخاطب عامه ايراني را ربوده است و در اين رويكرد، صدا و سيما نقش مكمل داشته و زمينهساز اين استقبال بوده است. رسانه، كسي را اجبار به ديدن نميكند، رسانه جايي رشد ميكند كه مخاطب داشته باشد و فارسيوان مخاطبسنجي كرده و تير را به هدف نشانده است. اگر نپذيريم كه از اين ناحيه دچار آسيب و تهديد شدهايم، برايش چارهانديشي نخواهيم كرد.
راه مقابله با فارسيوان پارازيت نيست كه اين بازي موش و گربه است و تا ابد دوام نخواهد داشت. راه چاره در تغيير نگرشها به برنامهسازي رسانه ملي است، بايد درهاي رسانه ملي به روي هنرمندان، برنامهسازان، كارگردانان و فيلمسازان از هر گرايش و سليقهاي و البته در چهارچوب سياستهاي نظام باز شود. بايد شبكههاي متعدد فيلم و سريال 24 ساعته در ايران راهاندازي شود، آرشيو غني صدا و سيما ميتواند محتواي چندين سال اين شبكهها را تأمين كند. اگر اوقات فراغت و استراحت مردم را با كانالهاي وطني پر نكنيم، بهسمت شبكههاي خارجي روي خواهند آورد. امروز فارسيوان، فردا فارسيتو، پس فردا ديگر كانالهاي عربي و انگليسي و فرانسوي و آمريكايي. راستي خبر داريد بعد از امبيپرشيا، بيبيسي، يورو نيوز و فرانس 24 و سيانان، تركيه و مصر هم ميخواهند شبكه فارسي راه بيندازند؟
منبع: http://panjerehweekly.ir
/ن
