از گل پامچال و جواهرات بدلی دوری کنید!
شاید شایع‌ترین بیماری پوستی در جهان باشد، با این وجود هنوز خیلی‌ها تصویر دقیق و روشنی از آن در ذهنشان ندارند. عده‌ای هر نوع ضایعه روی پوستشان را به اگزما نسبت می‌دهند و در مقابل، عده‌ای دیگر و به‌ویژه خانم‌های خانه‌دار، اگرچه واقعا دچار اگزما هستند، تنها فکر می‌کنند که پوستشان دچار خشکی و ترک شده است.
گفتگوی ما را با دکتر حسن صیرفی، متخصص پوست و مو، در مورد اگزما و درمان آن بخوانید.
از خیلی‌ها می‌شنویم که می‌گویند ما اگزما داریم. این اگزما واقعا چه شکلی است؟
در واقع اگزما به ضایعاتی گفته می‌شود که با قرمزی، خارش، جوش‌های التهابی و حتی تاول بر روی سطح پوست ظاهر می‌شوند.
چرا یک چنین مشکلی ایجاد می‌شود؟
در اکثر موارد یک عامل خارجی وجود دارد که باعث ایجاد اگزما می‌شود که در این صورت به آن اصطلا‌حا اگزمای خارجی یا اگزوژن می‌گوییم. خود این عامل خارجی را نیز می‌توان به ۲ دسته تقسیم کرد. در دسته اول، عواملی که باعث بروز حساسیت یا آلرژی در فرد می‌شوند، اگزما را ایجاد می‌کنند و دسته دوم عواملی هستند که بدون ایجاد حساسیت و آلرژی و تنها به علت تماس مکرر و تحریک بیش از حد، باعث ایجاد اگزما در فرد می‌شوند. به‌عبارت ساده‌تر می‌توان اگزماهای برونزاد یا خارجی را به دو دسته اگزماهای آلرژیک (حساسیتی) یا اگزماهای تحریکی (ناشی از تماس بیش از حد) تقسیم کرد.
و اگر عامل خارجی وجود نداشته باشد چطور؟
یک گروه از اگزماها هم اگزماهای درونزاد یا اندوژن هستند که در آنها هیچگونه ماده تحریک‌کننده خارجی وجود ندارد و فرد به‌علت زمینه سرشتی و ژنتیکی که دارد به اگزما دچار می‌شود. مثال اصلی این نوع اگزماها، اگزمای آتوپیک است که در بچه‌ها می‌بینیم.
اگر موافقید از همان اگزماهای حساسیتی شروع کنیم. کدام عوامل آلرژی‌زا می‌توانند باعث ایجاد اگزما هم بشوند؟
شایع‌ترین عامل خارجی که در اثر تماس با بدن باعث ایجاد اگزما می‌شود، نیکل است که بیشتر در جواهرات مصنوعی دیده می‌شود. برای همین توصیه ما به مردم و به‌ویژه خانم‌ها این است که ار از جواهرات بدلی استفاده می‌کنند و خیلی مراقب باشند. مثلا اگر از انگشتر، گردنبند، گوشواره، گیره‌های مو و یا حتی ساعت استفاده می‌کنند، در صورتی که در زیر محل وسایل زینتی احساس قرمزی، خارش و یا جوش و تاول داشتند، احتمالا در آنها اگزمای حساسیتی به علت نیکل موجود در این وسایل، ایجاد شده است.
هرکسی از جواهرات بدلی استفاده کند، ممکن است دچار این مشکل شود؟
نه، اینطور نیست که همه آدم‌ها حساسیت داشته باشند. می‌توان گفت حداکثر ۵ تا ۱۰ درصد از افراد جامعه به این بیماری دچار می‌شوند. در کل هرچه تماس با این ماده بیشتر باشد، احتمال بروز اگزما هم بیشتر است. مثلا خانم‌ها که بیشتر از آقایان از جواهرات استفاده می‌کنند، بیشتر به این بیماری دچار می‌شوند. البته از وقتی که استفاده از گوشواره و گردنبند و دستبند در اروپا و در میان مردان هم شایع شده، این بیماری در مردان هم بیشتر به چشم می‌خورد.
اگزمای حساسیتی در اثر نیکل، معمولا چه قسمت‌هایی از بدن را درگیر می‌کند؟
هرجایی از بدن که با این ماده تماس داشته باشد، می‌تواند درگیر شود. مثلا در خانم‌ها این مشکل در ناحیه گوش، در گردن و زیر محل گردنبند و همچنین در دست‌ها، زیر محل انگشتر و دستبند و ساعت هم دیده می‌شود. حتی ممکن است در شکم هم دیده شود. مثلا اگر سگک کمربند با پوست شکم یا ناحیه ناف تماس داشته باشد، در همین محل‌ها ممکن است اگزما ایجاد شود.
هرجای دیگری از بدن هم ممکن است درگیر شود و مسیله مهم، وجود تماس است. در ضمن وقتی قسمتی از بدن عرق می‌کند، ایجاد تماس بین این بخش با ماده خارجی تسهیل و احتمال بروز حساسیت بیشتر می‌شود.
فقط نیکل باعث بروز این مشکلا‌ت می‌شود؟
نه، الزاما نباید نیکل باشد. کروم و کبالت و بعضی مواد شیمیایی دیگر نیز می‌توانند حساسیت ایجاد کنند. یک مورد جالب هم حساسیت به بعضی گل‌های‌آپارتمانی است. از مهم‌ترین آنها پامچال است که خیلی زیاد در آپارتمان‌ها دیده می‌شود و الا‌ن هم که نزدیک عید است، باید به آن بیشتر توجه شود. تماس با گل یا برگ پامچال می‌تواند در فرد باعث ایجاد حساسیت و آلرژی و در نهایت اگزما شود.
برای درمان این اگزماها چه کار باید کرد؟
مهم‌ترین نکته این است که تماس با ماده محرک به‌طور کامل قطع گردد. یعنی فردی که از یک ساعت یا گردنبند یا کمربند نیکلی استفاده می‌کند باید به‌طور کامل استفاده از این وسیله را کنار بگذارد خیلی‌ها این کار را نمی‌کنند، بلکه فقط بین این وسیله و بدنشان با یک لباس فاصله می‌اندازند. اما باید بگویم که این کار در خیلی از موارد کافی نیست چون که بدن عرق می‌کند و همین لباس عرق کرده هم می‌تواند فلز را از سطح وسیله به پوست بدن برساند. این کارها اکثرا بی‌نتیجه است و باید استفاده از آن وسیله به‌طور کامل کنار گذاشته شود.
نوع دوم اگزماهای خارجی که به آن اشاره کردید، اگزماهای تحریکی بود. ظاهرا شایع‌ترین عامل اگزماهای تحریکی، مواد شوینده است. همین‌طور است؟
اگزماهای تحریکی همانطور که گفتم، به علت تماس بیش از حد با یک ماده محرک خارجی ایجاد می‌شود. شایع‌ترین نوع این اگزماها را در جهان، اگزمای زنان خانه‌دار تشکیل می‌دهد. خانه‌داری یک شغل است و این شغل مستلزم تماس مداوم با آب و مواد شوینده است. البته خوشبختانه این نوع از اگزما از نوع آلرژیک نیست، یعنی احتیاج ندارد که فرد زمینه ذاتی آلرژی و حساسیت به این مواد را داشته باشد. همین که فرد تماس بیش از حد با این مواد، آب، صابون یا مواد مشابه داشته باشد، می‌تواند زمینه ایجاد بیماری را فراهم کند. شاید بیش از ۸۰ درصد از اگزماهای دست در سراسر جهان را همین نوع اگزماها تشکیل دهند. فقط باید مدت یا غلظت مواجهه با این مواد کافی باشد.
مطمینا برای درمان این دسته از اگزماها، نمی‌توان مواد شوینده را به‌طور کامل کنار گذاشت. پس چاره چیست؟
در این موارد لا‌زم نیست که تماس به‌صورت کامل قطع شود و همان محدود کردن تماس هم کافی است. یعنی باید تماس به‌قدری باشد که از میزان لا‌زم برای ایجاد بیماری کمتر باشد. در ضمن یک سری اقدامات کمکی هم وجود دارد.
مثلا به فرد توصیه می‌کنیم که بعد از شستشو از مواد نرم‌کننده‌ای مثل وازلین استفاده کند. یک اقدام مهم دیگر هم استفاده از دستکش در هنگام شستشو است.
این دستکش‌ها باید یک پوشش داخلی نخی داشته باشند و پوشش رویی آنها هم پلا‌ستیکی باشد. به این دلیل می‌گوییم سطح داخلی دستکش‌ها باید نخی باشد، چون خود پلا‌ستیک دارای موادی است که می‌تواند برای پوست حساسیت‌زا باشد. بنابراین در این حساسیت‌ها، درمان، محدود کردن تماس با آب و مواد شوینده، استفاده از دستکش مناسب و در ضمن استفاده از وازلین به‌عنوان نرم‌کننده است. گاهی هم توصیه می‌کنیم که از آن دسته مواد شوینده استفاده شود که PH آنها قلیایی نیست و اصطلا‌حا به آنها صابون‌ها یا شوینده‌های ملا‌یم می‌گویند. در مورد افرادی که به علت اشتغال در مشاغل صنعتی و ساختمانی تماس با مواد شیمیایی صنعتی و ساختمانی مثل سیمان دچار اگزما شده‌اند نیز درمان از همین موارد تشکیل می‌شود و در ضمن توصیه می‌کنیم که فرد طوری شغل خود را عوض کند که حتی‌المقدور کمتر با این مواد در تماس باشد.
نکته‌ای که مثل همه بیماری‌ها در مورد اگزماها هم صدق می‌کند این است که هرچه درمان زودتر و در مراحل ابتدایی‌تر بیماری صورت گیرد، موفقیـت آن هم بیشتر می‌شود. برعکس، اگر طول مدت تماس و مدت باقی ماندن بیماری خیلی زیاد باشد، شاید دیگر حتی با قطع کامل تماس با ماده مسبب بیماری هم، مشکل بهبود پیدا نکند و همچنان باقی بماند.
پس نقش داروها در درمان اگزما چیست؟
ما برای درمان اگزما، از کورتون‌ها هم استفاده می‌کنیم. اما با توجه به اینکه اگر کورتون‌ها را به شکل قرص یا آمپول تجویز کنیم عوارض بسیار زیادی برای بیمار دارد. معمولا از پمادهای کورتونی استفاده می‌کنیم. البته این را هم باید بگویم که پمادهای کورتونی هم چندان بی‌عارضه نیستند و بنابراین بهتر است که در صورت امکان از هیچ کورتونی استفاده نشود و اگر هم لا‌زم شد، از کمترین دوز ممکن و در حداقل زمان ممکن از آنها استفاده شود. به‌طور معمول می‌گویند که حداکثر ظرف ۲ تا ۳ هفته درمان با کورتون، باید به نتیجه‌ای که می‌خواهیم دست پیدا کنیم و سپس کورتون را قطع کنیم. استفاده طولا‌نی‌مدت و بی‌مورد از کورتن‌ها عوارض بسیار شدیدی را بر روی پوست باقی می‌گذارد که در بسیاری از موارد اصلا قابل درمان نیستند. پس اگر سابقه مصرف کورتون و بهبود بیماری با کورتون دارید، باز هم اگر بیماری شما عود کرد اول به پزشک مراجعه کنید و اگر پزشک صلا‌ح دید، دوباره کورتون استفاده کنید.
اگر ممکن است اشاره‌ای هم به اگزماهای بدون عامل خارجی داشته باشیم.
این اگزماها که اگزمای آتوپیک هم نام دارند، اکثرا در بچه‌ها دیده می‌شوند. بیشتر اوقات این بچه‌ها بی‌قرار و ناآرامند اما پدر و مادر علت ناآرامی آنها را نمی‌فهمند. این بچه‌ها بدون هیچ عامل محرکی دچار اگزما می‌شوند ولی اگرچه محرک‌های خارجی عامل این بیماری نیستند، اما در تشدید آنها موثرند؛ مثل استرس‌ها و عوامل خشک‌کننده پوست بدن سرما در شعله‌ور شدن بیماری این بچه‌ها بسیار موثرند. در تعدادی از این بچه‌ها با رسیدن به سن بلوغ، بیماری فروکش می‌کند. اما در برخی از آنها بیماری ادامه پیدا می‌کند
منبع:http://www.academist.ir /س
گفتگوی ما را با دکتر حسن صیرفی، متخصص پوست و مو، در مورد اگزما و درمان آن بخوانید.
از خیلی‌ها می‌شنویم که می‌گویند ما اگزما داریم. این اگزما واقعا چه شکلی است؟
در واقع اگزما به ضایعاتی گفته می‌شود که با قرمزی، خارش، جوش‌های التهابی و حتی تاول بر روی سطح پوست ظاهر می‌شوند.
چرا یک چنین مشکلی ایجاد می‌شود؟
در اکثر موارد یک عامل خارجی وجود دارد که باعث ایجاد اگزما می‌شود که در این صورت به آن اصطلا‌حا اگزمای خارجی یا اگزوژن می‌گوییم. خود این عامل خارجی را نیز می‌توان به ۲ دسته تقسیم کرد. در دسته اول، عواملی که باعث بروز حساسیت یا آلرژی در فرد می‌شوند، اگزما را ایجاد می‌کنند و دسته دوم عواملی هستند که بدون ایجاد حساسیت و آلرژی و تنها به علت تماس مکرر و تحریک بیش از حد، باعث ایجاد اگزما در فرد می‌شوند. به‌عبارت ساده‌تر می‌توان اگزماهای برونزاد یا خارجی را به دو دسته اگزماهای آلرژیک (حساسیتی) یا اگزماهای تحریکی (ناشی از تماس بیش از حد) تقسیم کرد.
و اگر عامل خارجی وجود نداشته باشد چطور؟
یک گروه از اگزماها هم اگزماهای درونزاد یا اندوژن هستند که در آنها هیچگونه ماده تحریک‌کننده خارجی وجود ندارد و فرد به‌علت زمینه سرشتی و ژنتیکی که دارد به اگزما دچار می‌شود. مثال اصلی این نوع اگزماها، اگزمای آتوپیک است که در بچه‌ها می‌بینیم.
اگر موافقید از همان اگزماهای حساسیتی شروع کنیم. کدام عوامل آلرژی‌زا می‌توانند باعث ایجاد اگزما هم بشوند؟
شایع‌ترین عامل خارجی که در اثر تماس با بدن باعث ایجاد اگزما می‌شود، نیکل است که بیشتر در جواهرات مصنوعی دیده می‌شود. برای همین توصیه ما به مردم و به‌ویژه خانم‌ها این است که ار از جواهرات بدلی استفاده می‌کنند و خیلی مراقب باشند. مثلا اگر از انگشتر، گردنبند، گوشواره، گیره‌های مو و یا حتی ساعت استفاده می‌کنند، در صورتی که در زیر محل وسایل زینتی احساس قرمزی، خارش و یا جوش و تاول داشتند، احتمالا در آنها اگزمای حساسیتی به علت نیکل موجود در این وسایل، ایجاد شده است.
هرکسی از جواهرات بدلی استفاده کند، ممکن است دچار این مشکل شود؟
نه، اینطور نیست که همه آدم‌ها حساسیت داشته باشند. می‌توان گفت حداکثر ۵ تا ۱۰ درصد از افراد جامعه به این بیماری دچار می‌شوند. در کل هرچه تماس با این ماده بیشتر باشد، احتمال بروز اگزما هم بیشتر است. مثلا خانم‌ها که بیشتر از آقایان از جواهرات استفاده می‌کنند، بیشتر به این بیماری دچار می‌شوند. البته از وقتی که استفاده از گوشواره و گردنبند و دستبند در اروپا و در میان مردان هم شایع شده، این بیماری در مردان هم بیشتر به چشم می‌خورد.
اگزمای حساسیتی در اثر نیکل، معمولا چه قسمت‌هایی از بدن را درگیر می‌کند؟
هرجایی از بدن که با این ماده تماس داشته باشد، می‌تواند درگیر شود. مثلا در خانم‌ها این مشکل در ناحیه گوش، در گردن و زیر محل گردنبند و همچنین در دست‌ها، زیر محل انگشتر و دستبند و ساعت هم دیده می‌شود. حتی ممکن است در شکم هم دیده شود. مثلا اگر سگک کمربند با پوست شکم یا ناحیه ناف تماس داشته باشد، در همین محل‌ها ممکن است اگزما ایجاد شود.
هرجای دیگری از بدن هم ممکن است درگیر شود و مسیله مهم، وجود تماس است. در ضمن وقتی قسمتی از بدن عرق می‌کند، ایجاد تماس بین این بخش با ماده خارجی تسهیل و احتمال بروز حساسیت بیشتر می‌شود.
فقط نیکل باعث بروز این مشکلا‌ت می‌شود؟
نه، الزاما نباید نیکل باشد. کروم و کبالت و بعضی مواد شیمیایی دیگر نیز می‌توانند حساسیت ایجاد کنند. یک مورد جالب هم حساسیت به بعضی گل‌های‌آپارتمانی است. از مهم‌ترین آنها پامچال است که خیلی زیاد در آپارتمان‌ها دیده می‌شود و الا‌ن هم که نزدیک عید است، باید به آن بیشتر توجه شود. تماس با گل یا برگ پامچال می‌تواند در فرد باعث ایجاد حساسیت و آلرژی و در نهایت اگزما شود.
برای درمان این اگزماها چه کار باید کرد؟
مهم‌ترین نکته این است که تماس با ماده محرک به‌طور کامل قطع گردد. یعنی فردی که از یک ساعت یا گردنبند یا کمربند نیکلی استفاده می‌کند باید به‌طور کامل استفاده از این وسیله را کنار بگذارد خیلی‌ها این کار را نمی‌کنند، بلکه فقط بین این وسیله و بدنشان با یک لباس فاصله می‌اندازند. اما باید بگویم که این کار در خیلی از موارد کافی نیست چون که بدن عرق می‌کند و همین لباس عرق کرده هم می‌تواند فلز را از سطح وسیله به پوست بدن برساند. این کارها اکثرا بی‌نتیجه است و باید استفاده از آن وسیله به‌طور کامل کنار گذاشته شود.
نوع دوم اگزماهای خارجی که به آن اشاره کردید، اگزماهای تحریکی بود. ظاهرا شایع‌ترین عامل اگزماهای تحریکی، مواد شوینده است. همین‌طور است؟
اگزماهای تحریکی همانطور که گفتم، به علت تماس بیش از حد با یک ماده محرک خارجی ایجاد می‌شود. شایع‌ترین نوع این اگزماها را در جهان، اگزمای زنان خانه‌دار تشکیل می‌دهد. خانه‌داری یک شغل است و این شغل مستلزم تماس مداوم با آب و مواد شوینده است. البته خوشبختانه این نوع از اگزما از نوع آلرژیک نیست، یعنی احتیاج ندارد که فرد زمینه ذاتی آلرژی و حساسیت به این مواد را داشته باشد. همین که فرد تماس بیش از حد با این مواد، آب، صابون یا مواد مشابه داشته باشد، می‌تواند زمینه ایجاد بیماری را فراهم کند. شاید بیش از ۸۰ درصد از اگزماهای دست در سراسر جهان را همین نوع اگزماها تشکیل دهند. فقط باید مدت یا غلظت مواجهه با این مواد کافی باشد.
مطمینا برای درمان این دسته از اگزماها، نمی‌توان مواد شوینده را به‌طور کامل کنار گذاشت. پس چاره چیست؟
در این موارد لا‌زم نیست که تماس به‌صورت کامل قطع شود و همان محدود کردن تماس هم کافی است. یعنی باید تماس به‌قدری باشد که از میزان لا‌زم برای ایجاد بیماری کمتر باشد. در ضمن یک سری اقدامات کمکی هم وجود دارد.
مثلا به فرد توصیه می‌کنیم که بعد از شستشو از مواد نرم‌کننده‌ای مثل وازلین استفاده کند. یک اقدام مهم دیگر هم استفاده از دستکش در هنگام شستشو است.
این دستکش‌ها باید یک پوشش داخلی نخی داشته باشند و پوشش رویی آنها هم پلا‌ستیکی باشد. به این دلیل می‌گوییم سطح داخلی دستکش‌ها باید نخی باشد، چون خود پلا‌ستیک دارای موادی است که می‌تواند برای پوست حساسیت‌زا باشد. بنابراین در این حساسیت‌ها، درمان، محدود کردن تماس با آب و مواد شوینده، استفاده از دستکش مناسب و در ضمن استفاده از وازلین به‌عنوان نرم‌کننده است. گاهی هم توصیه می‌کنیم که از آن دسته مواد شوینده استفاده شود که PH آنها قلیایی نیست و اصطلا‌حا به آنها صابون‌ها یا شوینده‌های ملا‌یم می‌گویند. در مورد افرادی که به علت اشتغال در مشاغل صنعتی و ساختمانی تماس با مواد شیمیایی صنعتی و ساختمانی مثل سیمان دچار اگزما شده‌اند نیز درمان از همین موارد تشکیل می‌شود و در ضمن توصیه می‌کنیم که فرد طوری شغل خود را عوض کند که حتی‌المقدور کمتر با این مواد در تماس باشد.
نکته‌ای که مثل همه بیماری‌ها در مورد اگزماها هم صدق می‌کند این است که هرچه درمان زودتر و در مراحل ابتدایی‌تر بیماری صورت گیرد، موفقیـت آن هم بیشتر می‌شود. برعکس، اگر طول مدت تماس و مدت باقی ماندن بیماری خیلی زیاد باشد، شاید دیگر حتی با قطع کامل تماس با ماده مسبب بیماری هم، مشکل بهبود پیدا نکند و همچنان باقی بماند.
پس نقش داروها در درمان اگزما چیست؟
ما برای درمان اگزما، از کورتون‌ها هم استفاده می‌کنیم. اما با توجه به اینکه اگر کورتون‌ها را به شکل قرص یا آمپول تجویز کنیم عوارض بسیار زیادی برای بیمار دارد. معمولا از پمادهای کورتونی استفاده می‌کنیم. البته این را هم باید بگویم که پمادهای کورتونی هم چندان بی‌عارضه نیستند و بنابراین بهتر است که در صورت امکان از هیچ کورتونی استفاده نشود و اگر هم لا‌زم شد، از کمترین دوز ممکن و در حداقل زمان ممکن از آنها استفاده شود. به‌طور معمول می‌گویند که حداکثر ظرف ۲ تا ۳ هفته درمان با کورتون، باید به نتیجه‌ای که می‌خواهیم دست پیدا کنیم و سپس کورتون را قطع کنیم. استفاده طولا‌نی‌مدت و بی‌مورد از کورتن‌ها عوارض بسیار شدیدی را بر روی پوست باقی می‌گذارد که در بسیاری از موارد اصلا قابل درمان نیستند. پس اگر سابقه مصرف کورتون و بهبود بیماری با کورتون دارید، باز هم اگر بیماری شما عود کرد اول به پزشک مراجعه کنید و اگر پزشک صلا‌ح دید، دوباره کورتون استفاده کنید.
اگر ممکن است اشاره‌ای هم به اگزماهای بدون عامل خارجی داشته باشیم.
این اگزماها که اگزمای آتوپیک هم نام دارند، اکثرا در بچه‌ها دیده می‌شوند. بیشتر اوقات این بچه‌ها بی‌قرار و ناآرامند اما پدر و مادر علت ناآرامی آنها را نمی‌فهمند. این بچه‌ها بدون هیچ عامل محرکی دچار اگزما می‌شوند ولی اگرچه محرک‌های خارجی عامل این بیماری نیستند، اما در تشدید آنها موثرند؛ مثل استرس‌ها و عوامل خشک‌کننده پوست بدن سرما در شعله‌ور شدن بیماری این بچه‌ها بسیار موثرند. در تعدادی از این بچه‌ها با رسیدن به سن بلوغ، بیماری فروکش می‌کند. اما در برخی از آنها بیماری ادامه پیدا می‌کند
منبع:http://www.academist.ir /س
